ΣΤΟ ΕΤΗΣΙΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΤΟΥ ΙΩΑΝ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΚΗ

11 Φεβρουαρίου 1973

Ο ΕΥΡΥΜΑΘΗΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ

Του κ. Ανδρέα Σταυρουλάκη

Πριν από ένα ακριβώς χρόνο, έκλεισαν, για πάντα, δύο γοητευτικά, έξυπνα κι ερευνητικά μάτια. Του ατσάλινου δασκάλου Γιάννη Αλεξανδράκη. Πέθανε στις 11-2-1972 από μια σύντομη γρίππη. Παρείχε την εντύπωση του άτρωτου κι ακατάβλητου. Όμως, η πρώτη και τελευταία του ασθένεια, τον ωδήγησε στην κλινική στις 5 του Φλεβάρη, για να τον στείλη στον τάφο στις 11 του ίδιου μηνός. Ουδέποτε είχε ασθενήσει. Ούτε από πονοκέφαλο. Όρθιος πέθανε, ίδιο αιωνόβιο δένδρο, χωρίς να το υποπτευθή.

Στη χορεία των πρώτων πτυχιούχων δασκάλων ανήκε. Μα διάφερε πολύ των σύγχρονων συναδέλφων του. Πνεύμα ανήσυχο κι ανυπότακτο. Σκέψη ρωμαλέα και μνήμη απέραντη διάθετε. Διάβαζε ακατάπαυστα, προς ικανοποίηση των ανησυχιών του. Ήσαν ανεξάντλητες.

Διάβαζε είναι τρόπος του λέγειν. Μελετούσε, κάθε βιβλίο που θα έλυε τις εκάστοτε απορίες του. Ευχερώς του γινόταν κάτοχος. Ακένωτη πηγή γνώσεων είχε καταστή. Εις τούτο, τον βοηθούσε η περί το «απομνημονεύειν» μεγάλη του ικανότητα. Εις ανύποπτο χρόνο μπορούσε να επαναλαμβάνη, άνευ παραλείψεως ολόκληρα κείμενα, που είχε διεξέλθει εις το παρελθόν. Είχε επηρεασθή από τα σύγχρονα φιλοσοφικά ρεύματα. Είχε ενστερνισθή τις Κοινωνικές Ιδέες του 20ου αιώνα. Πίστευε στη Δημοκρατία. Απτόητος κι ανυποχώρητος, διακήρυττε τις Αρχές του. Προασπιζόμενός τις, ήτο ικανός να διαφωνήση με αντιφρονούντες προσωπικούς φίλους και συγγενείς του. Να διαπληκτισθή.

Ήτο, πολύ των άκρων. Επέμενε. Εννοούσε να επιβληθή. Πίστευε στο αλάθητο των απόψεων και γνωμών του. Κι έμενε αμετακίνητος. Ήτο, η μεγάλη του πλάνη. Τρομερή πλάνη. Τον έκανε κουραστικό, στις συζητήσεις του. Μέχρι του σημείου, να τον αποφεύγουν οι βιαστικοί, από έλλειψη χρόνου… Τους ήθελε, συμφωνούντες και ασπαζόμενους την ιδικήν του γνώμη, και όταν, διαφωνούσαν μαζί του. Ή έπρεπε να τον ακούνε και να τον ανέχωνται ή να τον αποφεύγουν καθ’ ολοκληρία. Δεν ύπαρχε μέση οδός.

Η αγάπη του προς τη μελέτη και το βιβλίο, τον βοήθησε σε δύο πράγματα: Να καταρτίση πλούσια βιβλιοθήκη. Και ν’  αποκτήση πληθώρα εγκυκλοπαιδικών γνώσεων. Νυχθημερόν εντρυφούσε στις δέλτους των εκατοντάδων τόμων της, στο χωριό του Κισσός, όταν, δεν είχε απασχόληση στους αγρούς. Μεγάλη αγροτική περιουσία απόκτησε, και με αγάπη επιδιδότανε στην καλλιέργεια της γης.

Τη Δημοτική Εκπαίδευση που ανήκε, υπηρέτησε μ’ ευσυνειδησία. Υπήρξε ακαταπόνητος λειτουργός του λαϊκού σχολείου. Το διακόνησε μ’ αγάπη, ενθουσιασμό και μεθοδικότητα επί ολόκληρη τεσσαρακονταετία. Στη διδασκαλία του πρωτοτυπούσε. Παραμέριζε τους τύπους και υπηρετούσε την ουσία. Ουδέποτε απουσίασε από το σχολείο, ούτε έλαβε άδεια, έστω μιας ημέρας, διηγότανε καυχώμενος. Ήτο  εύρωστος, υγιαίστατος, γεμάτος σφρίγος και δύναμη. Χαλκέντερος. Δεν λυγούσε από κόπο, οσοδήποτε κόπο. Συνέβη, να υπηρετήση στο σχολείο Κοξαρέ. Ουδεμία νύχτα διενυκτέρευσε στην έδρα του. Μετάβαινε το πρωί κι επέστρεφε το βράδυ στο χωριό του. Τα χωρίζει απόσταση 2 ½ ωρών για πεζούς!! Και ήτο ακριβής στην ώρα του. Εγειρότανε νύχτα για να φθάση εγκαίρως. Νυχτοπερπατούσε.

Τον θυμούμαι υπηρετούντα κατά το 1920 στο σχολείο του Μονυδρίου Αγίου Πνεύματος, κοντά στον Κισσό, άλλοτε έδρα του Επίσκοπου Λάμπης και Σφακίων. Αυστηρώς προσηλωμένος στο καθήκον, διάθετε πειθώ, επιβάλλον, κύρος. Οι μαθητές του διακρίνονταν των γειτονικών σχολείων. Πέρα των σχολικών, τους καθιστούσε κοινωνούς της ευρυμάθειας και της πλούσιας γεωργικής πείρας του.

Συμπλήρωσε 92 έτη ζωής. Δεν είχε καλή τύχη. Μπόρες, και περιπέτειες πέρασε. Κι  όμως δεν φαινόταν πάνω των 70 χρόνων. Μαζί με την υγεία και το σφρίγος ήτο προικισμένος από φυσική ομορφιά και κρητική λεβεντιά. Του άρεσε η κρητική ενδυμασία. Έφερε πάντοτε κρητικό σαλβάρι και μεϊτανογέλεκο. Έτρεφε μουστάκι. Βέρος Κρητικός. Εχθρός της μόδας στην ανδρική και γυναικεία αμφίεση.

Όταν γενικεύθηκε η χρήση των μαύρων γυαλιών του ήλιου, τα μισούσε. Τα φορούσαν από σνομπισμό «κι οι κουτσές Μαρίες», έλεγε. Ειρωνευότανε όσους τα χρησιμοποιούσαν. Τα παρομοίαζε με παρωπίδες…

Στο Σπήλι, στη ρωμαντική και μαγευτική κωμόπολη, έδρα της επαρχίας, σύχναζε. Εύρισκε πάντοτε θαμώνες στα κέντρα προς συζήτηση. Το μεγάλο πάθος του!

Ήτο ο Ιωάννης Αλεξανδράκης οπαδός των Φιλελευθέρων Αρχών και της Δημοκρατίας. Παραταύτα παρουσίαζε αντινομίες που τον συνόδευαν. Ανήκε στο στρατόπεδο των καθαρευουσιάνων. Έγραφε και μιλούσε καθαρεύουσα και μάλιστα αρχαϊκή. Χρησιμοποιούσε μακροπερίοδες φράσεις, και τα κείμενά του ήσαν στριφνά και δυσνόητα. Απεχθανότανε τη Δημοτική Γλώσσα σε βαθμό ώστε απόφευγε να διαβάζη κείμενα γραμμένα σ’ αυτή. Ριζικά διαφωνούσαμε στο «γλωσσικό».

Εβραϊκό μύθο αποκαλούσε την Παλαιά Διαθήκη. Σφόδρα την πολεμούσε. Έκρινε καταργητέα τη διδασκαλία της από τα σχολεία Δημοτικά και Γυμνάσια. Προ εικοσαετίας εδημοσίευσε στον «Κήρυκα» Χανίων σχετικό άρθρο του, χαρακτηριζόμενο από θάρρος και ανεξαρτησία γνώμης.

Εισηγόταν την κατάργηση της διδασκαλίας της. Τον αντέκρουσαν ομάδα «44 Δασκάλων» Χανιωτών με κοινό άρθρο των. Εκείνος, επανήλθε δριμύτερος. Προς θεμελίωση των πεποιθήσεών του χρησιμοποίησε περίπου τα επιχειρήματα του Γιάννη Μουρέλλου από το βιβλίο του «Ο Δάσκαλος» σελίς 229 κλπ. Πραγματικά πλείστα κεφάλαια της Π.Δ. αντιστρατεύονται την Χριστιανική Θρησκεία. Ο Κάιν σκότωσε τον αδελφό του Άβελ -Πύργος Βαβέλ- Εκδίωξη των Πρωτοπλάστων από τον Παράδεισο κλπ. Κλπ.

Ιδιαίτερα ενδιάτριψε στη μελέτη της Κοινωνιολογίας. Πίστευε στις νέες Κοινωνικές Ιδέες και σθεναρά αγωνιζόταν υπέρ της Κοινωνικής Δικαιοσύνης και Δημοκρατίας. Παράλληλα καταπολεμούσε τις προλήψεις και δεισιδαιμονίες και μισούσε τους καπηλευόμενους τη Θρησκεία. Δημοσία διακήρυττε τις αρχές του. Με θάρρος και παρρησία. Κατά την περίοδο του 1945-1950 υπόπεσε η τακτική του αυτή στην αντίληψη του Εισαγγελέα Ρεθύμνης. Κλήθηκε. Του έγιναν συστάσεις που είχαν σαν συνέπεια να μετριάση το μένος του και  ν’ αναστείλη την δράση του εκ του φανερού. Παλαιότερα είχε εισαχθή για παρεμφερείς αφορμές εις δίκη. Περίπου κατά το 1905. Τον υπερασπίσθηκε ο Εθνάρχης, Δικηγόρος τότε, Ελευθέριος Βενιζέλος και απαλλάχθηκε της κατηγορίας.

Για την εποχή του γενικά, δικαιωματικά του ανήκει ο τίτλος του πρωτοπόρου. Διακατεχόταν από την σφοδρή επιθυμία να βοηθήση στην κοινωνική αναμόρφωση και πρόοδο του Λαού. Προσπαθούσε να διαδίδη τις ιδέες του. Κι εξωργιζόταν σφόδρα, όταν ωμιλούσε εις «ώτα μη ακουόντων»!

Είχα το προνόμιο να συγκαταλέγωμαι μεταξύ των φίλων του. Με συναντούσε απαραιτήτως κατά τις επισκέψεις του, στην πόλη, εδώ. Διαφωνούσαμε συχνά στις συζητήσεις μας. Παρά ταύτα ελεύθερα μου εκμυστηρευότανε τα μυστικά του. Πολλάκις με γράμματά του ζητούσε τις γνώμες μου. Ασκούσα κάποια πειθώ επάνω του. Σε απαντητικό γράμμα μου 16-5-1963 ανασκεύασα πολλές γνώμες του. Δεν ψυχράνθηκε. Τουναντίον επεδίωξε να κριτικάρω τα δημοσιεύματά του πράγμα που έπραξα στο φύλλο 17-8-1963 «Κρητικής Επιθεωρήσεως». Αν κριθή αναγκαίο ή αν εκδηλωθή ενδιαφέρον θα φέρω μέρος των ανταλλαγεισών απόψεων στη δημοσιότητα.

Ας είναι ελαφρή η πλάκα του τάφου του. Αιωνία η μνήμη του.

Α.Σ. ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΚΗΣ

Αφήστε μια απάντηση