Τον παλιό εκείνο τον καιρό που το όραμα…”αγίαζε τα μέσα”
Είναι μερικές συμπτώσεις λοιπόν.
Εκεί που αρχειοθετούσα κάποιες ενδιαφέρουσες μαρτυρίες του εκλεκτού εκπαιδευτικού κ.Ιωσήφ Δοκιμάκη για το χωριό του Κυριάννα, κι έφτανα στο κεφάλαιο που αφορούσε τη δημιουργία του Δημοτικού Σχολείου της περιοχής ,μετά από μια μικρή Οδύσσεια του δασκάλου , η Ελπίδα μας έδινε ανταπόκριση στο στο κεντρικό δελτίο του CRETA για την τριτοκοσμική κατάσταση που επικρατεί στην παιδεία μας και στην έκκρηξη του προβλήματος της σχολικής στέγης.
Κάτι παρόμοιο όμως είχα ακούσει και απο τον κ.Δοκιμάκη για το σχολείο που βρήκε στην Κυριάννα όταν διορίστηκε εκεί. Για να βεβαιωθώ ότι η μνήμη δεν με απατά, βρήκα την κασέτα και …
” Ηταν ένα παλιό κτήριο το σχολείο που βρήκα, άκουσα τη φωνή του απόμαχου πια της εκπαίδευσης συμπολίτη μας.Ένα κτήριο σκοτεινό, ανθυγιεινό…χωρίς τουαλέτες…Ήταν ετοιμόρροπο. Αλλά τι να κάνω; Είχα τους μαθητές μου να με αποζημιώνουν με τις επιδόσεις τους. Είχα λαμπρούς μαθητές ξέρετε. Σήμερα καμαρώνω πολλούς από αυτούς επιστήμονες αλλά και όλοι οφείλω να πω πέτυχαν στη ζωή τους. Έλεγα όμως για το σχολείο. Κάθε μέρα που περνούσε έπιανα τον εαυτό μου να σκέπτεται συνέχεια πως θα μπορούσε το χωριό να αποκτήσει σχολείο.
– Ποιές ενέργειες γίνονταν τότε για ένα τέτοιο ζήτημα;
– Έπρεπε να έχεις οικόπεδο , να κάνεις τα σχέδια που θα ενέκρινε το υπουργείο στη συνέχεια και να περιμένεις την μεγάλη ευκαιρία για χρηματοδότηση…
– Σαν να μην έχει αλλάξει τίποτα από τότε σύμφωνα με όσα μας λέτε…
– Έβλεπα που λέτε τους μαθητές μου σε κείνο το ερείπιο και μάτωνε η καρδιά μου. Ώσπου μια μέρα έρχεται κάποιος που ήξερε τον καημό μου και μου υπέδειξε ένα χώρο εξαιρετικό που ανήκε σε συγχωριανό μας που έλειπε 45 χρόνια στην Αμερική. Ήταν ο Νικόλαος Ανωμεριτάκης -Σταθάκης.
Πήγα είδα το χώρο και ήταν πράγματι μια ιδανική περίπτωση. Κατάφερα με τα πολλά να βρώ τη διεύθυνση του ιδιοκτήτη ο οποίος μου απάντησε ότι η γυναίκα του κι εκείνος δεν θα είχαν καμιά αντίρρηση για την παραχώρηση .
Επιτέλους είχαμε το οικόπεδο αλλά δρόμος; Δεν υπήρχε πρόσβαση … Και κείνα τα χρόνια δεν ήταν ξέρετε εύκολο να γίνουν έργα. Για όλα χρειαζόταν χειρονακτική εργασία.
– Αλλά σίγουρα κάτι θα σκεφτήκατε με τον ευρηματικό νου που διαθέτετε…
– Να σας πω. Σκέφτηκα το εξής απλό. Η Κυριάννα φημίζεται για τους εργατικούς ανθρώπους της. Να φανταστείτε ότι τους εύρισκε το πρώτο φως της μέρας στις αγροτικές δουλειές κι έφευγαν με τη δύση του ήλιου.
Εκανα λοιπόν κάποιες κρούσεις αλλά με πολύ δισταγμό. Γιατί πως να υποχρεώσω τους ανθρώπους να εργαστούν;
– Και πως τους πείσατε;
– Μα δεν χρειάστηκε . Μόλις χτύπησα την καμπάνα του σχολειού είδα να καταφθάνουν με τσάπες, με κασμάδες με ότι εργαλείο χρειαζόταν περίπου 68 χωριανοί. Έτοιμοι για δουλειά. Ένα κύμα συγκίνησης με κατέλαβε. Πιάσαμε να διανοίγουμε δρόμο. Όσο για τον κόπο δεν το συζητώ. Αλλά είχαν ένα κέφι όλοι αυτοί οι άνθρωποι.
ΕΠΙ ΠΟΔΟΣ ΚΙ Ο ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ
– Έτσι φαντάζομαι λύθηκε το πρώτο ζήτημα. Και με το σχολείο τι έγινε;
– Να σας πω. Επειδή πάντα στη ζωή μου με ενδιέφερε να κάνω σωστά τις δουλειές μου ,είχα καλέσει το γνωστό φωτογράφο τον Τριαντάφυλλο, καλή του ώρα, που διατηρεί ακόμα το φωτογραφείο στη Λεωφόρο Κουντουριώτη. Και τον παρεκάλεσα να απαθανατίζει όλες αυτές τις σκηνές του μόχθου των ανθρώπων για να αποκτήσει η Κυριάννα σχολείο…Αυτές τις φωτογραφίες τις έστειλα στον δωρητή του οικοπέδου ο οποίος βέβαια μου απάντησε συγκινημένος. Και μια ωραία πρωία πληροφορούμαι ότι αποφάσισε να έρθει στην Κρήτη με άλλους ομογενείς.
Για την άφιξη αυτή γράψατε σε προηγούμενο φύλλο της εφημερίδας σας.
– Από το δικό σας το αρχείο πάντα. Και μάλιστα σχολιάστηκε η θερμή υποδοχή που τους επιφυλάξατε.
– Εγώ έπρεπε όπως καταλαβαίνετε να είμαι κοντά στο δωρητή τον Νίκο Σταθάκη κι έτσι από την υποδοχή στα Χανιά, μετέπειτα στο Ρέθυμνο και στη συνέχεια σε όλη την περιήγηση που έκαναν στο νησί ήμουν υποχρεωτικά κοντά τους.
– Να φαντασούμε τώρα τι σκεπτόσαστε όταν βρισκόσαστε κοντά στο δωρητή του οικοπέδου…
– Έτρεμε το φυλλοκάρδι μου. Γιατί ξέρετε είχα ετοιμάσει και τα σχέδια με το μηχανικό και μάλιστα είχα πάρει και την έγκριση από το Υπουργείο Παιδείας.
– Με τι λεφτά;
– Α εδώ είναι ολόκληρη ιστορία. Εκεί που είχα απελπιστεί θυμήθηκα τις “τασιματάρικες” ελιές …
– Δηλαδή;
– Ηταν συνήθειο στο χωριό μια ελιά από κάθε ελαιώνα να αφιερώνεται στην Εκκλησία. Γιαυτό και τις ελιές αυτές τις λέγαμε από παλιά τασιματάρικες. Ήταν ξέρετε ένας τρόπος για να εξασφαλίζει η εκκλησία κάποια έσοδα. Πήγα λοιπόν πόρτα και πόρτα και παρακάλεσα τους χωριανούς αντι για την εκκλησία να μου δώσουν ένα χιλιάρικο για το σχολείο. Εκείνοι μου έδωσαν προθυμότατα τα χρήματα χωρίς να δεχτούν άλλη συζήτηση για τις ελιές. Με 30.000 δρχ λοιπόν ξεκίνησα το μεγάλο όνειρο…
– Είχατε βοήθεια από αλλού;
ΚΑΙ ΑΛΛΗ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ
– Ξέρετε ήμουν ανέκαθεν κοινωνικός και αποκτούσα φίλους. Μεταξύ αυτών ήταν και ο διοικητής της ΜΟΜΑ. Όταν του εξεθεσα τα προβλήματά μου έδειξε κατανόηση. Και μάλιστα έκανε και μια υπηρεσιακή υπέρβαση γιατί συμμερίστηκε την ιερότητα του θέματος. Μου έδωσε λοιπόν μηχανήματα αλλά με αυστηρή προθεσμία για να μη βρει και ο άνθρωπος το μπελά του προκειμένου να διαμορφωθεί ο χώρος του οικοπέδου που είχε κι ελιές. Σ’ αυτή τη φάση βέβαια παρα λίγο να μη ζήσω την εκπλήρωση του ονείρου μου …
– Τι έγινε δηλαδή;
– Εκεί που βρισκόμουν με όλο το χωριό , που όπως σας είπα από την πρώτη στιγμή με ακολουθούσε κι έδινα κάποιες κατευθύνσεις στον οδηγό του φορτωτή που διαμόρφωνε το χώρο, πέφτει πάνω μου ένα ελαιόδεντρο γύρω στο μισό τόνο. Όλοι νόμιζαν ότι χάθηκα. Και σαν να μην έφτανε αυτό, ο χειριστής χωρίς να με αντιληφθεί ετοιμαζόταν να πάρει το δέντρο με το μηχάνημα χωρίς να προσέξει ότι ήμουν από κάτω. Λαχτάρησαν οι χωριανοί, άρχισαν να φωνάζουν και τελικά ο στρατιώτης κατάλαβε και σταμάτησε έτοιμος να λιποθυμίσει από το σοκ για το τι θα μπορούσε να συμβεί. Έπιασαν μετά 15-20 άντρες και απομάκρυναν το δέντρο. Βρήκα την ευκαιρία και απεγκλωβίστηκα και σας ορκίζομαι ούτε τα γιαλιά μου δεν έπαθαν το παραμικρό.
– Είχατε άγιο δηλαδή…
– Σίγουρα. Λοιπόν μετά την περιπέτεια αυτή συνεχίσαμε τη δουλειά μας με περισσότερο ζήλο. Είχαμε και το θεό μαζί μας. Εγώ φθάνοντας πια στη φάση της θεμελίωσης και εν όψει της επίσκεψης του δωρητή σκέφτηκα τιμής ένεκεν να κρατήσουμε τον πρώτο λίθο …
– Θα ήταν σίγουρα μια ηθική ικανοποίηση γιαυτόν…
– Μα δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσο τον είχε επηρεάσει το φωτογραφικό υλικό που του έστελνα με κάθε γράμμα. Και μάλιστα μου έγραψε ότι ο λόγος που αποφάσισε μετά από 45 χρόνια να επισκεφθεί το χωριό του ήταν γιατί είχε συγκινηθεί πολύ με την προσπάθειά μας.
ΚΑΙ Η ΜΟΜΑ ΒΟΗΘΟΣ
– Είχαμε μείνει λοιπόν στην υποχρέωσή σας να συνοδεύετε τους ομογενείς.
– Βεβαίως. Στο μεταξύ ο δωρητής μας είχε φροντίσει να κανονίσει έτσι το πρόγραμμα ώστε να επισκεφθούν όλοι μαζί το χωριό του. Θα πρέπει βέβαια να σας πω ότι μερικές φορές με ρώτησε επίμονα αν οι χωριανοί μου περίμεναν τίποτα περισσότερο από το οικόπεδο. Κι εγώ φυσικά τον διαβεβαίωνα ότι δεν υπήρχε καμιά αλλη διεκδίκηση. Τώρα πως θα το κτίζαμε ένας Θεός το ήξερε….Κάποια στιγμή ,αφού σκέφτηκε λίγο μου είπε ότι μόλις θα τελείωνε το σχολείο θα μου έστελνε κι ένα καινούργιο τραπεζομάνδηλο να βάλω στο γραφείο μου. Εκεί μείναμε.
Όταν έφθασε η μέρα της επίσκεψης στα μέρη μας κι επειδή θα πήγαιναν στο Αρκάδι πρώτα φρόντισα να τους δώσω μερικά υποζύγια από το χωριό για τους πιο ηλικιωμένους. Και με τη ΜΟΜΑ πάντα -είχα ξέρετε την αμέριστη συμπαράσταση του Νομάρχη που έκανε και κάποιες υπερβάσεις καθήκοντος λόγω του μεγάλου σκοπού, ανοίξαμε κάπως το δρόμο γιατί τότε δεν ή
ταν η διαδρομή όπως σήμερα. Για να φτάσεις στο μοναστήρι έπρεπε να κοπιάσεις αρκετά. Μετά το Αρκάδι με τη συνοδεία και του τότε Ηγουμένου Διονυσίου, αυτού του περίφημου κληρικού και αγωνιστή, έφθασαν στο χωριό.
– Θα τους επιφυλάξατε σίγουρα ενθουσιώδη υποδοχή.
Η ΜΕΓΑΛΗ ΣΤΙΓΜΗ
– Είχα φροντίσει μέχρι και τις αψίδες. Είχα βρει και μια Αμερικανική σημαία την έβαλα συμβολικά δίπλα στις ελληνικές και γενικά είχε πάρει το χωριό μια όψη πανηγυρική. Είχαν έρθει επίσης από το Ρέθυμνο και οι τοπικές αρχές. Ο πρώτος που κατέβηκε από το αυτοκίνητο ήταν ο δωρητής μας ο Νίκος Σταθάκης. Μόλις είδε τους χωριανούς του μετά από 45 χρόνια να τον χειροκροτούν με δάκρυα στα μάτια , συγκινήθηκε κι εκείνος. Ήταν μοναδικές εκείνες οι εικόνες. Και αφού πέρασε η πρώτη συγκίνηση κι εγώ ,με επιθυμία του νομάρχη είχα αναλάβει την προσφώνηση , παίρνει μετά εκείνος το μικρόφωνο και ανακοινώνει ότι ΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΙ ΟΛΑ ΤΑ ΕΞΟΔΑ για το κτίσιμο του σχολείου. Αδύνατο να σας περιγράψω τι επακολούθησε. Ακόμα και ο Διονύσιος φαίνεται σε μια φωτογραφία που σκουπίζει τα δάκριά του. Όσο για το γλέντι όλοι το ανέφεραν με νοσταλγία για καιρό.
– Και τήρησε την υπόσχεσή του ο Σταθάκης;
– Πράγματι. Είχε δυο τρία καταστήματα στα Χανιά. Με εξουσιοδότησε να τα πουλήσω για το σχολείο. Εγώ φυσικά για να αισθάνομαι ήσυχος συγκρότησα μια επιτροπή μετο νομάρχη και άλλους παράγοντες και δεν παρέλειψα να στέλνω στον Σταθάκη φωτογραφίες για να παρακολουθεί την εξέλιξη του έργου, μαζί φυσικά με μια έκθεση σχετικά με τη διαχείρηση. Κι έτσι έγινε το σχολείο. Εκεί βέβαια που θα τον στεναχώρησα λιγάκι ήταν στα παράθυρα. Εκείνος ονειρευόταν ένα σχολείο με μεγάλα παράθυρα για να μπαίνει φως. Αλλά το Υπουργείο που είχε εγκρίνει τα σχέδια έθεσε τις δικές του προδιαγραφές…Γεγονός πάντως είναι ότι έγινε το σχολείο μας με όλες αυτές τις περιπέτειες και τις υπερβάσεις – ο σκοπός αγιάζει τα μέσα- και τα παιδιά μας έκαναν πλέον μάθημα σε ένα χώρο θαυμάσιο από όλες τις απόψεις…Μετά το θάνατο του δωρητή συνεχίσαμε την επικοινωνία με τη γυναίκα του που βέβαια είχε ενθουσιαστεί με το ΣΤΑΘΑΚΕΙΟ όπως και το ονομάσαμε προ τιμήν του ευεργέτου μας….”
Η κασέτα κόντευε να τελειώσει…Αλλά δεν είχε νόημα να ακούσουμε και παρακάτω…Με τόσο γλαφυρό τρόπο ο κ. Ιωσήφ Δοκιμάκης μας είχε περιγράψει πως έγινε το σχολείο της Κυριάννας που είχε κάποτε 70 παιδιά…
Κάποτε που ένα σχολείο μπορούσε να γίνει ακόμα και με υπερβάσεις των παραγόντων, έστω κι αν χρειαζόταν να ανοίξουν το δρόμο με τα χέρια οι ενδιαφερόμενοι…Αλλά βέβαια τότε υπήρχε το όραμα…Κι αυτό δεν χάνεται όσο κι αν ματώσει ο εμπνευστής του μέχρι να το υλοποιήσει…
Εύα Λαδιά (ΡΕΘΕΜΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ 2-11-2007)