ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 1977
ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΕΥΑ ΛΑΔΙΑ
Από καιρό το θέλαμε να επισκεφθούμε το εργαστήρι του Ανδρέα
Θεοδωράκη εδώ στην πόλη, για δυο λόγους.
Από τη μια να μάθουμε λεπτομέρειες, γύρω από την πρόσφατη
καλλιτεχνική του δραστηριότητα και από την άλλη για να βρεθούμε,
έστω και για λίγο, στο απλό, μα τόσο φιλικό, εκείνο εργαστήρι,
νοιώθοντας ολόγυρά μας τα βλέμματα των Αγίων πότε τρυφερά και πότε
αυστηρά να μας αγγίζουν.
Η ευκαιρία μας δόθηκε προχθές, όταν τυχαία τα βήματά μας μας
έφεραν ως την οδό Σουλίου.
Φθάνοντας στο νούμερο 15 είδαμε από το μισάνοικτο παραθυράκι
της πόρτας τον καλλιτέχνη να είναι ολότελα δοσμένος στο έργο, που
έφτειαχνε κείνη τη στιγμή.
Αν και κάποιες τύψεις εμπόδισαν το χέρι μας προς στιγμήν, ωστόσο
δεν αντέξαμε στον πειρασμό και κτυπήσαμε.
Το κτύπημα αυτό ξάφνιασε τον καλλιτέχνη, αλλά ευγενικός πάντα
άφησε το έργο του και ήρθε να μας καλοδεχτή.
Μπαίνοντας μέσα, το βλέμμα μας έπεσε αμέσως στο έργο που
μισοτελειωμένο περίμενε την ολοκλήρωση, από το έμπειρο χέρι του
καλλιτέχνη.
Το χαρακτήριζαν και αυτό οι αυστηρές γραμμές της βυζαντινής
τεχνοτροπίας και οι θαυμάσιοι χρωματικοί συνδυασμοί, που κυριαρχούν
σε κάθε έργο του καλλιτέχνη και που μέχρι τώρα έχουν προκαλέσει τον
πηγαίο θαυμασμό των απλών φιλότεχνων και τις ενθουσιώδεις κριτικές
των διακεκριμένων εξπέρ, που επισκέφθηκαν κατά καιρούς τον
συμπολίτη καλλιτέχνη και είδαν την δουλειά του.
Του λέμε τη σκέψη μας και κείνος χαμογελά, με την ικανοποίηση
που νοιώθει ο γνήσιος καλλιτέχνης, όταν διαπιστώνει ότι έδωσε πάλι
αυτό που ήθελε να εκφράση με την τέχνη του.
Βλέπουμε με χαρά μας ότι η τόση επιτυχία που σημείωσε από τον
καιρό που ξεκίνησε στο Ρέθυμνο δουλεύοντας στο εργαστήρι του στ’
Αρκάδι πρώτα στη Σουλίου 15 μετά, και στο ξενοδοχείο ΡΙΘΥΜΝΑ
τελικά δεν τον άγγιξαν επικίνδυνα.
Ίσα – Ίσα ο Ανδρέας Θεοδωράκης παρέμεινε ο ίδια απλός
καλλιτέχνης που ξέραμε, ο ίδιος πάντα επίμονος ερευνητής, στο χώρο της
τέχνης που με τόση φλόγα υπηρετεί.
Συζητώντας μαζί κάνουμε ένα σύντομο απολογισμό του χρόνου που
πέρασε και στεκόμαστε ιδιαίτερα στο διάστημα που είχε το εργαστήρι
του στο ΡΙΘΥΜΝΑ.
– Αλήθεια, Ανδρέα τον ρωτάμε σε μια στιγμή. Ποιοι λόγοι σου
επέβαλαν την μετακίνησή σου από το Αρκάδι στο ΡΙΘΥΜΝΑ;
– Να σου πω. Πρώτα πρώτα η επιθυμία μου να έρθω σ’ επαφή με
ευρύτερο κοινό και να επικοινωνήσω έτσι καλύτερα με τον κόσμο της
τέχνης.
Έπειτα στο ΡΙΘΥΜΝΑ οι επισκέπτες μου, δεν είχαν καμμιά χρονική
δέσμευση κι έτσι μπορούσαν να μελετήσουν καλύτερα την εικόνα.
Το περιβάλλον εκεί σε βοηθούσε να δουλέψης;
– Ναι νομίζω πως ήταν ένα περιβάλλον που μου εξασφάλιζε ιδανικές
συνθήκες εργασίας.
– Τι πιστεύεις πως πέτυχες το διάστημα που είχες το εργαστήρι σου
εκεί;
– Βασικά νομίζω πως πέτυχα να παρουσιάσω, να εξηγήσω και να
προβάλλω την βυζαντινή εικόνα στους 20.000 περίπου πελάτες του
ΡΙΘΥΜΝΑ και στους άλλους 10.000 που ήρθαν ειδικά για μένα.
– Μόνον αυτό;
– Όχι βέβαια. Πιστεύω ακόμα πως έκανα τους ξένους να νοιώσουν
μια ικανοποίηση γι’ αυτό το κάτι διαφορετικό που είδαν και έμαθαν και
τους έδωσα το κίνητρο να μελετήσουν καλύτερα την τέχνη της
Αγιογραφίας.
Μετά δίνοντας τις εικόνες μου πέτυχα τη διάδοσή τους στην
Ευρώπη κι εκτός αυτού μπόρεσα να δώσω έτσι μια συνέχιση στην
Ελληνικότατη αυτή μορφή τέχνης.
– Και το εργαστήρι σου όμως.
– Πραγματικά. Μπορώ να πω μάλιστα πως απετέλεσε το
συμπλήρωμα για το «δέσιμο» του χώρου (Κρητικό χωριό, εκκλησία,
πλατεία, μοναστηριακή ησυχία.
– Εκτός από την δημιουργία είχε άλλο στόχο η εργασία σου; Μήπως
την εμπορική επιτυχία;
– Οπωσδήποτε όχι αυτήν. Για να επιδίωκα το μεγάλο εμπορικό
κέρδος έπρεπε να εντείνω τις προσπάθειές μου για μεγαλύτερη
παραγωγή. Αυτό όμως θα με σκότωνε σαν καλλιτέχνη κι έτσι το
απέφυγα.
Εκτός αυτού όμως δεν είχα και χρόνο γι’ αυτό. Σκέψου πως έχανα
και μισή μέρα, πολλές φορές, για να εξηγήσω και να επιδείξω τα έργα
μου. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να φθάση κάποτε να είναι η ζήτηση των
εικόνων μου τετραπλασία από την παραγωγή.
Έτσι συζητώντας και κοιτάζοντας ένα ένα τα έργα φθάνουμε σ’ ένα
ταμπλώ στο οποίο με συγκίνηση ο καλλιτέχνης έχει τοποθετήσει μερικά
από τα αμέτρητα γράμματα των Ελλήνων και ξένων θαυμαστών της
τέχνης του, καθώς και κριτικές αυτών.
Ανάμεσά τους διαβάζουμε:
«Βρήκαμε στο εργαστήρι σου εκείνο που δυο ολόκληρα χρόνια
ζητούσαμε».
Φράντς – Έλεν Πούρνερ
Αυστρία
«Ο Ανδρέας Θεοδωράκης θα βοηθήση την παλιά τέχνη της
αγιογραφίας εκ νέου να επιβιώση. Οι εικόνες σου ζουν, προχωρούν πέρα
από τα πρωτότυπα και περιέχουν πολλές προσωπικές του γραμμές»
Σίλβια Γιούρτζ Ναούμ
Ελβετία
«Μια λαμπερή τεχνική και μια ταλαντούχα αίσθηση για την τέχνη και
την έκφραση, δίνουν σ’ αυτές τις εικόνες, μια ξεχωριστή γοητεία. Οι
παλαιότεροι αγιογράφοι μπορούν επομένως να είναι υπερήφανοι για τον
νεώτερό τους συνάδελφο».
Κατρίν Κάρλ Σκλίμιντ
Ελβετία
Διαβάζουμε ακόμα και άλλες ενδιαφέρουν κριτικές που δυστυχώς ο
χώρος δεν μας επιτρέπει να τις δημοσιεύσουμε.
– Ποια είναι τα μελλοντικά σου σχέδια Ανδρέα, τον ρωτάμε.
– Προς το παρόν θα συνεχίσω να εργάζωμε πάνω στη βυζαντινή
εικόνα την οποία ακόμα μελετώ και προσπαθώ συνεχώς να της δίνω κάτι
το δικό μου.
– Έχεις άλλα ερεθίσματα γύρω από το χώρο της ζωγραφικής;
– Οπωσδήποτε ναι. Όνειρό μου μάλιστα είναι να δουλέψω πάνω σε
λαϊκά θέματα. Αυτό όμως θα γίνει πολύ αργότερα.
Αποχαιρετώντας τον εκλεκτό καλλιτέχνη νοιώθουμε την ανάγκη να
τον συγχαρούμε για μια ακόμα φορά για την δουλειά του και να του
ευχηθούμε κάθε περαιτέρω πρόοδο και επιτυχία σ’ αυτή.
ΕΥΑ ΛΑΔΙΑ