ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ
Κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας στη Κρήτη οι πλέονφοβεροί και αιμοβόροι Τούρκοι ήταν οι Αμπαδιώτες οι οποίοι συνερίζοντο ποιος να κάμει τα περισσότερα βασανιστήρια να σκοτώσει τους περισσότερους Χριστιανούς.
Ένας από τους Αμπαδιώτες αυτούς Τούρκους ξακουστός για τη θηριωδία του που είχε καταστεί ο φόβος και τρόμος των Χριστιανών της Αμπαδιάς και του Δήμου Μελάμπων ήτο ο Τζιβιτζής ο οποίος κατοικούσε στο Βαθιακό κατά τη επανάσταση του 1876. Η θηριωδία του ήτο τόση ώστε λέγουν ακόμα επιζώντες χριστιανοί εσκότωσε περισσότερους από εκατό χριστιανούς, μόνο κατά εξακριβωμένας πληροφορίας εσκότωσε δέκα Μελαμπιανούς.
Τους Μελαμπιανούς δεν τους σκότωσε στο χωριό διοτιεφοβείτον’αρθει, αλλα τους εσκότωσε εκεί που εργάζοντο στα κτήματα των τα οποία ήσαν κάτω από το Βαθιακό (οι περιουσίες των Μελαμπιανών κατέχουν ολο το νότιο τμήμα της Αμπαδιάς).
Όπως δε σε άλλα όλα τα μέρη της Κρήτης τέτοιους αιμοβόρους Τούρκους οι Χριστιανοίεφρόντιζαν με κάθε τρόπο να τους ξεπαστρεύουν (σκοτώνουν) το ίδιο έκαμαν και οι Μελαμπιανοί.
Ο Καπετάν Γρηγόρης Σπυριδάκης γέννημα και θρέμμα των Μελάμπων, ο οποίος μόλις προ ολίγων μηνών απέθανε, και εις την ακμή της νεότητός τους τότε έλαβε τη απόφαση να ξεπαστρέψει τον τρομερό Τζιβιτζή. Μολις το απεφάσισε δεν αναβάλλει άλλα συνεννοείται κρυφά με μερικούς φίλους του και πηγαίνουν στο Βαθιακό, και κρυφά καιροφυλακτούν να σκοτώσουν τον Τζιβιτζήαλλα αυτός ήτο στο Κλήμα ένα μικρό χωριό στο Βαθιακό.
Αμα το έμαθε ο Καπετάν Γρηγόρης παρακινά τους συντρόφους του να πάνε στο Κλήμα αλλάόλοι οι συντρόφοι του πλην του Εμμανουήλ Κουτσάκη από την Κρύα Βρύση άγνωστον δια ποιους λόγους δεν εδέχθησαν να πάνε και έφυγαν.
Ο Καπετάν Γρηγόρης δεν αποθαρρύνεται και με μόνο σύντροφο τον Κουτσομανώλη τρέχει στο λήμα όπου εως είχε πληροφορηθεί ο Τζιβιτζής άλεθε τις ελιές του διότι εις το Βαθιακό δεν υπήρχε ελαιοτριβείο.
Αμαέφθασε στο Κλήμα τρέχουν στο ελαιοτριβείο και τη ώρα που έφθασαν ο Τζιβιτζήςεγυριζε γύρω από τη στρώση και με το φτυάρι στα χέρια έδιδε ελιές στην πέτρα την οποία έσυρε ένα άλογο.
Την ώρα όπου τα δυο παλληκάρια παρουσιάστηκαν στη πόρτα του ελαιοτριβείου έδωκαν ως λέγουν κούτελο (συναντήθηκαν) με τον Τζιβιτζήγιατι η στρώση ήτο μπροστά στη πόρτα. Μόλις του είδεν ο Τούρκος εκατάλαβε τί τον περίμενε έδειξε όμως πως δεν κατάλαβε τους σκοπούς των και προσπάθησε να τους ξεγελάσει ώστε να σιμώσει στα άρματά του όπου είχε εκεί κοντά κρεμασμένα και για να λάβει προς τούτο καιρό φώναξε στο δούλο του να πάρει ψωμί και κρασί στο παλληκάρια.
Μα και Καπετάν Γρηγόρης που τον ήξερε πόσο σβέλτος και σκοπευτής ήτο, δεν του έδωκε καιρό να κάμει ούτε την ελάχιστη κίνηση αλλά τους φωνάζει.:
- Να βρέξωμε Αγά!
και ο Τζιβιτζής αν και κατάλαβε ότι δεν γλιτώνει πια απάντησε «να βρέξωμε».
Και ετοιμάζεται να πηδήσει στο μέρος όπου είχε κρεμασμένα τ’αρματά του.
Σβέλτος όμως και ο Καπετάν Σπυριδογρηγόρης πριν να κουνήσει τον είχε πυροβολήσει και η σφαίρα τον βρήκε στην κοιλιά και βγαίνουν έξω τα εντόσθιά του και με το φτυάρι που κρατούσε ήθελε να τα συγκρατήσει.
Την ίδια ώρα και ο Κουτσομανώληςπυροβολά και ξαπλώνεται νεκρός στο αίμα του ο αιμοβόρος Τζιβιτζής και γλύτωσαν οι Χριστιανοί από ένα θηριώδη Γενίτσαρο.
Σ.Α
Εφημ «Τύπος»
27-3-1932
KAI MIA ΔΙΟΡΘΩΣΗ
Ο ΦΟΝΟΣ ΤΟΥ ΤΖΙΒΙΤΖΗ ΤΟ 1878
Λαμβάνομεν και δημοσιεύομεν εκ καθήκοντος την κατωτέρω επιστολήν
σχετικήν με το ύπο τον ανωτέρω τίτλον χθεσινόν μας δημοσίευμα.
Αξιότιμε κ. Διευθυντά,
Εις το φύλλον της 27 λήγοντος της αξιολόγου εφημερίδος σας υπο τον
τίτλον «ο φόνος του Τζιβιτζή το 1878» παρεκάλουν να διορθωθή
ανακρίβεια της και τούτο προς μνήμην αδικουμένων δια της
ανακρίβειας αυτής τιμημένων νεκρών.
«Το να βρέξωμε κλπ Τζιβιτζή» ελέχθησαν υπο του Νικολάου Πατέρου,
οστις μετά του Γιάννη Τάταρη , εσχε τη πρωτοβουλίαν της εξοντώσεως
του Γενίτσαρου εκείνου Τζιβιτζή.
Τούτο το γνωρίζει ολος ο κόσμος, αφού άλλωστε χθεσινόν είναι και το
γεγονός, η δε Μούσα η λαϊκή εις τραγούδι της τάβλας έχει
απαθανατίσει την δόξαν των αρματωλών τούτων Τουρκοφάγων της
εποχής εκείνης.
Ιδού περικοπή της του τραγουδιού.
«Ο Πάτερος ο Νικολής με τον Ταταρογιάννη,
τον Τζιβιτζή σκοτώσανε Νίθαυρις Το Ποτάμι».
Εν Ρεθύμνη 27 Μαρτίου 1922
Με πολλήν εκτίμησην .
Σπ. Μαρκίδης.
Εφημ. «Τύπος»
Σημ: Το παραπάνω άρθρο αφορά το δημοσίευμα της Εφημερίδας «Τύπος» της
29/3/1932
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΕΥΑ ΛΑΔΙΑ
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ : ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΙΝΟΞΥΛΑΚΗΣ