Οικογενειακές υποχρεώσεις θα στερήσουν το Ρέθυμνο από ένα σημαντικό εκπρόσωπο της πολιτιστικής του ζωής

Ο Μπάμπης Πραματευτάκης θα μας χαρίζει πλέον τις δημιουργίες του από την Αθήνα, όπου τον περιμένουν άλλες χαρές, αυτές του παππού, ίσως πολυτιμότερες από κάθε άλλη.

Κι όπως του ευχόμαστε να απολαύσει όλα όσα του οφείλουν το σύμπαν της δημιουργίας και το κράτος της ανιδιοτελούς προσφοράς, έρχονται στο νου γεγονότα που ανασύρω από το αρχείο μου, γιατί έγιναν χρόνια πριν έρθω στην πόλη.

Στο φύλλο της «Κρητικής Επιθεώρησης» Πέμπτης 29 Ιουλίου 1954 διαβάζουμε:

ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΤΑΛΕΝΤΟ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΠΡΑΜΜΑΤΕΥΤΑΚΙΣ

Ο νέος Μαέστρος

Ι.Μ.Δ.

Χαρά και περηφάνια ένιωσα όταν πριν λίγες μέρες άκουσα το διάσημο μαέστρο και εμπνευσμένο συνθέτη καθηγητή του Ελληνικού Ωδείου Αθηνών Αντίοχο Ευαγγελάτο, να μιλεί με ενθουσιασμό, συγκινημένος πολύ, για το Ρεθεμνιώτη Μαθητή του Χαράλαμπο Μ. Πραματευτάκι.

Είναι χαρά που πλημμυρίζει την καρδιά κάθε ανθρώπου φίλου της τέχνης και που τον ενδιαφέρουν τα πνευματικά θέματα και τα Καλλιτεχνικά ζητήματα. Χαρά αληθινή, καθάρια, αυθόρμητη και περηφάνια γιατί ο νέος αυτός είναι Κρητικός και ιδιαίτερα Ρεθεμνιώτης.

«Είναι ένα μεγάλο και σπάνιο ταλέντο, εξελίσσεται σε μεγάλο Μαέστρο πρέπει να είστε περήφανοι για το ταλέντο του που τιμά τον τόπο σας».

Ο Μαέστρος Ευαγγελάτος μιλούσε με τη στοργή και την αγάπη του Καθηγητή για τον αγαπημένο, διαλεχτό μαθητή του και πρόσθεσε:

«Θα δώσει εξετάσεις διπλωματικές διευθύνοντας τη φιλαρμονική του Δήμου Αθηναίων» έτσι και έγινε.

Κάτω από τη ζεστασιά της μπαγκέτας του νέου Μαέστρου η φιλαρμονική του Δήμου Αθηναίων εκτέλεσε ένα πρόγραμμα διαλεχτών έργων με εξαιρετική επιτυχία. Όλοι οι ακροατές έμειναν εκστατικοί, βλέποντες ένα νέο μαέστρο να διευθύνει και ξέσπασαν σε θερμά και εγκάρδια χειροκροτήματα.

Ρεθεμνιώτες που βρέθηκαν εκεί διηγούνται ενθουσιασμένοι το γεγονός αυτό. Πήρε δυο διπλώματα, Μαέστρου και ωδικής με Άριστα. Ο σεμνός και απλός νέος γεμάτος ψυχική ωμορφιά, μετριόφρονας, καλόκαρδος και ευγενικός, είναι ένας αληθινός πνευματικός άνθρωπος και μια μεγάλη μουσική αξία αναγνωρισμένη από διάσημους Πανευρωπαϊκής φήμης Καθηγητές.

Μπροστά του ανοίγονται διάπλατοι οι ορίζοντες της ωραίας και δυνατής τέχνης κι όλα προλέγουν το Λαμπρό ανέβασμα του διαλεχτού νέου. Το Ρέθεμνος πρέπει αληθινά να είναι περήφανο για το εξαιρετικό παιδί του. Δίκαιη αναγνώριση ταιριάζει στην ευγενέστατη και μεγάλης μόρφωσης πρώτη του Δασκάλα της Μουσικής κυρία Αθηνά Π. Τσάκωνα, που πρώτη ξεχώρισε το μεγάλο ταλέντο του νεαρού Μαθητή της -και πρώτη έπλασε και πότισε με τους ζωντανούς χυμούς του πνεύματος και της Μουσικής την ψυχή του νέου- και επίμονα οδήγησε τα βήματά του στον προορισμόν που θεϊκή χάρι έταξε. Σφίγγω με θερμή αγάπη το χέρι όλων και του Νέου Μαέστρου ευχόμενος να κρατήσει στα άξια χέρια του τιμημένη τη Μπαγκέτα και οδηγηικά να τραβήξει στην κατάκτηση των μεγάλων επιτυχιών της Μεγάλης Τέχνης.

Η τιμή για το Ρέθεμνος είναι ξεχωριστή. Τα δάκρυα της συγκίνησης και της χαράς που κύλησαν απ’ τα μάτια των αγαθών και απλών γονέων του είναι το καλλίτερο και ευγενικότερο στόλισμα στο στεφάνι της Αξιότης του καλού παιδιού των».

Πολύτιμο σίγουρα αυτό το δημοσίευμα για ένα νεοσσό της δημιουργίας. Επειδή γνωρίζουμε καλά πως σκέπτεται ασφαλώς μετά την πρώτη ικανοποίηση θα ξαναγύρισε στις νότες του, καθώς ετοίμαζε την πρώτη του σύνθεση. Ήταν το ΑΡΚΑΔΙ που χρόνια αργότερα θα ολοκλήρωνε σε μια εμπνευσμένη δημιουργία Ευτυχώς η Μαρία Δρανδάκη καθηγήτριά του και στα Γερμανικά του έδωσε το πιάνο της διαβλέποντας κι εκείνη ότι στηρίζοντας τον μαθητή της προσφέρει κάτι πολύτιμο στην Τέχνη. Κι ο χρόνος τη δικαίωσε.

Το έργο παρουσιάστηκε με απόλυτη επιτυχία όπως διαβάζουμε στο ΒΗΜΑ φ. Πέμπτη 11 Νοεμβρίου 1954.

Η ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ

ΑΡΚΑΔΙ

Ο Μαέστρος Χαραλ. Πραματευτάκις ήρθε να δικαιώσει τη ξεχωριστή φήμη του με τον πιο υπέροχο και πραχτικό τρόπο, δίνοντας μπροστά στο Ρεθεμνιώτικο κοινό δείγμα της σπουδαίας τέχνης του και της σπάνιας ιδιοφυίας του…

…Όλο αυτό το Κρητικό Μεγαλείο πυκνώθηκε στη σύνθεση του Μαέστρου και ξεχύθηκε στην αίθουσα ΡΕΞ σε ηλεκτρικούς κυματισμούς που συνεπήρε το ακροατήριο, καθώς έβλεπε τον εμπνευστή να διευθύνει τη μπάντα του και να κατορθώνει να πειθαρχεί και ρυθμίζει τα παιδιά της μπάντας -που τα κατάφεραν περίφημα. Παραμερίστηκαν οι ατέλειες και οι μικρές εκτροπές κάτω απ’ τη λυγερή μπαγκέτα του Χαρ. Πραματευτάκι. Συνολικά απόδωσαν μια υπέροχη σύνθεση με το καλλίτερο τρόπο…

…Το ξεκίνημα του Μαέστρου Πραματευτάκι από τον τόπο του είναι πολύ συγκινητικό και τον τιμώ ιδιαίτερα.

Το μεγάλο του ταλέντο, η εργασία και το ευγενικό του ήθος θα τον ανεβάσουν ψηλά, για τιμή και καύχημα του Ρεθύμνου.

Σφίγγω με αγάπη το δημιουργικό χέρι του Καλλιτέχνη και νοιώθω ιδιαίτερη ικανοποίηση γιατί πρώτος μίλησα γι αυτόν -κι ας σφύριζαν γύρω μου τα μίση και ο φθόνος. Οι αληθινές αξίες δεν έχουν να φοβηθούν τίποτε.

Αβάντι Μαέστρο

Ι.Μ.Α.

Τι εννοούσε ο «ποιητής»;

Τι άλλο από να περιγράφει τις συνθήκες της εποχής που ο γαλάζιος ήταν πατριώτης, ο κόκκινος προδότης και πάει λέγοντας.

Κι εδώ ο Μπάμπης Πραματευτάκης αποτελεί φαινόμενο. Είναι τόσος ο σεβασμός στο πρόσωπό του κι ας είναι τόσο νέος, που οι πόρτες ανοίγουν διάπλατες ενώ όλοι γνωρίζουν τα φρονήματά του και ο αδελφός του Μανούσος είχε σκοτωθεί στα γεγονότα του 45 από χέρι αδελφικό.

Εκτός Ρεθύμνου θα αξιολογήσει τη σημασία της βεβαίωσης κοινωνικών φρονημάτων, όταν μένει απέξω από σχολές στις οποίες εισάγονται μετ’ επαίνου άλλοι που αντέγραψαν από αυτόν αλλά διαθέτουν εύσημα νομιμοφροσύνης.

Αγωνιστική φύση καθώς είναι δεν το βάζει κάτω. Παίρνει τη μία διάκριση πίσω από την άλλη στις μουσικές σπουδές. Διαγράφει και λαμπρή πορεία στη Δημοτική Φιλαρμονική ως αρχιμουσικός. Τότε θα γράψει και τα πρώτα θρησκευτικά εμβατήρια για τις λιτανείες όπως και την απόδοση τιμής στον δήμαρχο κατά την άφιξή του σε εκδήλωση. Κύριος οίδε που βρίσκονται αυτά. Όλοι τον θαυμάζουν και επιδιώκουν την παρέα του γιατί με τη μουσική του δίνει ζωντάνια σε κάθε εκδήλωση. Αυτός θα εντυπωσιάσει και στις πρώτες διοργανώσεις του Ρεθεμνιώτικου Καρναβαλιού με τις ιδέες και τις κατασκευές του όπως η Γόνδολα και η χελώνα το άρμα που σατίριζε τον πολιτισμό. Αφήνουμε τα ξενύχτια με τους άλλους εργάτες πολιτισμού για την άψογη διοργάνωση της εκδήλωσης που έδινε χρώμα και ζωή στον τόπο. Και μάλιστα σε καιρούς μεγάλης μιζέριας.

Είναι και το δεξί χέρι του Μανόλη Βογιατζάκη σε κάθε διοργάνωση θεατρικής παράστασης της Ερασιτεχνικής Σκηνής του Ωδείου αλλά και του Χριστόφορου Σταυρουλάκη επίσης στο θέατρο.

Κάποτε μάλιστα εξυπηρετώντας ανάγκες της στιγμής θα κάνει και μια θεατρική εμφάνιση σε ένα μικρό ρολάκι.

Στο μεταξύ αρχίζει να τον απασχολεί σοβαρά η δημιουργία συμφωνικής ορχήστρας. Μουσικόφιλοι της πόλης συμβάλουν στην πρώτη εκπλήρωση του ονείρου. Αρχές Ιουνίου 1955 δίνεται η πρώτη συναυλία. Λίγες μέρες αργότερα ήταν Πέμπτη 16 Ιουνίου η τοπική κοινωνία διαβάζει σε πρωτοσέλιδο.

ΕΠΙΣΤΟΛΑΙ

ΜΙΑ ΩΡΑΙΑ ΠΡΟΤΑΣΙΣ

Ρέθυμνον 14-6-55

Προς

την εφημερίδα «Κρητική Επιθεώρησιν»

Ενταύθα

Κύριε Διευθυντά

Τακτικά βλέπομεν μετά χαράς να γράφεται στις ντόπιες εφημερίδες ότι ο νέος πολίτης της Ρεθύμνης κ. Πραματευτάκις Χαράλαμπος είναι ένα εκλεκτό μουσικό ταλέντο το οποίον άμα καλλιεργηθή μπορεί να φθάση σε εκλεκτό ύψος. Λοιπόν αφού τα πράγματα έχουσι έτσι, και συμφωνούμε όλοι χωρίς καμμιά εξαίρεσι, τότε προτείνομεν όπως το ταλέντο ούτο να γίνη για δυο χρόνια υπότροφος της πόλεως Ρεθύμνης για μια σπουδή διετή στην Ιταλία. Και εάν όντως το ταλέντο είναι δυνατό ύστερα από διετή σπουδή δεν θα΄χη ανάγκη από υποτροφίες. Θα εξελιχθή ευκόλως. Ο Δήμος λοιπόν και μαζύ το Εφεδρικό Ταμείον, η Πνευματική Εστία, το Λύκειον Ελληνίδων και η Μοναστηριακή Επιτροπή να δώσουν τα χρήματα. Δύο (2) χιλιάδας τον μήνα. Μετά τα ωραία λόγια τα ωραία έργα, είναι το καλύτερον.

Σας χαιρετώ

Γ.Κ.

Η πρόταση βρίσκει σύμφωνη την τοπική κοινωνία αλλά ο νεαρός συνθέτης δεν το επιτρέπει. Έχει από μαθητής ακόμα καταφέρει να εξασφαλίζει το χαρτζιλίκι του εργαζόμενος. Μετά το σχολείο αναλαμβάνει ιδιαίτερα που του αποφέρουν περισσότερα χρήματα. Είναι το ήθος του που του ανοίγει όλες τις πόρτες. Κρατά αποστάσεις από πειρασμούς κι ας είναι νέος και αξιαγάπητος. Μαζεύει δραχμή δραχμή με στόχο να σπουδάσει. Με τα χρήματα αυτά θα μπορούσε να αποκτήσει περιουσία, καθώς εύρισκες σε τιμή ευκαιρίας ακίνητα. Εκείνος μένει σταθερός στο σκοπό του. Η πρόταση που δημοσιεύτηκε θα του έλυνε προβλήματα. Εκείνος όμως βάζει πάνω από όλα την αξιοπρέπειά του. Με ευγένεια ευχαριστεί καθένα χωριστά για το ενδιαφέρον του και με τα χρήματα που έχει στο μεταξύ συγκεντρώσει θα φύγει πέντε χρόνια μετά στο Μόναχο. Συγκινητικό είναι το αφιέρωμα στην εφημερίδα του π. Χρυσόστομου Μακρυγιαννάκη που τον αποχαιρετά. Ενώ έχει εξασφαλίσει τη διαμονή του για τον πρώτο καιρό δεν επαναπαύεται. Θέλει να ζει με αξιοπρέπεια.

Παρακολουθεί μαθήματα στην Μουσική Ακαδημία του Μονάχου και μια μέρα μαθαίνοντας για εισαγωγικές στο Πολυτεχνείο πηγαίνει και δίνει εξετάσεις. Ήταν περίπατος γι’ αυτόν. Μπαίνει με εξαιρετική επίδοση και παίρνει το πτυχίο του Πολιτικού Μηχανικού. Στο μεταξύ εργαζόταν στη Ραδιοφωνία υπεύθυνος ελληνικού προγράμματος με δικαίωμα υπογραφής πλάι στον Παύλο Μπακογιάννη. Η δράση του μέσα από τις εκπομπές του ενοχλεί τη χούντα των συνταγματαρχών. Έτσι αναγκάζεται να ενισχύει το πρόγραμμά του μέσω του ΡΙΚ.

Η μεταπολίτευση τον βρίσκει στην Αθήνα. Έχει αφήσει πίσω του ευκαιρίες για διεθνή αναγνώριση,  ορχήστρες μεγάλης καλλιτεχνικής εμβέλειας και πρώτες επιτυχίες στη δισκογραφία. Η νοσταλγία για τον τόπο του και η ανάγκη να έχουν τα παιδιά του εθνική ταυτότητα τον πείθει να επιστρέψει. Περνά ένα σύντομο διάστημα στην ΕΡΤ διευθυντής του Γ’ Προγράμματος. Η κατάσταση δεν είναι αυτή που τον εκφράζει σαν άνθρωπο και σαν δημοκράτη. Παραιτείται. Αφήνει και την πρώτη του τηλεοπτική εκπομπή «Να η ευκαιρία». Απορώ γιατί κανένας δεν θυμάται ότι αυτός ξεκίνησε την εκπομπή των νέων ταλέντων στην τηλεόραση και μετά πήραν τον Γιώργο Κατσαρό.

Διετέλεσε επίσης μέλος της επιτροπής του αρμόδιου υπουργείου για την αδειοδότηση παραγωγής δίσκου. Αλίμονο στο στίχο που είχε μέσα λέξεις χυδαίες ή τούρκικες. Είχε κοπεί το τραγούδι με την πρώτη.

Εκτός ΕΡΤ ασχολείται με τη δισκογραφία. Η πρώτη του ερμηνεύτρια η Γεωργία Λόγγου αλλά και ο Περικλής Περάκης του χαρίζουν τα πρώτα του σουξέ. Όπως «ο Μεσσίας», «Κρίνο μου και γιασεμάκι», «Χαράματα χτυπούν την πόρτα» έργο αφιερωμένο στην Αμαλία Φλέμινγκ κ.α.

Η Κρήτη όμως τον απασχολεί. Στο μεταξύ έχει εγκατασταθεί στο Παγκράτι με την όμορφη οικογένειά του,  εξασφαλίζει την επιβίωση με το πτυχίο του Πολιτικού Μηχανικού και ασχολείται με τη μουσική με τον έρωτα εμπνευσμένου δημιουργού.

Κοντά στο σπίτι του μένει ο Δημήτρης Αετουδάκης. Γράφουν μαζί την «Ωδή στη Μάχη της Κρήτης». Ο Μάνος Κατράκης του χαρίζει την μοναδική απαγγελία του. Έχει όμως και αυτή η δημιουργία μια καλλιτεχνική καινοτομία. Για πρώτη φορά προστίθεται σε συμφωνική ορχήστρα παραδοσιακό άκουσμα όπως λύρα, λαγούτο και σαντούρι. Αργότερα θα μιμηθούν το παράδειγμά του και άλλοι φτασμένοι καλλιτέχνες όπως ο Γιάννης Μαρκόπουλος.

Δεν είναι όμως η πρώτη του καινοτομία. Αν προσέξουμε τις χρονολογίες ο Μπάμπης Πραματευτάκης έχει γράψει και το πρώτο συρτάκι πριν ακόμα το κάνει η ταινία ΖΟΡΜΠΑΣ με μουσική Μίκη Θεοδωράκη διεθνή χορό.

Το Ρέθυμνο πάντα τον καλεί. Με προσωπικά έξοδα ανεβοκατεβαίνει για την ανασυγκρότηση της χορωδίας όπως του ζήτησαν φίλοι του χορωδοί. Μέχρι που έρχεται μόνιμα να εγκατασταθεί στο Ρέθυμνο.

Η χορωδία αναβαθμίζεται με την παρουσία του. Στη συνέχεια τον βλέπουμε να πρωτοπορεί σε κάθε πολιτιστική κίνηση. Είναι από τα ιδρυτικά μέλη του Αναγεννησιακού Φεστιβάλ. Απολαμβάνουμε τις επιλογές του και μαθαίνουμε από τις εμπειρίες του. Οι ιδέες του μοναδικές. Και η έμπνευσή του αστείρευτη.

Το 1989 με δική του επιμονή δίνει συναυλία στο Φεστιβάλ Αθηνών η Δημοτική Φιλαρμονική με δικά του έργα. Για τη Φιλαρμονική επίσης είχε πάρει μέρος στην προσπάθεια για την αγορά οργάνων. Το 1993 μέσα από το Αναγεννησιακό Φεστιβάλ με οργανωτική ευθύνη της ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ ανασυγκροτεί τη συμφωνική ορχήστρα. Από σεμνότητα την ονομάζει Πειραματική.

Παράλληλα το ταλέντο του στην αρχιτεκτονική μας δίνει οικοδομήματα υψηλής αισθητικής.

Ο ναός ιδιαίτερα της Κοιμήσεως Θεοτόκου στο Μασταμπά θα χαρακτηριστεί σε δημοσιεύματα ως η Αγία Σοφία του Ρεθύμνου.

Δεν σταματά να γράφει μουσική για θέατρο πάντα αφιλοκερδώς. Ενισχύει κάθε καλλιτέχνη στα πρώτα του βήματα,  συμμετέχει σε κάθε προσπάθεια αναβάθμισης της πολιτιστικής ζωής. Δίνει ψυχή στον τόπο. Με ανιδιοτέλεια πάντα.

Κάποια στιγμή θα μας εντυπωσιάσει ξανά με τη γιγαντόλυρα αυτή τη φορά που θα κατασκευάσει ο Γιώργος Παπαλεξάκης πάνω σε δικά του σχέδια. Η πρώτη εμφάνιση θα γίνει στη συναυλία με το έργο «Ενώσεως Κλέος». Σκοπός του να δημιουργήσει κουαρτέτο ορχήστρας παραδοσιακών οργάνων.

Ο Μπάμπης Πραματευτάκης έχει καλύψει όλα τα ιστορικά γεγονότα του νησιού με συμφωνικά έργα. Αναρίθμητα και τα τραγούδια που έχει γράψει πάνω σε ποίηση Ρεθεμνιωτών ποιητών. Συνεχίζει με αμείωτη έμπνευση να συνθέτει.

Τώρα στην Αθήνα τον αναμένουν νέες προοπτικές που θα δώσουν ώθηση στα έργα του.

Ευχόμαστε να μας δίνει για πολλά ακόμα χρόνια με υγεία τις υπέροχες δημιουργίες του.