Είναι μερικές φορές που η ζωή υπογράφει σενάρια που σου κόβουν την ανάσα Όπως διαπίστωσα στην περίπτωση μιας μεγάλης προσωπικότητας του περασμένου αιώνα , του Στυλιανού Τσουπάκη , που βρήκε τραγικό θάνατο , πέφτοντας θύμα ληστείας Η δολοφονία του στα 1928, είχε προκαλέσει μεγάλη αναστάτωση σε ολόκληρο το νομό και είχε προκαλέσει το ενδιαφέρον του Εθνάρχη επιστήθιου φίλου του θύματος
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος με αφορμή τον άδικο θάνατο του φίλου του έδωσε εντολή να ενισχυθεί άμεσα το φυλάκιο Ποταμών που ήταν στο έλεος ζωοκλεπτών και άλλων κακοποιών
Πέρασαν χρόνια χωρίς καμιά πρόοδο της έρευνας για τον εντοπισμό των δραστών Μέχρι που η θεία δίκη έρριξε φως στην περίεργη αυτή υπόθεση
Ένας άξιος κοινοτάρχης
Για το Στυλιανό Τσουπάκη ήξερα όσα αναφέρει το γενεαλογικό δέντρο των Τσουπάκηδων της Νίθαυρης που είχε την καλοσύνη να μου παραχωρήσει ο απευθείας απόγονός τους και εκλεκτός φίλος κ. Νικολέων Τσουπάκης
Ήταν γιος του Ιωάννη Τσουπάκη, οπλαρχηγού και δημάρχου Αποδούλου Είχαμε αναφερθεί στη μεγάλη αυτή προσωπικότητα που ίδρυσε και το πρώτο σχολείο της Αμπαδιάς στη Νίθαυρη για να διαφυλάξει την εθνική μνήμη μέσα από τη γνώση Ήταν κι αυτό ένα όπλο για ν’ αντιμετωπιστεί η θηριωδία των Τούρκων της περιοχής που είχε ξεπεράσει κάθε όριο
Ο Στυλιανός , όπως το ήθελε ο πατέρας του , έμαθε γράμματα και μάλιστα για ένα διάστημα υπηρέτησε ως δάσκαλος στο σχολείο της Νίθαυρης
Πνεύμα ανήσυχο και δημιουργικό συνέχισε την καριέρα του στο Ταχυδρομείο όπου έφθασε στο βαθμό του προϊσταμένου πρώτα στο ταχυδρομείο Αποδούλου και μετά στης Αγίας Γαλήνης
Η αγάπη του για τον τόπο του τον ώθησε να διεκδικήσει την κοινότητα Νιθαύρεως και να εκλεγεί
Από τα νιάτα του έτρεφε μεγάλο θαυμασμό για τον Ελευθέριο Βενιζέλο Βρισκόταν κοντά του σε κάθε επανάσταση έτσι που κέρδισε όχι μόνο την εκτίμηση αλλά και τη φιλία του μεγάλου ανδρός
Μια δωρεά αφορμή στυγερής δολοφονίας
Σαν κοινοτάρχης ο Στυλιανός Τσουπάκης , συνήθιζε να εμπνέει τους εύπορους της περιοχής που είχαν κάνει την τύχη τους στις μεγαλουπόλεις ή στην ξενιτιά για να βοηθούν τον τόπο τους
Κι ήταν μεγάλη η χαρά που πήρε εκείνη την ημέρα που ειδοποιήθηκε να πάει στη χώρα για να εισπράξει ένα σημαντικό ποσόν –ίσως και 30.000 δρχ.- για τον εξωραϊσμό του χωριού και την κατασκευή μιας βρύσης
Οι καιροί δεν ευνοούσαν τις μετακινήσεις Στους Ποταμούς , που έμεναν αφύλακτοι στο έλεος των ζωοκλεπτών , έπρεπε να έχεις τύχη για να περάσεις αλώβητος
Ο Στυλιανός όμως ήταν αποφασισμένος Έφτασε κάποτε στη χώρα Δυστυχώς όμως γι αυτόν δεν μπόρεσε να εισπράξει το ποσόν ,λόγω γραφειοκρατίας , και για να μην καθυστερεί πήρε δικά του χρήματα για να πληρώσει τους εργάτες και αμέσως μετά το δρόμο του γυρισμού Ο θάνατος όμως τον περίμενε εκεί στους Ποταμούς και μάλιστα με το χειρότερη διάθεσή του να θερίσει μια ζωή αλλά με εξαιρετικά βίαιο τρόπο
Ένας απόγονος αφηγείται
Για το θάνατο του ηρωικού του προγόνου μας μιλά ο κ. Ζαχαρίας Τσουπάκης , από τους μακροβιότερους κοινοτάρχες της Νίθαυρης με πλούσιο απολογισμό έργου
Τον επισκεφθήκαμε με την πολύτιμη συντροφιά του κ. Νικ. Τσουπάκη , ανιψιού του , στο σπίτι του κοντά στο Μουσικό Σχολείο
Αρχικά μιλήσαμε τον αδελφό του Ιωάννη, που έπεσε ηρωικά στον Ελληνοιταλικό πόλεμο , πολεμώντας στα βουνά της Αλβανίας
Και μετά ήρθε η κουβέντα στο θείο του Στυλιανό που με συγκίνηση άρχισε να μας αφηγείται το συναξάρι του που γράφτηκε στους Ποταμούς το 1928
Έπεσε σε ενέδρα ληστών
-Ο θείος ο Στυλιανός , αρχίζει να λέει ο κ. Τσουπάκης με έντονη συγκίνηση στο βλέμμα ,σκοτώθηκε το 1928 στους Ποταμούς πέφτοντας σε ενέδρα ληστών
Εκείνη την εποχή όπως θα φαντάζεστε δεν υπήρχε αμαξωτός από τα Αμαριώτικα Έτσι οι Αμαριώτες φορτώνανε τα λάδια στα μουλάρια και το πήγαιναν στο Ρέθυμνο Έτσι κι ο Τσουποστελιανός . Ήταν περήφανος άνθρωπος κι επειδή περίμεναν οι εργάτες στο χωριό που θα έκαναν τα έργα για τα οποία έστελνε κάποιος μια γενναία δωρεά , ο Στυλιανός είχε σηκώσει δικά του λεφτά να πληρώσει Και με αυτά γύριζε στο χωριό
Όταν εκεί στους Ποταμούς είδε τους ληστές ,αντιστάθηκε με πείσμα Με τον αρχιληστή μάλιστα πιαστήκανε στα χέρια Θα τον είχε καταφέρει γιατί τον είχε βάλει κάτω και τον είχε πιάσει από το λαιμό αλλά σιμώνει ο ορτάκης του και με τον υποκόπανο του τουφεκιού του τον χτυπά στο κεφάλι …
Ενώ μιλά ο κ. Τσουπάκης σκεπτόμαστε αρκετές ακόμα φήμες γύρω από το γεγονός αυτό Λέγεται πως μετά το χτύπημα στο κεφάλι οι ληστές τον άφησαν αιμόφυρτο, πήραν τα χρήματα κι εξαφανίστηκαν Κάποια άλλη φήμη θέλει να του έκοψαν και τη γλώσσα για να μην τους μαρτυρήσει καθώς τους είδε. Η εγκυρότερη πηγή πάντως αναφέρει ότι ο άτυχος κοινοτάρχης μεταφέρθηκε βαριά τραυματισμένος στο νοσοκομείο ,χωρίς να μπορούν οι γιατροί να του προσφέρουν την παραμικρή βοήθεια Πως αλλιώς θα ξέραμε και τις λεπτομέρειες από την επίθεση
Αναστατώθηκε ο τόπος μετά το θάνατο αυτό. Όπως διαβάζουμε σε ευχαριστήριο που δημοσιεύτηκε στην ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ο Εθνάρχης έξαλλος με το γεγονός δημιούργησε το Φυλάκιο Χωροφυλακής στους Ποταμούς Για πρώτη φορά ένοιωθαν ασφαλείς όσοι περνούσαν από εκεί Δεν ήταν πια το πάλαι ποτέ αφιλόξενο και επικίνδυνο πέρασμα κάτω από το άγρυπνο βλέμμα των χωροφυλάκων
Η θεία δίκη
Ο κ. Ζαχαρίας όμως κερδίζει και πάλι το ενδιαφέρον μας με την τόσο γλαφυρή αφήγησή του
-Περνούσε ο καιρός μας λέει χωρίς να μπορεί η χωροφυλακή να εντοπίσει τους δράστες
Ο άτυχος Στυλιανός είχε τρεις γιους Το Νίκο, το Γιάννη και το Μιχάλη. Ο Γιάννης που ήταν δικηγόρος .έκανε το παν για να μάθει ποιος σκότωσε τον πατέρα του Μάταια …Μέσα στους ατέλειωτους δρόμους που έκανε αναζητώντας στοιχεία αρρώστησε βαριά από πνευμονία και πέθανε
Ούτε όμως κι οι άλλοι συγγενείς κατάφεραν να φθάσουν στους δράστες της δολοφονίας του Στυλιανού παρά τις προσπάθειές τους
Ήρθε ο πόλεμος και η Κατοχή Ολόκληρη η οικογένεια Τσουπάκη εντάχθηκε στην Αντίσταση Από τους πιο δραστήριους ήταν ο Γιώργης Ατρόμητος γύριζε τα βουνά για να τροφοδοτεί αντάρτες του Ψηλορείτη Άλλους πάλι έκρυβε στο σπίτι του αδιαφορώντας για τις συνέπειες
Εκεί στο τέλος , ενώ χάραζε η λευτεριά τον έπιασαν οι Γερμανοί με προδοσία Ήταν το 1944 . Ο Γιώργης οδηγήθηκε στις φυλακές της Φορτέτζας με γνωστή τη μοίρα κάθε έγκλειστου
Ήταν συνήθειο μόλις έφερναν κάποιον να ρωτούν οι άλλοι από πού προέρχεται ο καινουργιοφερμένος
Από τους έγκλειστους ένας έδειξε έντονη ταραχή όταν άκουσε ότι επρόκειτο για το Γιώργη Τσουπάκη
-Ρωτήστε μωρέ αν είχε έναν αδελφό Στυλιανό που σκοτώσανε στους Ποταμούς ανέθεσε σε κάποιους φανερά αναστατωμένος
Κι όταν αυτοί επιβεβαίωσαν τις υποψίες του εκείνος ομολόγησε πως αυτός είχε σκοτώσει τον κοινοτάρχη της Νίθαυρης
Μια ακόμα μαρτυρία
Για την ομολογία αυτή γράφει ο Κριτόλαος Σ Ψαρουδάκης στο βιβλίο του « Αγωνίες και Αγώνες μιας εποχής» )Ηράκλειο 1991
«…Συνήθως παίρνανε πρώτα για εκτέλεση τους καταδικασμένους από τα ποινικά δικαστήρια .ζωοκλέφτες και άλλους κακοποιούς Για να συμπληρώσουν τη λίστα των εκτελεστέων παίρνανε και από τους ομήρους
Σε μια εκτέλεση ένας ζωοκλέφτης της λίστας των μελλοθανάτων φώναξε στους άλλους μελλοθάνατους
-Εσείς πάτε αθώοι μα εγώ όχι Εγώ σκότωσα τον Τσουπάκη
Έτσι έλυσε πάνω στο σταυρό του τη γλώσσα του που κρατούσε τούτο το μυστικό της μέσα στη αμαρτία 16 χρόνια …»
Το τέλος του φονιά
Στην αφήγησή του ο κ. Ζαχαρίας Τσουπάκης καταθέτει πιο έγκυρα στοιχεία όπως φαίνεται στη συνέχεια
Μόλις ο Γιώργης έμαθε για την ομολογία του ζωοκλέφτη αφηνίασε Με δυσκολία τον συγκράτησαν οι συγκρατούμενοι να μην εκδικηθεί το θάνατο του αδελφού του Φαινόταν τόσο αποφασισμένος που τον μετέφεραν σε άλλο θάλαμο
Όπως συνηθιζόταν οι Γερμανοί είχαν διαταγή να εκτελούν δέκα Έλληνες για κάθε ένα νεκρό Γερμανό στρατιώτη Έτσι και κείνες τις μέρες βρέθηκε ένας Γερμανός σκοτωμένος στα Περιβόλια Οι Γερμανοί ακολούθησαν τη διαδικασία Μέσα στη δεκάδα που έστησαν στον τοίχο ήταν και ο δολοφόνος του Τσουπάκη καταγόμενος από το Καβούσι
Σε λίγο καιρό άνοιξαν οι φυλακές καθώς οι Γερμανοί υποχωρούσαν στα Χανιά Ο Γιώργος Τσουπάκης απόλυτα δικαιωμένος πήρε το δρόμο της επιστροφής για το χωριό Εκεί κάλεσε τα παιδιά του σκοτωμένου προέδρου και τους αφηγήθηκε το γεγονός αποκαλύπτοντας και το δολοφόνο του πατέρα τους Είχε όμως βρει κι αυτός την τιμωρία που του άξιζε
Εύα Λαδιά