Κρητική Επιθεώρηση 21/02/1982
Στις 14 Ιανουαρίου πέθανε εις το χωριό Σάτα Αμαρίου ο Γεώργιος Μιχ. Βοσκάκης ή Μηναδογιώργης. Η σπάνια αυτή παλληκαρήσια φυσιογνωμία που τόσα πολλά προσέφερε στην χρυσή σελίδα της ιστορίας της πατρίδας μας που λέγεται Εθνική Αντίσταση Κρήτης, που είναι αδύνατο να αναφερθούν στην σύντομη αυτή περίληψη όχι μονάχα η δική του προσφορά αλλά και το σύνολο των πέντε αδερφών Βοσκάκη.
Είναι δε συγκλονιστικό και ο ιστορικός το έχει ήδη καταχωρήσει σαν εντυπωσιακό γεγονός ότι ο Δημόκριτος Βοσκάκης αδερφός του Μηναδογιώργη στέλνει από την Αγιά την παραμονή της εκτελέσεως του της 14 ης Απρίλη 1943 δύο επιστολές προς την μάνα του που διαβάζοντας τις συγκλονίζεται από πατριωτικό μεγαλείον και απέραντο θαυμασμόν και για το ξεχωριστόν αυτό Ήρωα Δημόκριτο Βοσκάκη. Αλλά ο θρυλικός Μηναδογιώργης έχει την δική του ξεχωριστή ιστορία και αυτή θέλω να αφηγηθώ.
Το καλοκαίρι του 1943 ο Γεώργιος Βοσκάκης βρισκόμενος εις την Μέση Ανατολή προσφέρεται εθελοντικά να οδηγήσει μια από τις τρεις ομάδες συμμάχων σαμποτέρ, με σκοπό να δράσουν στα Αεροδρόμια Κρήτης. Η ομάδα Μηναδογιώργη έχει στόχο το αεροδρόμιο Τυμπακίου. Η ομάδα έχει εντολή από το Συμμαχικό Αρχηγείον να βρεθεί τρία συνεχή βράδια μέσα στους διαδρόμους προσγειώσεως και να αποφύγει κάθε δράση εκτός της περιπτώσεως που θα διαπίστωνε μεγάλη κίνηση αεροπλάνων. Και τούτο διότι κατά το τριήμερον αυτό τα Συμμαχικά στρατεύματα θα επιχειρούσαν την απόβαση της Σικελίας και ήθελαν να αχρηστεύσουν τις βάσεις εξορμήσεως των εχθρικών αεροδρομίων. Σε αυτή δε την περίπτωση είχε ελάχιστες πιθανότητες να επιζήσει αλλά αυτή ήταν η εντολή.
Εδώ πρέπει να συμπληρώσω ότι η αντίστοιχη ομάδα σαμποτέρ που στόχο είχε το αεροδρόμιον Καστελίου κατέστρεψε μεγάλον αριθμόν αεροπλάνων και ο Έλληνας οδηγός σκοτώθηκε. Αλλά για όσους θυμούνται την τότε τρομερή οχύρωση της αεροπορικής αυτής βάσης προκαλεί δέος το γεγονός ότι μια οκταμελή ομάδα πάνοπλων σαμποτέρ αλώνισαν επί τρεις συνεχείς νύχτες τα ναρκοπέδια και τις συρματόφραχτες περιφράξεις της βάσεως και το μεγάλο αριθμό των σκοπών με οδηγό τον γενναίο Βοσκάκη και να κατορθώσει να επιζήσει.
Εγώ λοιπόν που εξιστορώ το περιστατικό χάριν μνημόσυνου του μακαρίτη Γιώργη Βοσκάκη, είχα την τιμή να διαταχθώ από το μεγάλο Κρητικό παλικάρι, τον Αρχηγόν μου Γεώργιον Πετρακογιώργη να εξυπηρετήσω με απόλυτη μυστικότητα τους σαμποτέρ κατά την ολιγοήμερον παραμονήν των στην Κρήτη.
Αποστολή δική μου να μεταφέρω εις τον αρχηγόν ότι τυχόν εντολές θα μου έδιδε η ομάδα και να κινηθώ στα σπίθια των συνεργατών της Αντιστάσεως στην περιοχή για την προμήθεια τροφίμων. Τα βράδια δε που ο σαμποτέρ εξορμούσε για την αποστολή του εγώ παρέμενα και φύλαγα τα περίσα για την πορείαν αντικείμενα των ανδρών. Η βάση εκκινήσεως ήτο σε μια πλαγιά μεταξύ Σκουρβούλων και Καλοχωραφίτη σε απόσταση περίπου τριών χιλιομέτρων από το αεροδρόμιο. Όταν λοιπόν την τρίτη επιστροφή τα ξημερώματα η ομάδα των σαμποτέρ επιστρέφει στην βάση κατάκοποι ξαπλώνονται για να ξεκουραστούν, ο μακαρίτης Βοσκάκης μου δίνει τα κιάλια λέγοντας μου να ανέβω στο ύψωμα Σανίδα και να διερευνήσω την περιοχή για τυχόν κινήσεις Γερμανών. Την νύχτα αυτή χωρίς εμείς να ξέρουμε τίποτα ο Μιχαήλ Σαλούστρος έχει σκοτώσει ένα συνεργάτη των Γερμανών στο χωριό Δαρό ονόματι Δουράλα. Οι Γερμανοί κινούντο ταχύτατα κυκλώνοντας την περιοχή για να συλλάβουν τον δράστη και η ομάδα είναι στο κλοιό μέσα χωρίς εμείς να πάρουμε χαμπάρι. Μόλις λοιπόν με την εντολή του Βοσκάκη ανερχόμουν το ύψωμα με αρκετή προφύλαξη αντιλαμβάνομαι τους Γερμανούς να πλησιάζουν την κοιμώμενη κατάκοπη ομάδα. Χωρίς να υπάρχει δυνατότητα να τους αντιληφθούν. Τρέχω ολοταχώς και προλαβαίνω και ξυπνώ πρώτο το γενναίο Βοσκάκη (και εδώ είναι η φάση που θέλω να ιστορήσω). Πετάγεται λοιπόν απάνω και έχοντας την εντύπωση ότι ο κλοιός είναι για μας αρπάζει το ταχυβόλο του (που και σήμερα που γράφω αυτές τις γραμμές συγκλονίζομαι από θαυμασμό για το παράτολμο παλικάρι), τρέχει να αντιμετωπίσει μοναχός τους εχθρούς χωρίς να περιμένει την αντίδραση της υπόλοιπης ομάδας. Αλλά ο τρομερά ψύχραιμος Άγγλος επικεφαλής αξιωματικός με πήδημα που θα πετύχαινε μονάχα ελυτροειδές τινάζεται και αρπάζει τον Γιώργη λέγοντας του: Γιώργη εγώ έχω ευθύνη μάχης εσύ πορείας και συγκρατεί τον φλογερό Μηναδογιώργη. Μετά την συγκράτηση του Βοσκάκη και με απόλυτην ψυχραιμία ο Άγγλος επικεφαλής αναγνωρίζει την περιοχή και βλέποντας ότι είναι αδύνατο στο ομαλό αυτό έδαφος να μπορέσουν να αντισταθούν, αλλά και γιατί η αποστολή είχε ρητή εντολή για δράση και όχι να αντιμετωπίσει σε μετωπική αναμέτρηση τον κατακτητή, δίνει εντολή αποχωρήσεως προς την κατεύθυνση του χωριού Μαγαρικάρι, αλλά όχι εντολή φυγής αλλά συντεταγμένη κατ’ άνδρας και σε αρκετή απόσταση ο ένας από τον άλλο περνώντας στο απέναντι ύψωμα Κεράς νομίζω λέγεται χωρίς να συμπλακούν.
Αλλά και σήμερα ακόμη νιώθω υπερήφανος σαν Ρεθεμνιώτης και σαν Έλληνας για το απίστευτο αυτό φαινόμενο παληκαριάς του συμπατριώτη αείμνηστου Βοσκάκη που όχι μονάχα εμένα εντυπωσίασε τόσο πολύ αλλά και οι γενναίοι σύμμαχοι εντυπωσιάστηκαν και θαύμασαν το μεγαλείο της Ελληνικής παληκαριάς.
Τελειώνοντας έχω να πω τούτο. Δόξα και τιμή στην οικογένεια των Βοσκάκηδων που παρά την πληθωρική προσφορά τους σε αγώνες και αίμα για την πατρίδα ποτέ δεν απαίτησαν τίποτε από τον τόπον αυτό χάριν του οποίου προσέφεραν τόσες θυσίες. Και χτυπητό παράδειγμα ο θρυλικός Μηναδογιώργης που πέθανε στην Σάτα καλλιεργώντας τα χωράφια του. Χωρίς να είναι κοντά του κανείς κατά το θάνατο. Σαν μνημόσυνο για τα σαρανταήμερα αξέχαστε φίλε Γιώργη γράφω αυτές τις γραμμές. Η μνήμη σου ας είναι αιώνια λαμπρό παράδειγμα σεμνού αγωνιστή και πατριώτη.
Ανώγεια 19-2-82
Βασίλειος Σπαχής
Κρητική Επιθεώρηση 19/01/1982
Αμαριώτικα Πένθη
Γεώργιος Βοσκάκης
(ΜΗΝΑΔΟΓΙΩΡΓΗΣ)
Υπάρχουν άνθρωποι που γεννιόνται αγωνιστές. Και μια ζωή περιγελούν το θάνατο γιατί το μόνο που τους νοιάζει είναι το αίσιο τέλος του αγώνα. Όταν μάθεις λοιπόν πως κάποιος απ’ αυτούς τους λεβέντες λύγισε ξαφνικά κτυπημένος από του χάρου το δρεπάνι, κάθεσαι κι αναρωτιέσαι πως γίνεται ο χάρος να δαμάζει τέτοιους αντρειωμένους. Σαν το Γιώργη Βοσκάκη ή Μηναδογιώργη όπως περισσότερο ακουγόταν. Κι αφού τώρα που δεν υπάρχει πια, δεν μένει τίποτ’ άλλο να του πούμε, ας ξεφυλλίσουμε καλύτερα το βιβλίο της ζωής του, για να θυμηθούμε τους κυριώτερους σταθμούς της ζωής και της δράσης του.
Ο Μηναδογιώργης γεννήθηκε στη Νίθαυρη το 1909. Τα πρώτα χρόνια της ζωής του γνώρισε τις ίδιες κακουχίες με πολλά ακόμα συνομήλικά του παιδιά που οι δύσκολοι καιροί τα γαλουχούσαν μόνο με τη στέρηση αλλά έτρεφαν αδιάκοπα μέσα τους τη φλόγα της αγάπης για την πατρίδα. Πήρε μέρος το Αλβανικό έπος του 1940-40. Κι όταν ήρθε η σκλαβιά να παγώσει τα πάντα αυτός δε γύρεψε την ασφάλεια μένοντας στην αδράνεια, αλλά περιγέλασε πολλές φορές το θάνατο αναπτύσσοντας δράση. Μπήκε στην Αγγλική Αντικατασκοπεία καταφέρνοντας να προσφέρει έτσι πολύτιμες υπηρεσίες στην πατρίδα του.
Για του συνεχείς αυτούς αγώνες τιμήθηκε με τα εξής παράσημα:
1) Πολεμικό Σταυρό Γ΄ τάξεως μετά την κατάληψη της Κρήτης από τους Γερμανούς που με κίνδυνο της ζωής του φυγάδευε Άγγλους και Έλληνες Στρατιώτες.
2) Μετάλλιο Μεσογείου, Νοτίου Αιγαίου, Νοτίου Αφρικής και Ιταλίας.
3) Αργυρό Μετάλλιο Ελληνο ιταλικού πολέμου για τις υπηρεσίες του στη Μακεδονία, Θράκη και Κρήτη.
4) Στρατηγού Αλεξάντερ Πιστοποιητικό Πατριώτου Αρχηγού Συμμαχικών Δυνάμεων Μεσογείου.
5) Μετάλλιο Εθνικής Αντίστασης 1941-1945.
Τις τιμητικές διακρίσεις αυτές όμως ο Μηναδογιώργης τις πλήρωσε πολύ ακριβά. Όχι μόνο με τη δική του ψυχική και σωματική φθορά με τ’ αδιάκοπο πήγαινε – έλα από βουνό σε βουνό, αλλά και με την εκτέλεση δύο αδελφών του, του Δημόκριτου και του Τυρογιώργη, τη σύλληψη και τα βασανιστήρια των άλλων αδελφών, τον κίνδυνο της γυναίκας του, των παιδιών του και των γονέων του. Γι’ αυτό το μόνο που δέχτηκε σαν πραγματική ανταμοιβή των όσων πρόσφερε στην πατρίδα ήταν η ώρα της λευτεριά της.
Ξανά όμως χρειάστηκε να πάρει θέση στο μετερίζι της τιμής. Αυτή τη φορά ήταν στη διάρκεια της επτάχρονης τυραννίας. Και ότι δεν γνώρισε από τους ξένους εχθρούς τα χρόνια της Γερμανικής κατοχής τόζησε στα φρικτά μπουντρούμια της ΕΣΑ όταν συνελήφθη. Ο ίδιος ο Χατζηζήσης τον ανέκρινε. Κι όμως δεν άκουσε το βογγητό του πόνου του παρά μόνο το γέλιο του.
Αυτός ήταν ο Μηναδογιώργης. Ο αγνός πατριώτης, η αδούλωτη ψυχή, το γρανιτένιο κουράγιο.
Ας είναι ελαφρό το χώμα που τον σκέπασε.