Νικίας Σταυρουλάκης

(Aπό τις αναμνήσεις Ανδρέα Κούνουπα)

«Το 1932 στην πρώτη τάξη του Γυμνασίου στο νεόκτιστο Γυμνάσιο στον Μασταμπά αρχίσαμε τη Μέση Εκπαίδευση. Ανάμεσα στα παιδιά που είχαν έλθει από χωριά ήταν και ένα ψηλόλιγνο και σκεπτικό παιδί που κάθισε στα τελευταία θρανία. Τα παιδιά της πόλης κάναμε φασαρία, απαντούσαμε χωρίς να μας ρωτήσουν και επισκιάζαμε τα χωριατάκια όσο καλά κι αν ήταν. Σιγά-σιγά όμως άρχισε να ξεχωρίζει. Απάντησε σε ερωτήσεις δύσκολες, βγήκε και είπε μάθημα με άριστο τρόπο και λεπτομέρειες, έλυσε άγνωστες ασκήσεις με ευχέρεια και μας έβγαλε νοκ άουτ. Σιγά σιγά αποδείχτηκε άριστος σε όλα τα μαθήματα χωρίς εξαίρεση θεωρητικά και θετικά.

Αρχίσαμε να τον κάνομε παρέα και τον αγαπήσαμε για την ταπεινότητά του, την οξυδέρκειά του, την καλοσύνη του, τις πολλές του γνώσεις, τη λογική του και τη σοβαρότητά του. Πριν έλθει στο Γυμνάσιο τον είχαν προετοιμάσει ο πατέρας του που ήταν δάσκαλος και ο αδερφός του ο Γιώργης, άριστος και αυτός μαθητής της πέμπτης Γυμνασίου. Τον κύριο βέβαια ρόλο τον έπαιξε η φυσική του εξυπνάδα, η μνήμη του, το ταλέντο στα γράμματα. Σπάνιος μαθητής και για το φημισμένο Γυμνάσιο Ρεθύμνου μοναδική περίπτωση.
Δηλώνω και καταθέτω, με τη γνώμη των συμμαθητών μας, ότι τέτοιος μαθητής ούτε πέρασε ούτε θα ξαναπεράσει ποτέ.
Στο μηνιαίο περιοδικό «Μαθηματικός Φάρος» με τις τριάντα δύσκολες ασκήσεις προς λύση, ο Νικίας ήταν ο μόνος σε όλη την Ελλάδα, που δημοσίευσε όλες τις λύσεις του.
Όταν κάποιος από τους συμμαθητές μας δυσκολευόταν σε κανένα πρόβλημα, πηγαίναμε στο δωμάτιό του, που έβλεπε σε μια αυλή με δέντρα. Ο Νικίας πάντα σε υποδεχόταν με καλή καρδιά και σε μάθαινε πως να λύνεις τα προβλήματα αυτού του είδους κι έφευγες πάνοπλος και καθυποχρεωμένος.
Απού φελά παντού φελά. Άριστος στην ιχνογραφία με τακτικό, θετικό σχέδιο. Άριστος στη γυμναστική, με ακρίβεια και όρεξη στις ασκήσεις, πρώτος στο γυμνάσιο στο άλμα άνευ φοράς. Σου έδινε το χέρι του και σου έλεγε σφίξε, έσφιγγες με όλη σου τη δύναμη μα το χαμόγελο δεν χανόταν από τα χείλη του. Να σφίξω κι εγώ; Σου έπιανε το χέρι μια σιδερένια τανάλια, δεν άντεχες 3-4 δευτερόλεπτα και έβαζες τις φωνές. Γελούσε καλοκάγαθα και σε χάιδευε.
Επειδή είχαμε στην τάξη το Νικία δεν μπορούσαμε να πάρουμε μεγάλους βαθμούς. Όμως δεν είχαμε παράπονο, τον αγαπούσαμε, τον θαυμάζαμε και κατάπληκτοι λέγαμε παντού τις καθημερινές απίθανες επιδόσεις του.
Τις τελευταίες τάξεις του γυμνασίου, τις κάναμε στη Δικτατορία του Μεταξά. Στην παράνομη μυστική αντιστασιακή κομμουνιστική νεολαία ήταν και ο έντιμος, περήφανος και δίκαιος Νικίας.
Στην έκτη τάξη περιμέναμε να δώσουν τη σημαία στο Νικία. Θα τον σηκώναμε στα χέρια, θα τον επευφημούσαμε και του κάναμε το γύρο το θριάμβου. Μεγάλη η απογοήτευσή μας που δεν του την έδωσαν λόγω φρονημάτων. Τελειώσαμε το γυμνάσιο. Ο Νικίας πήγε στο Πολυτεχνείο Αθηνών…
Στην κατοχή αγωνίστηκε για τη λευτεριά της πατρίδας μας στο ΕΑΜ και λίγο μετά την κατοχή, που συνεχιζόταν στα βουνά ο αγώνας για τη δημοκρατία και το δίκιο του εκμεταλλευόμενου λαού, συνελήφθη με μια ομάδα φοιτητών για στήριξη και έρανο των ανταρτών του βουνού.
Καταδικάστηκαν δέκα χρόνια. Ο Νικίας βγήκε στα 3-4 χρόνια. Ο διευθυντής των φυλακών όταν έμαθε την αξία του κρατουμένου του, του έβαλε ένα τραπεζάκι στο γραφείο του, όπου μελετούσε όλη τη μέρα.
Μπήκε στη φυλακή πολιτικός μηχανικός και βγήκε γαλλομαθής και τέλειος μαθηματικός και φυσικός επιστήμων».
Από το ύφος και τη διατύπωση καταλάβαινε ο ακροατής πόσο στενά συνδεδεμένος ήταν και ο Ανδρέας Κούνουπας με το Νικία. Σε κάποιο σημείο μάλιστα ο ίδιος αναφέρει πόσο επηρέασε την ιδεολογική του πορεία στη ζωή μια αδικία σε βάρος του χαρισματικού συμμαθητή του. Ήταν τότε που το καθεστώς Μεταξά παραγκώνισε τον άριστο των αρίστων Νικία Σταυρουλάκη και έδωσε τη σημαία σε μαθητή μέτριας απόδοσης, αλλά φιλικό με το καθεστώς.
 Ο βίος του
Ο Νικίας Σταυρουλάκης, γεννήθηκε στο χωριό Θρόνος του νομού Ρεθύμνης, το έτος 1921. Από τα γυμνασιακά του χρόνια φάνηκε ότι είναι ξεχωριστός. «Ο Νικίας Σταυρουλάκης, εισήχθη στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθηνών, το έτος 1938, όπου εσπούδασε πολιτικός μηχανικός.
Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος διέκοψε την ομαλή εξέλιξη των σπουδών του. Ενταγμένος στην Αντίσταση είδε το χάρο με τα μάτια του όταν τον συνέλαβαν. Γλίτωσε την εκτέλεση από τους ναζιστές για μόλις ολίγες ημέρες. Συνέχισε τις σπουδές του μετά το τέλος του πολέμου το 1945. Απεφοίτησε από το Πολυτεχνείο Αθηνών το έτος 1947.
Οι διωγμοί σε βάρος του συνεχίστηκαν για τα ιδεολογικά του πιστεύω.
Ήταν κρατούμενος επί 9 χρόνια.
Από το 1948 -1957 στις φυλακές Ιτζεδίν Κερκύρας, Κεφαλονιάς, Αλικαρνασσού και Χαλκίδας.
Στις φυλακές του Ιτζεδίν τιμωρήθηκε με κούρεμα και απομόνωση επειδή δημιούργησε τμήματα διδασκαλίας για αναλφάβητους κρατουμένους.
Στην Κεφαλονιά οι οδηγίες του που ευτυχώς εισακούστηκαν, απέτρεψαν τον θάνατο για δεκάδες κρατούμενους στον καταστρεπτικό σεισμό του ’53.
Αν και δεν είχε χαρτί έλυνε δύσκολες ασκήσεις νοερά και αργότερα όταν κατάφερε να έχει τα στοιχειώδη μετέφερε τις λύσεις στο χαρτί.
Από το 1957 μέχρι το 1962, εργάζεται ως πολιτικός μηχανικός στην Ελλάδα και παράλληλα αλληλογραφεί με τον μαθηματικό George Bouligand.
Το 1963 φτάνει στο Παρίσι και μένει μόνιμα στη Γαλλία.
Από το 1963-1970 εργάζεται ως μηχανικός σε γαλλικές κατασκευαστικές εταιρείες και σε δημόσια έργα.
Την ίδια περίοδο δουλεύει πάνω στην έρευνα, στα Μαθηματικά υπό τον καθηγητή Ehresmann.
Ο Σταυρουλάκης μετά την αποφυλάκισή του παντρεύτηκε τη Σαλώμη, αδελφή συμφοιτητών του και αντάξιά του.
Οι εργασίες που έγραψε και δημοσίευσε είναι επί των μαθηματικών κλάδων: Γεωμετρία, αλγεβρική τοπολογία, διαφορική γεωμετρία, βελτιστοποίηση, μαθηματική φυσική και γενική θεωρία της σχετικότητος.
Οι σημαντικότεροι σταθμοί στην Ακαδημαϊκή του πορεία είναι:
*1966: Απόκτηση Διπλώματος Ανωτάτων Σπουδών στις Μαθηματικές Επιστήμες του τμήματος Επιστημών του Παρισιού
1968 Εξουσιοδότηση για παρουσίαση διδακτορικής διατριβής με απόφαση του Γάλλου υπουργού Παιδείας1969. Υποστηρίζει τη διδακτορική του διατριβή και αποκτά ανώτατο διδακτορικό στον κλάδο των πειραματικών και φυσικών επιστημών
-1970: Καθηγητής Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο της Limoges
-1972: Γαλλική Υπηκοότητα (διάταγμα 10 Μαΐου 1972)
-1974-1985: Ορίζεται υπεύθυνος των Μαθηματικών συνεδρίων του τμήματος Επιστημών του Πανεπιστημίου της Limoges
-Αφυπηρέτησε το έτος 1990
-Μέλος της Μαθηματικής Εταιρείας της Γαλλίας από το 1975.
-Μέλος της 1ης Διεθνούς Κοινότητας για την Γενική Σχετικότητα και Βαρύτητα από το 1982.
-Η ερευνητική του δραστηριότητα δεν περιορίστηκε σε προβλήματα της Διαφορικής Γεωμετρίας και της Τοπολογίας, αλλά επεκτάθηκε στη Θεωρητική Φυσική.
Όλοι υποκλίνονται στη σημαντικότητά του. Χαρακτηριστικό είναι ένα άρθρο που δημοσίευσε η εφημερίδα Le Monde
Σύμφωνα με τον Ι. Ρούσο :«Πάντοτε ερευνούσε την αλήθεια ·και ποτέ δεν φοβόταν να πει «αυτό δεν το γνωρίζομε μέχρις στιγμής», όταν κάτι ήταν άγνωστο, υπεκφεύγον και απλώς εικάσιμο.
Ο Νικίας Σταυρουλάκης έδωσε λύσεις και απαντήσεις, κερδίζοντας τον σεβασμό κορυφαίων Μαθηματικών.
Όλοι οι σύγχρονοι επιφανείς μαθηματικοί θυμούνται  έναν απλό ηλικιωμένο άνθρωπο με μακρύ παλτό που δεν έχανε κανένα σεμινάριο, μιλούσε ελάχιστα και απεχθανόταν οτιδήποτε, χωρίς να έχει νόημα και ουσία γινόταν αντικείμενο προβληματισμού.

Αν και είχε αφυπηρετήσει εδώ και πολλά χρόνια, ακόμα το έτος 2007 σε ηλικία 86 ετών συνέχιζε την επιστημονική και μαθηματική έρευνα. Ο κύριος σκοπός του είναι να επιδιορθώσει την θεωρία του βαρυτικού πεδίου με το να καταδείξει τις εσφαλμένες κατανοήσεις, οι οποίες και πρέπει να απορριφθούν, και να διορθώσει τα μαθηματικά σφάλματα που διέπραξαν ή απεδέχθησαν, ήδη από το ξεκίνημα της θεωρίας της σχετικότητος, οι διάφοροι ειδικοί επί της θεωρίας αυτής.

Όπως προαναφέραμε επιφανείς της Επιστήμης και των Γραμμάτων αναφέρονταν με σεβασμό στο Νικία Σταυρουλάκη. Κάποιος από αυτούς μας πληροφορεί ότι ο Νικίας ήταν γνωστός στους αντιστασιακούς κύκλους με το ψευδώνυμο «Ο Αμίλητος» και τούτο γιατί όσο κι αν τον βασάνιζαν ποτέ δεν μίλησε για τους συντρόφους του.

Ο Νικίας κατέβαινε στο Ρέθυμνο, γιατί ήθελε να επισκέπτεται το χωριό του, αλλά πέρα από τον Γιώργη Αγγελιδάκη και τον Ανδρέα Κούνουπα δεν συναντούσε κανέναν άλλο. Ήθελε να μένει απομονωμένος όπως επιδιώκει κάθε επιστήμονας ερευνητής.

Όταν  «έχασε» τη σύντροφό του, έφερε τη σορό της στο χωριό κι εκεί την έθαψε. Εκεί που αναπαύεται τώρα και ο ίδιος.

Κάτι ακόμα που διέκρινε τον Νικία Σταυρουλάκη, αν κρίνουμε από μαρτυρίες του κ. Αγγελιδάκη, είναι ο απόλυτος σεβασμός στον άνθρωπο και στις απόψεις του.

Ο ίδιος είχε -λόγω της επιστήμης του- καταλήξει να είναι άθεος. Γι’ αυτό και απέφευγε να ανταποκρίνεται σε προσκλήσεις για διαλέξεις. Είχε αποδείξει με την έρευνά του εκείνα που τον κάλυπταν σαν επιστήμονα, αλλά πέρα από αυτό δεν ήθελε να επιβάλει σε κανέναν τις απόψεις του.

Μιλούσε το επιστημονικό του έργο. Από κει και μετά ο ίδιος δεν είχε διάθεση για αντιπαραθέσεις.

Οι Γάλλοι του αναγνωρίζουν ότι έχει συμβάλει στην εξέλιξη της ανώτατης φυσικής επιστήμης.

Για όλους όμως και ιδιαίτερα για τους στενούς του φίλους, που με την πέννα και τις αφηγήσεις τους τον ανέσυραν από τη λήθη, υπήρξε ένας μεγάλος επιστήμονας, αγνός αγωνιστής, μοναδικός ανθρωπιστής, άξιος του τόπου που τον γέννησε.

 

Αφήστε μια απάντηση