Μια ευγενής χειρονομία της οικογενείας Κλαψαράκη το 1933

Μπορεί να ξαφνιάστηκαν όσοι είδαν μάτια να τρέχουν βλέποντας, στο δελτίο ειδήσεων, το Σταυρό των Θεοφανίων, να πλέει στα «μαρτυρικά» νερά της Σμύρνης, υγρό τάφο τόσων αθώων. Ποιος όμως που μεγάλωσε με το παράπονο των αγαπημένων του για τον αναίτιο ξεριζωμό, θα μπορούσε να μείνει ασυγκίνητος στη θέα αγιασμού των υδάτων της αλησμόνητης πατρίδας;

Είναι βαθύς πόνος να βλέπεις σαν κάτι απαγορευμένο την πατρίδα σου. Και τι είναι τελικά πατρίδα; Ο τόπος που μεγάλωσες. Εκεί που έκανες τα πρώτα σου όνειρα. Εκεί που ερωτεύτηκες έκανες οικογένεια. Και ξαφνικά ήρθαν τα μεγάλα συμφέροντα να σε ξεριζώσουν με φωτιά, με μαχαίρι.

Τι σύμπτωση αλήθεια; Λίγες μέρες πριν, στην καθιερωμένη έρευνα που κάναμε στη Δημόσια Βιβλιοθήκη, για την επέτειο του Ολοκαυτώματος της Ιεράς Μονής Αρκαδίου, μια αναφορά στην εφημερίδα «Τύπος» μας απέδειξε για μια ακόμα φορά πως η νοσταλγία για μια χαμένη πατρίδα δεν έχει σύνορα, εθνότητα, θρησκεία.

Παραθέτουμε αυτολεξεί το δημοσίευμα της 11^ης Νοεμβρίου 1933 που εντοπίσαμε στην εφημερίδα «Τύπος» με τίτλο: «Μια ευγενής χειρονομία της οικογένειας Σεφτέρ Κλαψαράκη».

«Επιστρέφοντας προχθές ακόμη στη χιλιοτραγουδισμένη Πόλη, άφησε σε μας τους γνωστούς φίλους του την ακριβή παραγγελιά.

Αν φτερουγίσουν τριγύρω μας την ώρα αυτή οι ιερές σας ψυχές θα νιώσουν διπλή την ευχαρίστηση ότι στα στεφάνια και τα δάκρυά μας ενώνονται και τα στεφάνια και τα δάκρυα των μέχρι χθες εχθρών και σημερινών φίλων μας, που συγχρονισμένη αντίληψις έπλεξε γύρω από την ειρηνιστική προσπάθεια και ανάγκη.

Ας γίνει δεκτή στην ψυχή σας η κατάθεσις του Στεφάνου αυτού καμωμένου από δάφνες του νοσταλγημένου νησιού των ξενιτεμένων συμπολιτών μας, που πάντοτε λαχταρούν τον γαλανό ουρανό του, τη γαλάζια θάλασσα και το ολοάνθιστο μυρωμένο χώμα του».

Μπορεί να ξενίζει κάποιους η αναφορά αυτή κι όμως… Είναι κι άλλοι άνθρωποι που θυμούνται και νοσταλγούν την πόλη που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν.

Έτσι έγινε και με το Ρέθυμνο που κάποιοι άνθρωποι ακόμα νοσταλγούν ή λαχταρούν να το γνωρίσουν επηρεασμένοι από τις διηγήσεις συγγενών τους που έζησαν εδώ.

Οι τακτικοί αναγνώστες μας θα θυμούνται πρόσφατη αναφορά μας στην επίσκεψη εγγονών του προτελευταίου Τούρκου δημάρχου του Ρεθύμνου Σεφτέρ Κλαψαράκη και τη συγκίνηση τους όταν τελικά βρήκαμε το σπίτι του παππού που μιλούσε πάντα για το Ρέθυμνο με αγάπη. Εγγονές του δημάρχου που είχε παραγγείλει στον Γεωρβασάκη να καταθέσει διακριτικά ένα στεφάνι στη μνήμη των ηρώων του Αρκαδίου όπως διαβάσαμε παραπάνω.

Οι ηγέτες κάνουν το πολιτικό τους παιχνίδι. Ο λαός αποδοκιμάζει πράξεις βίας και άπληστου επεκτατισμού με εκφράσεις-αιτήσεις συγγνώμης, όπως η κατάθεση αυτού του στεφανιού.

Η Φεριντέ και η Νιλουφέρ είναι πάντα σ’ επαφή μαζί μας μέσω Facebook.

Μπορώ όπως μου επαναλαμβάνουν όποια στιγμή θέλω, να επισκεφθώ καλεσμένη τους τη Σμύρνη των παππούδων μου από την πλευρά της μητέρας.

Το ίδιο νιώθουν κι εκείνες γιατί φυσικά και το σπίτι μου θα είναι ανοικτό όποτε το θελήσουν. Τελικά πόσο απλό είναι να αφήνονται οι λαοί, που μια παράξενη μοίρα τους διχάζει, να λατρεύουν ελεύθερα το δικό τους θεό να συμβιώνουν σε κοινές εκδηλώσεις πολιτισμού, να μοιράζονται γεύσεις και εντυπώσεις έχοντας κοινά ενδιαφέροντα.

Τι στοιχίζει αυτό; Τι έπαθε η άλλη πλευρά που επέτρεψε να γίνει ο αγιασμός των υδάτων στα νερά της πατρίδας; Τι θα πάθουμε εμείς αν περνώντας από το σπίτι του Σαφτέρ το νοιαστούμε αν απειλείται από κάτι; Σε τι μας έβλαψε που πρόσφατα αποκαταστάθηκε και ο μιναρές; Οι Έλληνες ήταν και είναι μεγαλόψυχοι και το δείχνουν.

Όταν οι πραγματικοί αίτιοι της συμφοράς, τιμώνται ιδιαίτερα από μας, βάζοντας και τη γλώσσα τους σε πρώτη προτεραιότητα για τη μόρφωση των παιδιών μας, οι Τούρκοι μας φταίνε μόνο;

Ποιος ήταν όμως ο Τούρκος δήμαρχος που ποτέ δεν ξέχασε να τιμά το Αρκάδι κι ας καταστράφηκε από ομοεθνείς του;

Γράφει ο κ. Γιώργος Εκκεκάκης:

Ο κ. Νίκος Δερεδάκης στηριζόμενος σε στοιχεία από Μανό Αστρινό, Γιάννη Παπιομύτογλου, Γιώργο Εκκεκάκη και Σπύρο Λούπη, αναφέρει σχετικά στο πλαίσιο εκτεταμένης έρευνας που έχει κάνει για την τοπική αυτοδιοίκηση:

Ο κ. Γιάννης Παπιομύτογλου επίσης αναφερόμενος στα έργα που έγιναν στην προκυμαία Ρεθύμνου αρχές του περασμένου αιώνα (ΑΓΟΝΗ ΓΡΑΜΜΗ) επί δημαρχίας Σαφτέρ Κλαψαράκη, γράφει ότι προκηρύχθηκαν τη διετία 1906-1907, αλλεπάλληλες δημοπρασίες για την προμήθεια άνω των 35.000 πλακών διαστάσεων 40Χ40Χ15 εκ. Κατά τα λεγόμενα του Ιωάννη Δεττοράκι, το έργο ανέλαβε ο Δημήτριος Λεφάκης, για τον οποίο μας δίνει αρκετές πληροφορίες ο Γ.Π. Εκκεκάκης. Οι πέτρες μεταφέρθηκαν από το λατομείο στην προκυμαία με μακρύ χαμηλό κάρο….»

Απέναντι στον σημερινό κινηματογράφο «Απόλλων» δίπλα από το σπίτι της οικογένειας Τσιριντάνη, παππού και γιαγιάς από την πλευρά της μητέρας της, της εκλεκτής δέσποινας του Ρεθύμνου κ. Μαρίας Τσιριμονάκη, ήταν το σπίτι του Σαφτέρ Κλαψαράκη που ανήκει σήμερα σε κάτοικο Χανίων κληρονόμο της οικογενείας που το είχε αποκτήσει μετά την αναχώρηση των Τούρκων.

Τα γειτονικά αυτά σπίτια εκείνη τη μακρινή εποχή, δεν τα χώριζε καμιά διαφορά και τις δυο οικογένειες συνέδεε στενή φιλία και ανταλλαγή βοήθειας σε δύσκολες εποχές. Όταν κινδύνευσε ο παππούς Τσιριντάνης από τον τουρκικό όχλο, σε μια περίοδο αναταραχής, στο σπίτι του Σαφτέρ βρήκε σίγουρο καταφύγιο και σώθηκε. Ανταπέδωσε την ευεργεσία το 1913 που εν όψει της Ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα, είχαν σημειωθεί επεισόδια στην πόλη του Ρεθύμνου, από την επιθυμία των ντόπιων να απαλλαγούν μια ώρα αρχύτερα από τους Τούρκους. Σ’ αυτή την κρίσιμη ώρα το σπίτι του Τσιριντάνη έγινε καταφύγιο προστασίας για το Σαφτέρ Κλαψαράκη μέχρι που αποκαταστάθηκε η ηρεμία.

Δεν απαρνιέσαι πατρίδα και θρησκεία, ούτε προσβάλεις την καταγωγή σου όταν ανοίγεις την αγκαλιά σου στην ειρήνη και στην καλή γειτονία των λαών.

Κι εκείνοι που χάθηκαν τόσο άδικα το ίδιο θα έλεγαν αν ζούσαν.

Ο αίτιος έχει πάντα την ευθύνη για κάθε συμφορά κι ας μην την αναλαμβάνει ποτέ.

Οι λαοί οφείλουν να είναι κοντά. Και αυτοί που ρίζωσαν σε ξένες πατρίδες ας προσέχουν τα απομεινάρια που άφησαν εκείνοι που έφυγαν. Άλλοι σαν ταξιδιώτες, κι άλλοι με τα σκληρά σημάδια της προσφυγιάς στη μνήμη και στη ζωή τους.

Σ’ αυτά τ’ απομεινάρια φωλιάζουν τόσες αναμνήσεις. Και η ζωή κάθε ανθρώπου από αυτές δικαιώνεται. Ας σεβόμαστε τουλάχιστον αυτές. Για να μη χαθεί εντελώς η ανθρωπιά στη δίνη των καιρών μας. Η ανθρωπιά που δεν έχει επίσης δόγμα, εθνικότητα, ταπεινά συμφέροντα.