του Χριστόφορου Σταυρουλάκη
:
«Στο ιστορικό Μοναστήρι του Πρέβελη χτυπά σιγανά μια καμπάνα, που ο ήχος της αντιλαλεί στα γύρω βουνά σαν θλιβερό μοιρολόϊ.
Δεν είναι χτύπος γοργός και δυνατός συναγερμού των επαναστατών, δεν είναι χτύπος για συνάθροιση σε πανηγύρι πολέμου.
Δεν είναι χτύπος χαράς στη είσοδο των πολεμάρχων αρχηγών της Κρήτης, και την καμπάνα δεν χτυπούνε χέρια έξαλλα ενθουσιασμού στο πλησίασμα της λευτεριάς.
Οι χτύποι της μοιάζουν με κλάμα και δάκρυα νεκρικής πομπής. Περίλυποι ρασοφόροι κινούνται στην αυλή του Μοναστηριού και ο αδάμαστος ο ηρωικός Πρέβελης δεν μπορεί τώρα να κρύψει τον πόνο του. Προπέμπει ένα από τα εκελεκτώτερα τέκνα του ένα αιωνόβιο αγγονάρι του, ένα σεμνό και αληθινό αδελφό διακονίσαντα 87 ολόκληρα χρόνια το Μοναστήρι.
Κηδεύει ένα υπεράξιο στρατιώτη της πίστης και της πατρίδος, τον μοναχό οπλαρχηγό Μαναση, θρυλικό απομεινάρι των ηρωικών εκείνων χρόνων που το ανυπόταχτο Μοναστήρι έγραφε ακόμη την ιστορία του, γεμάτη πίστη, γεμάτη δόξα και τιμή, μια ιστορία που τις τελευταίες λαμπροστόλιστες σελίδες της διεκόσμησε με την ηρωική δράση του ο κηδευόμενος νεκρός πολέμαρχος.
Τη θλίψη και τον πόνο του Πρέβελη συμμερίζεται ολόψυχα η επαρχία του Αγίου Βασιλείου και ολόκληρος ο νομός Ρεθύμνης για το χαμό του διαλεχτού καπετάνιου, που φεύγει από τον κόσμο αυτό πλήρης ημερών, αληθινά αγιασμένων από τη θυσία και την αγάπη.
Αποδημήσας εις κύριον γέροντας Μανασής γεννήθηκε το 1860 στο χωριό του Αγ. Βασιλείου από πατέρα τον Ιερέα Εμμανουήλ Παπαδάκη και την πρεσβυτέρα μητέρα του το γένος Περαντωνάκη.
Από το 1700 περίπου η γενιά του εκλιπόντος πρεσβύτη παρείχε τους ιερείς του χωριού Βάτου σε μια συνέχεια 220 και πλέον χρόνων.
Ο Προππάπος του παππού του,παπα Αντώνης, είχε λάβει ενεργό μέρος στην επανάσταση του Δασκαλογιάννη στα 1770 και παρα τη δοθείσαν μετα την επανάσταση αμνηστεία, συνελήφθη υπο των Τούρκων, την 8η Μαϊου 1775 ημέρα του Αγ. Ιωάννου του Θεολόγου και κατά την ώρα που ιερουργούσε στο ιστορικό εξωκκλήσι τ’ Αη – Γιάννη.
Αλωτου, και εσφάγη μπροστά στα μάτια των Χριστιανών, η δε περιουσία του κατεσχέθη και επωλήθη για λογαριασμό του Τουρκικού Δημοσίου.
Υιός του μάρτυρα παπαΑνωνίου ήταν ο παπαΓιάννης, του οποίου πάλι νιος και διάδοχος ήταν ο παπα Μιχάλης και τούτου υιός και διάδοχος ο παπαΜανώλης πατέρας του κηδευόμενου σήμερον μοναχούΜανασή. Ολοετούτο το σειρολόϊ του Βάτου υπήρξαν ευσεβείς ιερομένοι και ακραιφυείς πατριώτες με ωραία θρησκευτική και πατριωτική δράση.
Εξ ‘αλλου θείος εκ μητρός του Μανασή ήτο ο αείμνηστος Αγαθάγγελος Παπαβασιλείου ο Ηγούμενος της Μονής Πρέβελη κατά την επανάσταση του 1866.
Είναι δε περίλαμπρος η καθ’ολου πατριωτική συμβολή και δράσης της μονής κατά την επανάστασιν εκείνην οποτε και κατεστράφει δια δεύτερην φοράν μετα τα ‘21.
Ο Μανασήςήλθεν εις την Μονή μικρό καλογεροπαίδι κατά το 1871 εις ηλικίαν 10 ετών και αφού εδιδάχθη παρά του Θείου του ηγουμένου τα πρώτα γράμματα και τη θεία ακολουθίααπεκάρει μοναχός το έτος 1887.
Πολλαπλή είναι η ευεργετική δράσις του Μανασή προς την Μονή της Μετανίας του και προς την πατρίδα.
Ελαβε μέρος εις τας επαναστάσεις του 1878,1889 διαπρέψας ως απλός αγωνιστής κατά δε την επανάσταση του 1896 -97 επικεφαλής σώματος επαναστατών καταρτισθέντος και συντηρουμένουυπο της Μονής επί ηγουμενίας του φλογερού Νείλου Βολανάκη του Β.
Ελαβε μέρος διακριθείς κατά τας μάχαςΣπηλίου, Ασωμάτου, Βρύσινα, Τσιλίβδικα και άλλες μικροσυμπλοκές κατά τους αγώνες εκείνους, πάντα γενναίος παράτολμος και ενθουσιώδης.
Από σχετικό ανέκδοτο ποίημα της εποχής αναφερόμενο σε συγκέντρωση επαναστατών στον Αη – Βασίλη, προ της επιθέσεως των Τούρκων που’ καμαν στις 28 τ’ Απρίλη για να καταλάβουν τη γραμμή Μύρθιο – Σελλί, παραλαμβάνω τους εξής στίχους:
Κι έφταξε του Ροδακίνου παλ’ ο Δημητρακάκηςκι ο Χατζηδάκης Αρχηγός, κι ο Νίκος ο ΒιστάκηςΧατζηγρηγόρης ο γιατρός, Μαμάλιος και Βαβούρηςκαι ο παπαΜαρουλιανός ήρως τση Κρήτης ούλης.
Ο Μαρινάκης Τσουδερός, με τσ’ Αγιοβασιλιώτες. Του Πρέβελη ο Μανασής με διαλεκτούς παιχνιώτες.
Έφταξαν κι οι Ξηρούχηδες με πλείσιουςπ’ου το Σπήλιτ’Αγιου Βασίλη τα χωριά μονομεργιούν ως χίλιοι.
ΛευκογιανοίΚοξαριανοίΜετοχιανοίΚουμιώτες κι οΠετρομάρκοςτση Γωνιάς με σταυραητούςΓωνιώτεςΣαραντατρειςΝιζάμιδες στη μάχη σκοτωθήκαν κι εξήντα λαβωθήκανε κι αποσκευές αφήκαν.
Δεν τ’ολπιζ’ο Φουλ –Αγάς σε τέτοια μαλιά να λάχει μα γλύτωσε στο ύστερο χωρίς ελπίδα ν’ αχει.
Γιατί’ υρετόπο ανοιχτό, κι από τα δάση μπαίνει και στη μεγάλη Πισκοπή με φόβο κατεβαίνει.
Δια τα υπηρεσίας του ετιμήθειυπο της Κρητικής Πολιτείας ονομασθείς οπλαρχηγός.
Το 1912 καταταγείς εις ΚρητικόνΕθελοντικόνΗπειρωτικόν αγώνα αναδειχθείς και πάλι εις τας μάχας τρία Χάνια, Δρίσκου, Δεμάτι, Μετσόβου παρασημοφορηθείς δια την γενναιότητα και ευτολμίαν του.
Κατά την Γερμανοκατοχήν όταν έξαλλοι οι Γερμανοί κατέστρεψαν σχεδόν τη Μονή λόγω της γνωστής πατριωτικής δράσεως της, ο αείμνηστος Μανασής παρέμεινε μόνος εις αυτήν πιστός θεματοφύλακας επι των ερειπίων της μη στέργων ν’απομακρυνθεί ουδ’ επί στιγμήν από το αγαπημένο του Μοναστήρι.
Κατά το μακρόν διάστημα της διακονίας του προσέφερε πολλές υπηρεσίες εις την Μονή της οποίες εγνώριζε από μνήμης ολόκληρη την περιπετειώδη ιστορίαν της από της ιδρύσεως της, όπως εγνωριζε με λεπτομέρειες όλα τα δεινοπαθήματα των επαναστάσεων της Κρήτης από του 1866 μεχρις των ημερών μας.
Ταπεινός, ελεήμων καλοκάγαθος αληθινός χριστιανός ήσκησε την φιλοξενίαν και αγαθοεργίανοσον ολίγοι. Η πίστη καιη πατρίδα έγινε γιαυτόν το μέγα ζεύγος των πτερύγων με τις οποίες και μόνο ο άνθρωπος μπορεί να υψωθεί υπεράνω της φιλαυτίας και του εγωισμού, ακούραστος έργο της της θρησκείας, σεμνός και φλογερός αγωνιστής της πατρίδος.
Έζησε σχεδόν ένα αιώνα και πέθανε στο Πρέβελη όπου και παρέδωκε χθες την λευκή ψυχή του και τα σφαλικτά καταγάλανα μάτια του έκλεισαν μαζί με την τελευταία σελίδα του Μοναστηριού της Κρήτης.
Ας τιμήσωμεν τον αποδημήσαντα εις Κύριον λευκόνΠρεσβήτη και ας υμνήσωμεν την θυσίαν του.
Φεύγοντας από τον κόσμον αυτόν εγκαταλείπει εις τους μεταγενέστερους εγκόλπιον ιερόν που διδάσκει και δοξάζει και μεγαλώνει την πίστη και το καθήκον προς τη Θρησκεία και την πατρίδα.
Ας είναι αιωνία η μνήμη του.
Χ. ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΚΗΣ
Εφημ «ΒΗΜΑ»
10-1-1958