ΤΙΜΗ ΣΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΡΚΟΓΙΑΝΝΑΚΗ

Από καιρό ο Γιάννης Γενεράλης ,λάτρης της παραδοσιακής μουσικής ήθελε να τιμήσει τους κορυφαίους της , όσους έχουν απομείνει από τους πρωτομάστορες.
Κι οι συγκυρίες βοήθησαν να εκπληρωθεί η επιθυμία του με τη βραδιά που οργάνωσε η Gerakari LAMASAT το βράδυ της π. Τετάρτης ,για να τιμηθεί ο μεγάλος Ρεθεμνιώτης Λαγουτιέρης Γιάννης Μαρκογιαννάκης
Με τον άριστο συντονισμό του Μιχάλη Μανιουδάκη Γενικού Διευθυντή της Εταιρείας , πανταχού παρόντα στη μεγάλη αυτή διοργάνωση , επώνυμοι και ανώνυμοι κατέκλυσαν το χώρο των εκδηλώσεων του πολυτελούς ξενοδοχείου ΑLEXANDER στο Γερακάρι .
Ο κ.Μανιουδάκης καλωσόρισε στην αρχή τους καλεσμένους και αναφέρθηκε εν συντομία στη φιλοσοφία της βραδιάς αφήνοντας στο γνωστό υπέρμαχο της κρητικής λεβεντιάς και παράδοσης Μανόλη Παπυράκη που είχε την καλλιτεχνική επιμέλεια της εκδήλωσης να πει με τη σειρά του :
ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΜΑΣ
«Πριν μπω στην αναφορά μου για τον τιμώμενο της αποψινής βραδιάς παίρνω την ευκαιρία να κάνω ορισμένες σκέψεις και να πω λίγα λόγια για το πόσο σημαντικό πιστεύω ότι είναι η οργάνωση εκδηλώσεων σαν τη σημερινή. Εκδηλώσεις δηλαδή πολιτισμικού περιεχομένου που έχουν σχέση με την παράδοση αυτού του τόπου. Που αναφέρονται στα δεδομένα τα οποία μας προσδιορίζουν σαν λαό. Που δημιουργούν την εικόνα μας.
Αγαπητές φίλες και Αγαπητοί φίλοι.
Φαίνεται πως σε ένα μεγάλο μέρος του κόσμου, ο πολιτισμός σήμερα πάει να γίνει κάτι βαρετό. Κάτι που δεν προβάλλει σαν έννοια αναγκαία στον τρόπο σκέψης , που δεν χρειάζεται να μπαίνει και να προσδιορίζει τη ζωή μας.
ΠΡΟΣΠΑΘΟΥΝ ΝΑ ΞΕΧΑΣΟΥΜΕ ΠΟΙΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ
Προσπαθούν δυστυχώς να μας κάνουν να ξεχάσουμε ποιοι είμαστε. Να ξεχάσομε ότι στο βάθος του χρόνου οι λαοί που διατηρηθήκανε , που δεν αφομοιωθήκανε και δεν χάθηκαν από το χάρτη αυτού του κόσμου, είναι αυτοί που κατάφεραν να διατηρήσουν τη φυσιογνωμία και την ταυτότητά τους. Δεν είναι υπερβολή να πει κανείς ότι υπάρχει ένα είδος εισβολής Ο κόσμος δέχεται μια συνεχή επιθετικότητα. Προσπαθούν να δημιουργήσουν και να του επιβάλλουν λάθος πρότυπα.
Συμπεριφορές και ενδιαφέροντα στην πλειονότητα ξενόφερτα. Του δημιουργούν καθημερινά ανάγκες αξεπέραστες που τον απορροφούν και δεν του αφήνουν χρόνο να σκεφτεί και να συγκεντρωθεί εκεί που πρέπει . Στον Πολιτισμό του . Στις παραδόσεις του. Στην Ιστορία του. Ο στόχος προφανής. Η Αλλοτρίωση. Η Ισοπέδωση. Να χαθούν οι ρίζες. Κι ένας λαός που χάνει τις ρίζες του είναι γνωστό πως γίνεται πιο ευάλωτος Πιο αδύναμος
Έτσι είναι δυστυχώς Κυρίες και Κύριοι η σημερινή πραγματικότητα ,και θεώρησαν αναγκαίο να κάνω αυτή τη μικρή αναφορά όχι βέβαια για να
δημιουργήσω δυσάρεστα συναισθήματα ,μα γιατί πρέπει να λεχθεί πως ευτυχώς μέσα σ’ αυτή την απαράδεχτη πραγματικότητα δεν σηκώνουν όλοι τα χέρια ψηλά.
ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ
Υπάρχουν πρωτοβουλίες Αντίστασης Πρωτοβουλίες γεμάτες πολιτισμό και ανθρωπιά που μας κάνουν να πιστεύουμε πως υπάρχει Φως , πως υπάρχει Ελπίδα.
Μια τέτοια πρωτοβουλία αναμφισβήτητα είναι η αποψινή εκδήλωση που οργάνωσε η Εταιρεία Gerakari Lamasat.
Κυρίες και Κύριοι.
Παρά του ότι ξέρω ότι θα προσκρούσω στις αρχές και στη μετριοφροσύνη του δεν μπορώ αυτή τη στιγμή να μη σημειώσω τη μεγάλη προσφορά που κάνει ο Γιάννης Γενεράλης. Ηρθε εδώ που γεννήθηκε. Επένδυσε κάνοντας μια επιχείρηση με ευρύτερο κοινωνικό περιεχόμενο , που προσφέρει Αγάπη, Ασφάλεια και Ανθρωπιά σε ανθρώπους της τρίτης ηλικίας. Είναι κάθε μέρα ,όσο μπορεί πιο κοντά στην κοινωνία που ζει.
Σεν κάθε φορέα κοινωνικής δραστηριότητας Και δεν αρνήθηκε ποτέ την οργάνωση ή την στήριξη σε εκδηλώσεις ουσιαστικού πολιτισμικού περιεχομένου.
Προσωπικά θέλω να του ευχηθώ να είναι πάντα καλά για να μπορεί να προσφέρει το καλό στον τόπο του. Στον τόπο που αποδεδειγμένα αγαπά.
Και τώρα στο θέμα της αποψινής βραδιάς Μια πρωτοβουλία λοιπόν της Εταιρείας Gerakari Lamasat οργανώνεται απόψε βραδιά τιμητική για τον Μεγάλο Δάσκαλο του Λαγούτου. Το Γιάννη Μαρκογιαννάκη.
Εδώ θέλω να πω πως μπορεί η αναφορά απόψε να είναι στο πρόσωπο του Γιάννη Μαρκογιαννάκη όμως έχει μια ευρύτερη διάσταση που είναι συνυφασμένη με τη συνολική εικόνα της Μουσικής στην Κρήτη και ιδιαίτερα στο Ρέθυμνο τον 20ο αιώνα. Ήταν συνεχώς παρών και συνέδεσε το όνομά του με τη συνεργασία που είχε με όλους τους Μεγάλους της Κρητικής Μουσικής από το 1946 και μετά
Δεν τιμάται λοιπόν μόνο το πρόσωπο του Μαρκογιαννάκη απόψε.
Γίνεται αναγκαστικά μια τιμητική αναφορά στη Μουσική της Κρήτης για το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα. Και είναι σκόπιμο αυτή τη στιγμή να σημειωθεί ότι ο Μαρκογιάννης ήταν ο συνοδός Λαγουτιέρης στις πρώτες δισκογραφικές επιτυχίες του Σκορδαλού το 1946.Του Γεράσιμου Σταματογιαννάκη το1957. Του Λεωνίδα Κλάδου το 1958 και του Σπύρου Σηφογιωργάκη το 1962
Ο ΠΡΩΤΟΣ ΓΙΟΣ ΑΠΟ ΟΚΤΩ ΑΔΕΛΦΙΑ
ΟΓιάννης Μαρκογιαννάκης γεννήθηκε στο Σπήλι Αγίου Βασιλείου το 1926 και είναι ο πρώτος γιος μα το δεύτερο παιδί από τα οκτώ παιδιά του Μαρκογιώργη ,ενός σημαντικού λυράρη της εποχής ,που κατάφερε να δείξει και να μεταφέρει σε όλα του τα παιδιά τα μυστικά και το μεράκι της Μουσικής της Κρήτης με πρώτο αποδέκτη ως ήταν φυσικό τον Γιάννη που ήταν ο πρώτος γιος
Εδώ θεωρώ σκόπιμο να σας διηγηθώ μια προσωπική εμπειρία για να καταλάβετε γιατί αυτός ο άνθρωπος ο Μαρκογιώργης κατάφερε να βγάλει 5 γιους Μουσικούς .Τον ένα καλύτερο από τον άλλο.
1968 ,με 1970 ήμουνα αγροτικός γιατρός στα Αγκουσελιανά Ένα χωριό 10 χιλιόμετρα περίπου μακριά από το Σπήλι. Στο Σπήλι την εποχή εκείνη ,έμενε ένας σύντεκνός μου και πολλές φορές πήγαινα το βράδυ στο σπίτι του που ήταν ακριβώς απέναντι από το σπίτι του Μαρκογιώργη Συνήθως καθόμασταν στη βεράντα του σπιτιού και αρκετές φορές είχε συμβεί να ήμουν εκεί όταν ο Μαρκογιώργης επέστρεφε το βραδάκι από τη δουλειά του Αγρότης ήταν ο άνθρωπος. Όλη μέρα στα χωράφια, στα ζώα του. Το βράδυ στο καφενείο του Κι αν τύχαινε και κανένα γλέντι δούλευε μέχρι το πρωί. Οκτώ κοπέλια βλέπετε. Κάθε βράδυ λοιπόν που γύριζε ο Μαρκογιώργης έμπαινε στο σπίτι του και σε ελάχιστο χρόνο ,σε 2-3 λεπτά άκουγες τον ήχο της λύρας. Πριν να κάνει οτιδήποτε άλλο. Πριν να βγάλει τα στιβάνια του . Πριν να πλυθεί. Πριν ν΄ αλλάξει ρούχα έπιανε τη λύρα. Μια κοντυλιά και μετά τα υπόλοιπα. Η ξεκούραση Η ηρεμία. Η χαλάρωση ερχότανε μόνο με τη λύρα του Ο ήχος της βλέπετε του έλειπε μια μέρα ολόκληρη. Αυτή την αγάπη για τη Μουσική. Αυτό το μεράκι . Το πάθος έδωσε ο Μαρκογιώργης στα παιδιά του.
Ο Μαρκογιώργης λοιπόν, το1934 πηγαίνει στην Αθήνα καλεσμένος για να παίξει σε γλέντια τις Απόκριες. Στην επιστροφή του στο Σπήλι μετά από 15 μέρες φέρνει ένα λουξ για το καφενείο που διατηρούσε στο χωριό και ένα λαγούτο. Ένα βράδυ στο μαγαζί πιάνει ο Μαρκογιώργης τη λύρα, δίνει το λαγούτο στο Γιάννη, του δείχνει πώς να βαστά και πώς να κρατεί το ρυθμό κι ο Μαρκογιώργης μένει έκπληκτος.
ΤΕΛΕΙΟΣ ΡΥΘΜΟΣ
Με την πρώτη κιόλας φορά ο ρυθμός είναι τέλειος. Έτσι ο Μαρκογιάννης σε ηλικία 8 χρονών χρίζεται ο συνοδός της λύρας του πατέρα του Ο πασσαδόρος του Μαρκογιώργη. Όμως το μπόι του Μαρκογιάννη και η σχέση μεγέθους με το λαγούτο δεν εμπόδισε ο ρυθμός στα χέρια του να είναι από τότε τέλειος.
ΕΜΦΥΤΟ ΧΑΡΙΣΜΑ
Υπήρχε ένα χάρισμα έμφυτο. Χωρίς διδασκαλίες και μαθήματα. Ήταν γεννημένος μουσικός. Λίγο αργότερα το 1938 θα σμίξει με το Μεγάλο Θανάση Σκορδαλό, πρωτοξάδερφο του πατέρα του και θα δημιουργήσουν μαζί για πάνω από 20 χρόνια μια από τις πιο μεγάλες και γόνιμες συνεργασίες στην ιστορία της Κρητικής Μουσικής.
Αργότερα αρχές της δεκαετίας του 60 ο Μαρκογιάννης θα συναντηθεί με το Σπύρο Σηφογιωργάκη ,ξεχωριστό λυράρη από τ’ Αγαλιανού Αγίου Βασιλείου που θα είναι η δεύτερή του μεγάλη συνεργασία και η μακροβιότερη σε μουσικό δίδυμο της Παραδοσιακής Κρήτης. Πάνω από 50 χρόνια μαζί.
Εκτός από τις δυό αυτές μεγάλες συνεργασίες ο Μαρκογιάννης έχει παίξει σχεδόν με όλους τους μεγάλους λυράρηδες όλης της Κρήτης και έχει δισκογραφήσει με τους περισσότερους από αυτούς.
Τον Καρεκλά, τον Καραβίτη, τον Καλογρίδη, τον Παπαδογιάννη, τον Μουντάκη, τον Κλάδο, τον Πλακιανό ,τον Ροδάμανθη. Τον Ηρακλή Σταυρουλάκη από την Επισκοπη Πεδιάδος ,τον Παντελή Σταυρουλάκη από τον Χάρακα. Τον Νίκο τον Κολιακούδη. Τον Γραγκή το Στελιανάκη από το Τυμπάκι. Τον Φουστάνη από την Πόμπια , τον Γαβρίλη από τα Πιτσίδια , τον Λουμπάκη από τον Κρουσώνα και πολλούς άλλους που δεν έχουν καταγραφεί ή που δεν ξέρω εγώ.
ΕΝΑΣ ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΣ
Κυρίες και Κύριοι ο Γιάννης Μαρκογιαννάκης είναι από τους πρωτοπόρους του λαγούτου με τη μορφή που παίζεται σήμερα. Στην Κρήτη. Με τη δεξιοτεχνία του και την προσωπικότητά του μπορεί να πει κανείς πως έδωσε νέα διάσταση στο παίξιμο και τη θέση του λαγούτου σαν συνοδό όργανο στη λύρα και το βιολί.
Είναι αυτός που προσδιόρισε τον τρόπο του κουρδίσματος του Κρητικού λαγούτου όπως παίζεται σήμερα και είναι περιττό να σας πω πως αυτό βέβαια δεν έγινε με επιστημονικά δεδομένα, μα με κριτήρια αποκλειστικά εμπειρίας και έμφυτης αισθητικής
Είναι η ουσιαστική συνέχεια των μεγάλων Χανιωτών λαουτιέρηδων μα και των ξεχωριστών Ρεθεμνιωτών πρωτοπόρων του είδους όπως του Ψύλλου από την Επισκοπή .του Κουρκουλού από τον Πρινέ και του Γιάννη Μπερνιδάκη (του μεγάλου Μπαξεβάνη) Και είναι ο Μαρκογιάννης αυτός που πρώτος επέβαλε και συνετέλεσε να καθιερωθεί το λαγούτο στην Ανατολική Κρήτη.
Εκτός από την προσφορά του στην Κρητική Μουσική ο Μαρκογιάννης είναι ένας ξεχωριστός άνθρωπος. Η σεμνότητα και η καλοσύνη χαρακτηρίζουν απόλυτα την φυσιογνωμία και την προσωπικότητά του. Δεν αρνήθηκε ποτέ την βοήθειά του σε οποιοδήποτε νέο καλλιτέχη και η αρά του είναι δεδομένη όταν βλέπει ένα νέο αστέρι της Κρητικής Μουσικής ν’ ανατέλλει. Ο τίτλος του δασκάλου του ανήκει δικαιωματικά
Έχει διασκεδάσει σε όλη την Ελλάδα το κρητικό στοιχείο και είναι από τους μεγάλους πρεσβευτές της Κρητικής Μουσικής σ’ όλο τον κόσμο ,τον οποίο επισκέφθηκε κυρίως με τον Σκορδαλό και Σηφογιώργη αλλά και με άλλους Κρητικούς καλλιτέχνες.
Η αντοχή του είναι παροιμιώδης. Δεν νομίζω να τον έχει δει ποτέ κανείς κουρασμένο. Ούτε στο γλέντι μα ούτε και στον αγώνα της καθημερινότητας. Η δύναμη της ψυχής του είναι απέραντη και είναι κυρίες και κύριοι αυτή η δύναμη που τον βοήθησε να αντιμετωπίσει το μεγάλο χτύπημα που του φύλαγε η μοίρα πριν μερικά χρόνια Είναι αυτή η δύναμη που τον έκανε να σταθεί στα πόδια του με περηφάνεια και αξιοπρέπεια.
ΠΡΟΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΤΟΥ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗ
Φίλες και φίλοι
Ο ήχος του οργάνου είναι η προέκταση της ψυχής του καλλιτέχνη και για να αποδώσει σωστά ένας καλλιτέχνης και μάλιστα παραδοσιακός πρέπει να είναι και να αισθάνεται ψυχικά ενεργός.Ο Μαρκογιάννης είναι σίγουρο πως δεν έπαψε ποτέ να νιώθει έτσι και γι’ αυτό παραμένει ενεργός και επίκαιρος και στα 87 του χρόνια σήμερα παίζει και διασκεδάζει τον κόσμο ακόμη.
Καταλήγοντας στην τόσο μεστή περιεχομένου ομιλία του ο κ. Παπυράκης ευχαρίστησε θερμά όσους συνέβαλαν στην επιτυχία της εκδήλωσης
ΣΠΟΝΔΗ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Η συνέχεια δόθηκε από το χαρισματικό λογοτεχνικό ύφος της Βιργινίας Παπυράκη που με την πένα και την θαυμάσια αφηγηματική της ικανότητα ξεδίπλωσε σε ένα ονειρικό ταξίδι την πορεία του τιμώμενου και τις συνεργασίες του με τόσους λαμπρούς καλλιτέχνες
Και το επιστέγασμα ήταν η φωνή του Μανόλη Κακλή σε αθάνατες δημιουργίες που ανέβασαν στα μεσούρανα την κρητική μουσική
Ο Μανόλης Κακλής παραμένει ένας ακόμα στυλοβάτης της Κρητικής παράδοσης, ένας μεγάλος καλλιτέχνης που η φωνή του σε οδηγεί σε παραδείσους με την χροιά αρχαγγέλου που τη διακρίνει.
Μαζί του ο νέος αλλά τόσο πολλά υποσχόμενος Γιάννης Κακλής που έχει ήδη δημιουργήσει τον δικό του κύκλο με αναρίθμητους θαυμαστές της φωνής και της τεχνικής του στο λαγούτο.
Εκείνο το βράδυ όμως της μουσικής πανδαισίας στο Γερακάρι ήταν και άλλοι οι καλλιτέχνες που λάμπρυναν τη βραδιά
Ζαχαρίας Μελεσσανάκης (λύρα) Στέλιος Παπαδάκης (λαγούτο) Γιώργης Χαλκιαδάκης (λύρα) Γιώργης Χαλκιαδάκης ο νεότερος λαγούτο , Νίκος Συνολάκης λαγούτο και Παύλος Καλλιτσουνάκης κιθάρα. Όλοι τους διαλεχτοί και ξεχωριστοί κατέθεσαν τη δική τους σπονδή στην τιμητική για το ΔΑΣΚΑΛΟ το Γιάννη Μαρκογιαννάκη .
Από τις ξεχωριστές στιγμές της βραδιάς ο χορός τμήματος του Ομίλου Βρακοφόρων που εντυπωσίασε με την εμφάνιση των πανέμορφων κοριτσιών και ανδρών που το πλαισίωναν
ΣΤΙΧΟΙ ΜΕ ΑΡΩΜΑ ΖΩΗΣ
Από τη λαμπρή διοργάνωση δεν μπορούσε να λείπει ο Γιώργος Βιτώρος που διάβασε μαντινάδες του Σιμισακογιώργη και του Κωστή Καλλέργη (Κ.Ι.Γ.Κ)γεμάτες από το άρωμα ζωής του τιμώμενου .
Και ήταν συγκλονιστική η στιγμή που ο Γιάννης Μαρκογιαννάκης πήρε θέση στο πάλκο για να παίξει τους σκοπούς ,που ήταν ο δικός του θρήνος για την απώλεια του λατρεμένου του παιδιού . Ηταν το δικό του ξέσπασμα ψυχής όσο προσπαθούσε να συμβιβαστεί με την ιδέα της μεγάλης δοκιμασίας που του επιφύλαξε βάσκανη μοίρα.
Στο τέλος του απονεμήθηκε τιμητική πλακέτα από τον κ. Γιάννη Γενεράλη που δεν ξέχασε και την άξια σύντροφο του τιμώμενου την κ. Γεωργία Μαρκογιαννάκη στην οποία απένειμε τιμητική πλακέτα επίσης.
Ο κ. Μανιουδάκης απένειμε αναμνηστικά διπλώματα σε όλους τους καλλιτέχνες που λάμπρυναν τη βραδιά
Συγκινημένος ευχαρίστησε ο τιμώμενος και ευχήθηκε σε όλους υγεία και πάντα να θυμούνται το χρέος στην Κρήτη και τις παραδόσεις της.
Η πλειάδα των λαμπρών καλλιτεχνών δεν παρέλειψε να αφιερώσει ένα τραγούδι στον Γιάννη Γενεράλη μετά την ζεστή αναφορά στην τόσο μεγάλη προσφορά του στον τόπο από τον επιστήθιο φίλο του Μανόλη Κακλή. Κι εκείνος έδειξε για μια ακόμα φορά την φιλόξενη διάθεσή του με αρχοντικό μπουφέ που πρόσφερε σε όλους τους καλεσμένους
Μακάρι τέτοιες βραδιές να επαναλαμβάνονται για το χατίρι της παράδοσης σχολίασαν οι εκατοντάδες που απόλαυσαν την βραδιά Και τυχερή η Κρήτη που έχει ανθρώπους σαν τον Γιάννη Γενεράλη να της δίνει ανάσα με το δημιουργικό έργο του πρόσθεσαν άλλοι. Κι ήταν οι περισσότεροι…
Εύα Λαδιά