Νικόλαος Ανδρουλιδάκης

Εκείνο το ίδιο απόγευμα που θρηνούσε το Ρέθυμνο το θάνατο του Ευάγγελου Δασκαλάκη ,ήρθε κι άλλο μαντάτο . Είχε αφήσει την τελευταία του πνοή κι ο Νικόλαος Ανδρουλιδάκης. Ήταν 10 Ιανουαρίου 1973.
Για τον δήμαρχο Δασκαλάκη γνώριζα κι από την οικογενειακή φιλική σχέση που μας συνέδεε και δικαιολογούσα το πάνδημο πένθος Αλλά ο Ανδρουλιδάκης ποιος ήταν ;
Ένας λαμπρός δημοσιογράφος μου είπε κάποιος από το περιβάλλον της εφημερίδας.
Ένας περίφημος δικηγόρος πρόσθεσε εκείνος που έφερε το σχετικό ψήφισμα του δικηγορικού συλλόγου
Και ο αξέχαστος γυμνασιάρχης Μανόλης Βογιατζάκης που συνήθως μοιραζόταν μαζί μου το σχολιασμό της επικαιρότητας, συνόψισε τις αρετές του αναχωρητή με τις φράσεις : άριστος ποινικολόγος, δεινός ρήτορας , απροσκύνητος αγωνιστής, ασυμβίβαστη πένα
ΜΑΧΙΜΟΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ
Αυτό το τελευταίο διαπίστωσα όταν ξεκίνησα την οργάνωση του αρχειακού υλικού με τα σημαντικότερα γεγονότα του αιώνα που πέρασε στο Ρέθυμνο. Παντού ο Νίκος Ανδρουλιδάκης και τα άρθρα που έδιναν την εικόνα της πόλης και τα τρέχοντα προβλήματά της Και τι μαχητική δημοσιογραφία που είχε επιλέξει να ακολουθήσει . Αδιαφορούσε πλήρως, όπως έδειχνε, για το κατά πόσον θα γινόταν δυσάρεστος Το Ρέθυμνο τον απασχολούσε και τίποτα περισσότερο .
Τι θάρρος ήταν κι αυτό να μην αφήνει τίποτα να πέσει κάτω από τα δικαιώματα του Ρεθύμνου για ανάπτυξη και προκοπή. Καταπέλτης η πένα του στις περιπτώσεις ολιγωρίας του κράτους ιδιαίτερα στα προβλήματα που αντιμετώπιζαν τα θύματα πολέμου. Ανοικτή η εφημερίδα του σε άρθρα που καυτηρίαζαν τα κακώς κείμενα, όπως η λειτουργία του Νοσοκομείου Και η παρουσία του πάντα αισθητή σε κινήσεις για την ανασύσταση του πνευματικού και πολιτιστικού Ρεθύμνου μετά από κάθε δοκιμασία του λαού του.
ΔΙΑΚΡΙΘΗΚΕ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΣΠΟΥΔΩΝ
Από τον μεστό περιεχομένου αποχαιρετισμό του εκλεκτού ε.δικηγόρου κ.Γεωργίου Δρανδάκη που είχε εκφωνήσει επικήδειο εκ μέρους του δικηγορικού συλλόγου, πήραμε τα πρώτα στοιχεία για το σημερινό μας αφιέρωμα.
Ο Νικόλαος Ανδρουλιδάκης γεννήθηκε το 1896. Διακρίθηκε σε όλα τα στάδια των σπουδών του και διορίστηκε δικηγόρος το 1920 Υπηρέτησε τη Θέμιδα με πάθος μέχρι το 1967. Για την ευδόκιμο υπηρεσία του οι συνάδελφοί του πρόθυμα του έδωσαν τον τίτλο του επίτιμου δικηγόρου. Υπήρξε μέγας δικανικός ρήτορας και έλαβε μέρος ως υπεράσπιση σε όλες τις μεγάλες ποινικές δίκες που διεξήχθησαν στα Κακουργιοδικεία Ρεθύμνου και άλλων πόλεων.
Ανέφερε χαρακτηριστικά ο Γεώργιος Δρανδάκης νεκρολογώντας το συνάδελφό του.
«Όταν μιλούσε, άστραφτε το πνεύμα του και βροντούσε η χειμαρρώδης ευγλωττία του. Από τη δύναμη του λόγου του εσείετο η αίθουσα του δικαστηρίου και εδονείτο η ψυχή των παραγόντων της δίκης και του ακροατηρίου Οι αγορεύσεις του διεκρίνοντο δια την νομικήν και επιστημονική θεμελίωση ,για την επιχειρηματολογία τους ,για την πληρότητα της έκφρασης , την πηγαία ρητορική ικανότητα , την μαχητικότητα. Είχε και το χάρισμα να διανθίζει την αγόρευσή του με επιγραμματικές εκφράσεις που γοήτευαν το ακροατήριο.»
ΑΝΥΠΟΤΑΧΤΟ ΠΝΕΥΜΑ
Ο Νικόλαος Ανδρουλιδάκης ήταν ένα ανυπόταχτο πνεύμα που αρνείτο να συμβιβαστεί με καθεστώτα ενάντια στην ελευθερία της έκφρασης. Οι φιλελεύθερες ιδέες μέστωσαν στη συνείδησή του κι έγινε ένας από τους πιο θερμούς υποστηρικτές τους Η αβασίλευτος δημοκρατία ήταν το ποθούμενο γι αυτόν Έτσι για χάρη της ιδέας αυτής κυκλοφορούσε από το 1922 έως το 1929 εφημερίδα με τον τίτλο «ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» Σε άρθρα του ,μας πληροφορεί ο Γιώργος Εκκεκάκης, στο βιβλίο του «Ρεθεμνιώτες που πέρασαν αφήνοντας ίχνη» ο Ανδρουλιδάκης μερικές φορές , χρησιμοποιούσε το ψευδώνυμο Ν. Μιράντας.
Οι αγώνες του ήταν συνεχείς και ανυποχώρητοι Έτσι δεν άργησε να υποστεί τις συνέπειες με διώξεις, συλλήψεις, φυλακίσεις. Καμιά δίωξη όμως δεν στάθηκε ικανή να τον φοβίσει .
ΟΜΗΡΟΣ ΣΤΟ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟ
Όταν το χιτλερικό τέρας άπλωσε τα πλοκάμια του και στην Κρήτη ο Ανδρουλιδάκης στρατεύτηκε από τους πρώτους ενάντια στον κατακτητή.
Η αδούλωτη ψυχή του δεν γονάτισε ούτε κι όταν συνελήφθη και οδηγήθηκε όμηρος στο στρατόπεδο συγκέντρωσης.
Άντεξε κι εκεί και είναι μνημειώδες πραγματικά ένα κείμενο που περιγράφει συγκλονιστικά τις στιγμές που έζησε μέχρι που φάνηκαν οι σύμμαχοι να τους ελευθερώσουν από την κόλαση που έζησαν τόσο καιρό.
Η πρώτη του επαφή με την πόλη του μετά την ομηρία ήταν από τις μεγάλες στιγμές που ζει ένας άνθρωπος . Εκείνη τη μεγάλη στιγμή ,που μετά από τόσο καιρό, αντίκριζε το κάστρο στο έμπα του Ρεθύμνου, δεν θα μπορούσε να τον συγκινήσει ολόκληρος ο θησαυρός του κόσμου .Από τις ανήλιαγες στοές ανέπνεε τον αέρα της πόλης που τον γέννησε και απολάμβανε το φώς της . Έβλεπε ξανά τους φίλους και συγγενείς που κάποιοι ίσως τον είχαν κιόλας ξεγράψει . Ποιος γλίτωνε εύκολα από τα στρατόπεδα εκείνα της κόλασης ; Μόνο σε θαύμα οφείλετο η επιστροφή.
Ξαναγύρισε στους καθημερινούς ρυθμούς του και στα βιβλία του που ήταν η αχώριστη συντροφιά του. Κι όταν χόρτασε την απλή ομορφιά της ήρεμης καθημερινότητας άρχισαν πάλι να τον απασχολούν τα θέματα της πόλης του. Η δημοσιογραφία ήταν αυτή που του έδινε διέξοδο και βήμα να εκφράσει τις απόψεις του ,αλλά ήταν κι ένα μετερίζι για να ξεκινήσει τους κοινωνικούς του αγώνες.
ΚΑΤΑΠΕΛΤΗΣ Η ΠΕΝΑ ΤΟΥ
Εκτός από τη «Δημοκτρατία»(1922-1933) εξέδωσε μια ακόμα εφημερίδα την «Πολιτεία»(1949-1950) Για μεγάλο διάστημα επίσης είχε τη διεύθυνση της εφημερίδας « Βήμα» επειδή ο διευθυντής της ήταν ασθενής.
Εκτός από την πολιτική αρθρογραφία ,ασχολείτο με επιτυχία και με άλλους τομείς όπως το σχόλιο ,το χρονογράφημα, η κριτική, χωρίς ποτέ να μειωθεί η γοητεία που ασκούσε στον αναγνώστη η χαρισματική του πένα.
Ένα τόσο ανήσυχο πνεύμα δεν θα μπορούσε να μην ενδιαφερθεί για την πολιτική. Έτσι τάχθηκε στον προοδευτικό χώρο .Εξελέγη δημοτικός σύμβουλος και διατέλεσε πρόσεδρος του Δημοτικού συμβουλίου Ρεθύμνου.
Οι ευαισθησίες του για τον συνάνθρωπο δεν άργησαν να εκφραστούν με σπουδαίο κοινωνικό έργο όπως η συμβολή του στην ίδρυση του Φιλοπτώχου Ταμείου του Οίκου ευγηρίας, της Πνευματικής Εστίας Ρεθύμνου. Με τον επιστήθιο φίλο του Πολύβιο Τσάκωνα εμπνεύστηκαν και ίδρυσαν το Σύνδεσμο για τη διάδοση των Καλών Τεχνών το 1931 με ταυτόχρονη λειτουργία και του παραρτήματος του ελληνικού ωδείου.
Η ζωή του Νικολάου Ανδρουλιδάκη ήταν άμποτις και παλίρροια καταστάσεων Γνώρισε πολλές χαρές και την ευτυχία πλάι σε μια άξια σύντροφο Αλλά και μεγάλες πίκρες αποχαιρετώντας πρόωρα αγαπημένα πρόσωπα Εκείνος έμενε πάντα αγέρωχος και στη χαρά και στη συμφορά Ήξερε να φιλοσοφεί τη ζωή του και να δέχεται με την ίδια αγωνιστική διάθεση κάθε δοκιμασία
ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
Έτσι έμεινε υπόδειγμα πολίτη και ανθρώπου, πολύτιμου οδηγού για κάθε νέο άνθρωπο ιδιαίτερα λειτουργό της Θέμιδας, πρόθυμος συμπαραστάτης των αδικημένων και ακούραστος μελετητής του δικαίου.
Εμείς για το αφιέρωμα αυτό στηριχθήκαμε στη νεκρολογία του Γεωργίου Δρανδάκη και σε πληροφορίες από το βιβλίο που επιμελήθηκε ο Κωστής Η. Παπαδάκη «Ρέθυμνο 1900-1950»
Για τον Νικόλαο Ανδρουλιδάκη έχουν ασχοληθεί επίσης ο κ. Γιώργος Εκκεκάκης, που στην καλοσύνη του οφείλουμε τη φωτογραφία που κοσμεί το κείμενο από το πλούσιο αρχείο του, ο Κώστας Μαμαλάκης, ο Στέργιος Μανουράς, ο Λεωνίδας Μακρής, ο Κώστας Αντωνάκης, ο Μιχαήλ Μύρ. Παπαδάκις, η Αικατερίνη Τσουρλάκη Θεοφανοπούλου, ο Αρκάδιος Πηγαίος, ο Κώστας Τσικνάκης και η δέσποινα του Ρεθύμνου κ. Μαρία Τσιριμονάκη στο εξαιρετικό της βιβλίο «Εν Ρεθύμνω…»
Είχε γράψει σχετικά και ο Μανόλης Καλαϊτζάκης προλογίζοντας τον επικήδειο του Γεωργίου Δρανδάκη και δίνοντας την πεμπτουσία της μεγάλης αυτής απώλειας :
«Με το θάνατο του Νικολάου Ανδρουλιδάκη το Ρέθυμνο έχασε έναν πολύτιμο πνευματικό κεφάλαιο, ένα διαπρεπή επιστήμονα , ένα μαχητή δημοσιογράφο ,ένα πιστό της δημοκρατίας που με θρησκευτική ευλάβεια και αφοσίωση την υπηρέτησε.»
Για το Νικόλαο Ανδρουλιδάκη υπάρχει και οδός στην πόλη μας να τον θυμίζει ,αν και οι αγώνες του μέσα από την πύρινη αρθρογραφία του ήταν και οι βασικοί πυρήνες της υστεροφημίας του όπως την άξιζε άλλωστε.
Εύα Λαδιά