Παράρτημα Ρεθύμνης – Ένας αιώνας συνεχούς πορείας και δράσης
Η πόλη του Ρεθύμνου έχει, με βάση τα γι’ αυτήν βιβλιογραφικάδεδομένα, την καλή τύχη της «εύνοιας», – θα μπορούσε να πει κανείς– σχετικά με τη συγγραφική παραγωγή που την αφορά από κάθε άποψη ,από κάθε σχεδόν πλευρά από την οποία μπορεί να ερευνηθεί και να προβληθεί ένας τόπος. Υπάρχουν για το Ρέθυμνο βιβλία ιστορικής αναφοράς ή έρευνας, γενικής εποπτείας και λογοτεχνικού περιγραφικού ή περιηγητικού ενδιαφέροντος , στα οποία η πόλη είναι χώρος ή σκηνικό αφηγηματικής εξιστόρησης. Βιβλία εστιασμένα σε επιμέρους τομείς και άλλα με ειδικό εντοπισμό σε σημεία, χώρους ή κτήρια που συνδέονται με την πορεία της στον χρόνο, με γεγονότα και δράσεις που είχαν και έχουν ευρύτερο ιστορικό ή κοινωνικό αντίκρισμα.
Ένα από τα σημεία αυτά είναι το Λύκειο Ελληνίδων ως χώρος – αίθουσα αλλά και ως σωματείο με σημαντική επήρεια πολλαπλών επιδράσεων στη ζωή της πόλης τα τελευταία 100 και παραπάνω χρόνια. Είναι ταυτόχρονα ένα τοπόσημο του Ρεθύμνου αλλά και φορέας πολιτιστικής αναφοράς και κοινωνικής δράσης.
Σημειώνουν χαρακτηριστικά για το Λύκειο Ελληνίδων Ρεθύμνης προσωπικότητες του τόπου : « …για εκατό και πλέον έτη παιδαγωγεί και ψυχαγωγεί… μνημονεύει πρόσωπα και γεγονότα που συνδέονται με την ιστορία,την πολιτισμική παιδεία και την παράδοση του τόπου…»(Αρχιεπίσκοπος Κρήτης κ. Ευγένιος). « Η γνώση της ιστορικής πορείας του Λυκείου Ελληνίδων Ρεθύμνης …μέσα από κείμενα της εποχής χαράσσει και συντηρεί τη φυσιογνωμία και την πολιτισμική ιδιοτυπία του τόπου …» (Μητροπολίτης Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ. Πρόδρομος ). « Το Λύκειο των Ελληνίδων όλα αυτά τα χρόνια τίμησε την ιστορία του τόπου μας… και πρόβαλε στο ρεθεμνιώτικο κοινό το πολύτιμο υλικό που κατά καιρούς έχει συλλέξει» (Αντιπεριφερειάρχης Ρεθύμνης κ. Λιονή) . «Γενιές νέων του Ρεθύμνου προσανατολίστηκαν σε μια υγιή εκτόνωση ,απέκτησαν κατάρτιση και εμπλούτισαν τη σχέση τους με την παράδοση της Κρήτης και της υπόλοιπης Ελλάδας, κοινωνικοποιήθηκαν και ωρίμασαν αρμονικά μέσα από τα ενδιαφέροντα πολιτιστικά προγράμματα που υλοποιεί το Λύκειο …» (Δήμαρχος Ρεθύμνης κ. Μαρινάκης).
Είναι ,λοιπόν, προφανές ότι η καταγραφή και η παρουσίαση της διαδρομής στη διάρκεια ενός αιώνα του σωματείου του Λυκείου Ελληνίδων Ρεθύμνης, των πολυποίκιλων δράσεών του με την ευρύτατη κοινωνική και πολιτιστική απήχηση και η ανάδειξη των προσώπων που είχαν ρόλο και συμβολή στη γόνιμη συνολική προσφορά του, έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και ταυτόχρονα συνιστούν τεκμηριωμένη ιστορική αναφορά.
Τα παραπάνω αποτυπώνονται στο βιβλίο «Λύκειο των Ελληνίδων –Παράρτημα Ρεθύμνης- Ένας αιώνας συνεχούς πορείας και δράσης» της κ.Μαριέττας Ασημομύτη – Εκκεκάκη, μέλους του Δ.Σ. και εφόρου του ιστορικού αρχείου του Λυκείου, σε μια συγγραφή που προέκυψε μετά από εμπεριστατωμένη αρχειακή έρευνα και αποδίδεται με συγκροτημένη μεθοδική παρουσίαση. Το παρουσιαζόμενο σήμερα είναι ο πρώτος τόμος ,που αφορά την πρώτη πεντηκονταετία (1917-1967),χωρισμένο σε κεφάλαια ανά δεκαετία. Υπό έκδοση είναι ο δεύτερος τόμος (1967-2017).
Σε ένα βιβλίο ερευνητικού – ιστορικού χαρακτήρα κύρια σημασία έχουν ο πλούτος και η αξιοπιστία του περιεχόμενου υλικού ,η μέθοδος εργασίας , η δομή και ο τρόπος παρουσίασης των αποτελεσμάτων της έρευνας.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, σχετικά με το υλικό , γράφει προλογικά η σημερινή πρόεδρος του Λυκείου κ. Φέφη Βαλαρή : « Η Μαριέττα …έψαξε, ανέσυρε έγγραφα από παλιές βιβλιοθήκες, βρήκε άρθρα από τις εφημερίδες της κάθε εποχής, πήρε συνεντεύξεις και από Ρεθεμνιώτες που είχαν ζήσει το Λύκειο από κοντά από τα πρώτα χρόνια, βρήκε σπάνιο φωτογραφικό υλικό και άπλωσε το δίχτυ των παρεχομένων πληροφοριών, συμπληρώνοντας με δεξιότητα τα στοιχεία του Αρχείου και των πρακτικών που είχε στα χέρια της». Για δε τον στόχο της εκατονταετούς αναδρομής η συγγραφέας ,λέει : «Η αναδρομή δεν γίνεται μόνο για να τιμηθούν τα ιδρυτικά μέλη… αλλά και για να θυμηθούμε δράσεις άξιων γυναικών σε καιρούς δύσκολους έως δραματικούς ,να παραδειγματιστούμε, να αναλογιστούμε το χρέος μας, να ετοιμαστούμε για νέες προσφορές ,νέες δράσεις ,όταν και εφόσον χρειαστεί».
Η τεκμηρίωση των γραφομένων γίνεται με την παράθεση σημαντικών εγγράφων με αναπαραγωγή των κειμένων ή με φωτοτυπία του πρωτότυπου ως αυθεντικών ντοκουμέντων, αλλά και ως πηγή παράπλευρων πληροφοριών που αφορούν διάφορες όψεις της ζωής της πόλης. Επίσης η κατά καιρούς έκθεση πεπραγμένων του Λυκείου είναι σημαντική συμβολή στη μνημόνευση της κοινωνικής και της πνευματικής κίνησης του Ρεθύμνου, με παράθεση στοιχείων αξιοποιήσιμων για περαιτέρω ερευνητικές χρήσεις.
Το βιβλίο ξεκινά με μια σύντομη αναδρομή στο χρονικό της ίδρυσης σωματείων στην Κρήτη το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα ,μετά την άρση της σχετικής απαγόρευσης που ίσχυε επί Τουρκοκρατίας .Το πρώτο σωματείο ,ανδρικό βέβαια, ιδρύεται στο Ρέθυμνο το 1884 και το πρώτο γυναικείο ,η «Φιλόπτωχος Αδελφότητα Κυριών», παράρτημα του «Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου», στις αρχές του 20ου αιώνα. Και αυτά ,εννοείται, μέσα σε πολλές δυσκολίες ,υποκειμενικές και αντικειμενικές, με εκκινήσεις ,οπισθοδρομήσεις και επανεκκινήσεις. Προπομπός του Λυκείου Ελληνίδων Ρεθύμνου ως ανεξάρτητου γυναικείου σωματείου υπήρξε ο «Σύλλογος των Κυριών», με μεγάλη φιλανθρωπική προσφορά και εξέχουσα μορφή την Ιουλία Πετυχάκη, η οποία αποχωρώντας μαζί με ομάδα Κυριών ιδρύουν τον Φεβρουάριο του 1917 το «Λύκειο Ελληνίδων».
Στη συνέχεια παραθέτονται οι δραστηριότητες του Λυκείου με παράλληλη συχνά την αναφορά σε ιστορικές εξελίξεις ,τοπικές και πανελλαδικές ,που συνδέονται με τη λειτουργία του. Δραστηριότητες πολλαπλών κατευθύνσεων και στόχων ,που ανταποκρίνονται σε ένα ευρύ φάσμα κοινωνικών , εκπαιδευτικών και πολιτιστικών αναζητήσεων.
Σταθμοί στη μακρόχρονη αυτή πορεία είναι η ανεξαρτητοποίηση το 1919 από το κεντρικό Λύκειο των Αθηνών , η μετά από εργώδεις προσπάθειες απόκτηση δικής του στέγης ,τη σημερινή αίθουσα , η ανασυγκρότησή του το 1945 μετά την τραυματική περίοδο της Κατοχής, κατά την οποία είχε εξωσθεί από τον χώρο του, και ο εμπλουτισμός των δραστηριοτήτων κατά τη δεκαετία του 1960..
Το βιβλίο στην ουσία είναι μια εκτενής έκθεση πεπραγμένων του Λυκείου Ελληνίδων Ρεθύμνης, με την οποία προβάλλονται σαν σε οθόνη γεγονότα ,δράσεις επωφελείς, πρόσωπα συνδεδεμένα με αυτές , στιγμές της ζωής ανακουφιστικές αλλά κάποτε και ψυχοφθόρες, μια παρέλαση συμβάντων που αφορούν την πόλη του Ρεθύμνου, με ιστορικό, κοινωνικό, φιλανθρωπικό και μορφωτικό αντίκτυπο ,από εκείνα που αναδεικνύουν και καταξιώνουν τον άνθρωπο ως ενεργό μέλος της κοινωνίας, τις Κυρίες του Λυκείου στη συγκεκριμένη περίπτωση,.
Και είναι μεγάλος ο αριθμός των Κυριών που υπηρέτησαν τους στόχους του Σωματείου με εθελοντισμό και αφοσίωση , είτε ως στελέχη του Δ.Σ. είτε ως απλά μέλη. Η κ. Ασημομύτη καταγράφει στο βιβλίο ,με βάση τα στοιχεία που υπάρχουν ανά θητεία, όλα τα Δ.Σ. και τις αρμοδιότητές τους, ενώ παραθέτει και τους καταλόγους των μελών. Εδώ τώρα μπορούν να ακουστούν, κατά σειρά θητείας τα ονόματα των Προέδρων της πρώτης πεντηκονταετίας, της Ιουλίας Πετυχάκη, της Φερενίκης Βαλαρή, της Ιωάννας Τσουδερού, της Μαρίας Τσιριμονάκη και της Ιωάννας Βαλαρή ,για τις οποίες δίδονται κατατοπιστικά βιογραφικά , όπως και για τις Αντιπροέδρους , τις Γραμματείς και τις Ταμίες.
Ενδιαφέρον έχουν οι αναφορές στην προσπάθεια απόκτησης στέγης και ο αγώνας για την ανέγερση του κτηρίου της σημερινής αίθουσας. Ο αναγνώστης παρακολουθεί τις στεγαστικές «περιπέτειες» του ξεκινήματος και της συνέχειας ,την απόκτηση του χώρου και την οικοδόμηση , τις αλλαγές χρήσης κατά την Κατοχή και τη χρησιμοποίησή της αργότερα ως κινηματογράφου. Είναι αναλυτική η εξιστόρηση της προσπάθειας ,μέσα από ποικίλες δυσκολίες ,γραφειοκρατικές διαδικασίες και ερανιστικές εκκλήσεις , με τιμητική την υπόμνηση όσων συνέβαλαν (μηχανικών, αρχιτεκτόνων ,νομικών, κ.α.) ,ώστε να γίνουν τα εγκαίνια την Τρίτη ,25 Μαΐου 1935.
Ενδιαφέρουσα επίσης είναι η παράλληλη με την εξέλιξη των προσπαθειών στέγασης του Σωματείου πληροφόρηση που δίνεται σχετικά με την οικιστική σύσταση της πόλης στη διαδρομή ενός αιώνα (δημόσια και ιδιωτικά κτήρια, χώροι εκδηλώσεων, κινηματοθέατρα ,κλπ ).
Οι περισσότερες σελίδες της συγγραφής αναφέρονται ,όπως είναι φυσικό , στο έργο του Λυκείου, σε όλο το πλέγμα των πολυποίκιλων δραστηριοτήτων με τις οποίες παρενέβαινε δημιουργικά στα δρώμενα του Ρεθύμνου ,συντελώντας με πολλούς τρόπους και μέσα στην υποβοήθηση εκείνων που είχαν ανάγκη, στην τόνωση της πνευματικής και της καλλιτεχνικής ζωής, στη διάσωση και προβολή του παραδοσιακού πολιτισμού και στη διοργάνωση εορταστικών και ψυχαγωγικών εκδηλώσεων υψηλού επιπέδου. Οι δράσεις αυτές μπορούν να διακριθούν σε μορφωτικές – εκπαιδευτικές, καλλιτεχνικές, λαογραφικές, εορταστικές – ψυχαγωγικές και φιλανθρωπικές. Η κ. Ασημομύτη τις παρουσιάζει αναλυτικά, αναφέροντας για καθεμιά τη σκοπιμότητά της ,τον τόπο και τον χρόνο, τους συντελεστές και την απήχηση ή το αποτέλεσμα που είχαν. Προσφυώς και μεθοδικά σκεπτόμενη δεν τις καταγράφει ανά περίοδο θητείας των πέντε προέδρων της πρώτης πεντηκονταετίας. Ο λόγος είναι ότι αυτές ήταν άνισες χρονικά και κατά συνέπεια θα προέκυπταν ασύμμετρες ως προς την έκταση θεματικές ενότητες. Προτίμησε τη διάρθρωση της παρουσίασης ανά δεκαετίες ,έτσι ώστε, εκτός από την διευκόλυνση της έρευνας, να είναι προσιτότερη η προσέγγιση από τον αναγνώστη.
Το σύνολο των δράσεων που καταγράφονται στο βιβλίο δεν είναι προφανώς δυνατόν να αναφερθεί σε μια βιβλιοπαρουσίαση. Αξίζει όμως να ακουστούν ενδεικτικά ορισμένες ,σύμφωνα με την ομαδοποίηση που έγινε προηγουμένως.
Έχομε ,λοιπόν : α. Δραστηριότητες Μορφωτικές – Εκπαιδευτικές : επαγγελματική εκπαίδευση άπορων κοριτσιών στην κοπτική – ραπτική και υφαντική, το «Κυριακό» σχολείο , διαλέξεις ποικίλης θεματικής ,πρωτοβουλία για την ίδρυση Πανεπιστημίου στο Ρέθυμνο, ίδρυση και λειτουργία για πολλά χρόνια Σχολής Γονέων με πρωτοβουλία της κ. Μαρίας Χουρδάκη, με την ευθύνη και την υποστήριξη στη συνέχεια της κ. Ελένης Μιχελιουδάκη – Ανυφαντάκη.
β. Καλλιτεχνικές : ανασύσταση της Φιλαρμονικής ,μουσικές εκδηλώσεις, θεατρικές παραστάσεις.
γ. Λαογραφικές : δημιουργία ιματιοθήκης παραδοσιακού ενδύματος, συλλογή κρητικής υφαντικής ,ανάδειξη του κρητικού κεντήματος ,αναβίωση του εθίμου του Κλήδονα, συμβολή στην ίδρυση της ΙΛΕΡ.
δ. Εορταστικές –Ψυχαγωγικές : χοροί με φιλανθρωπικούς σκοπούς, συνεργασία με την Περιηγητική για τη Γιορτή του κρασιού ,συμμετοχή στο Καρναβάλι.
ε. Φιλανθρωπικές : προσφορά υλικής βοήθειας σε έχοντες ανάγκη, περίθαλψη των Μικρασιατών προσφύγων, ενίσχυση απόρων θυμάτων πολέμου και φυλακισμένων.
Καταγράφονται ακόμη δράσεις ευρύτερης διάστασης ,ακόμη και πολιτικής , με ψηφίσματα για τον αγώνα της Κύπρου και κινήσεις παροτρυντικές για την εγγραφή των γυναικών στους εκλογικούς καταλόγους κατά τη δεκαετία του 1950.
Από τα προγράμματα των καλλιτεχνικών εκδηλώσεων και των διαλέξεων διαπιστώνεται το υψηλό επίπεδο των πνευματικών ανησυχιών και του καλλιτεχνικού αισθητηρίου που χαρακτήριζε τη μερίδα της ρεθεμνιώτικης κοινωνίας που εκπροσωπούνταν στο Λύκειο , ένδειξη της παραδεδομένης παρακαταθήκης για το Ρέθυμνο ως «πόλης των Γραμμάτων». Να σημειωθεί ότι οι καλλιτεχνικές εκδηλώσεις του Λυκείου (μουσικές και θεατρικές , κ.α.) ήταν ,εκτός των άλλων, πεδίο δοκιμασίας πολλών ερασιτεχνικά ασχολούμενων αλλά με ευαισθησίες και αναζητήσεις , και επίσης εκκολαπτήριο τοπικών δημιουργών οι οποίοι αργότερα είχαν σημαντική καλλιτεχνική παρουσία, όπως ο Νίκος Μαμαγκάκης ,ο Μπάμπης Πραματευτάκης και η σημερινή πρόεδρος κ.Φέφη Βαλαρή.
Οι δράσεις αυτές ,εκτός από την άμεση ή έμμεση ευεργετική επίδρασή τους μπορούν να αξιολογηθούν και από άλλες πλευρές. Από αυτήν της κοινωνικής σηματοδότησής τους, από την παράπλευρη πληροφόρηση που προκύπτει από αυτές για το Ρέθυμνο, από τα μηνύματα που εκπέμπουν. Και με την έννοια αυτή το βιβλίο της κ. Ασημομύτη είναι πολύτιμη πηγή άντλησης ερευνητικού υλικού.
Οι κάθε είδους δράσεις του Λυκείου που αναφέρονται ήταν έκφραση μιας τοπικής κοινωνίας ζωντανής, που έχει πνευματικά και καλλιτεχνικά ενδιαφέροντα, που νοιάζεται για τον συνάνθρωπο ,που συμπαραστέκεται στις ανάγκες του, που ενδιαφέρεται για την άνοδο του επίπεδου της ζωής. Είναι ταυτόχρονα η εκδήλωση της γυναικείας ενσυναίσθησης και του αλτρουισμού απέναντι στις ανάγκες του άλλου.
Σημειώνει χαρακτηριστικά η συγγραφέας : « Οι πρωτοπόρες αυτές γυναίκες του Ρεθύμνου είχαν ως κοινό γνώρισμα τη σεμνότητα και τη διαρκή επιθυμία να ανακαλύψουν τα πολιτισμικά στοιχεία, να δώσουν νέα ώθηση στις γυναίκες και την κοινωνία ,χωρίς καμία διάθεση αυτοπροβολής και επίδειξης… ένας από τους βασικούς σκοπούς τους ήταν η διατήρηση και η αναβίωση ελληνικών εθίμων και παραδόσεων. Εργάστηκαν για την προβολή της δημοτικής μουσικής, του τραγουδιού και των παραδοσιακών χορών, την ανάδειξη των τοπικών ενδυμασιών και της χειροτεχνίας. Εξίσου καλλιέργησαν με κάθε τρόπο τη φιλανθρωπία και τη στήριξη των πιο αδύναμων μελών και στρωμάτων της κοινωνίας. Παράλληλα επιδίωξαν τον διαφωτισμό της γυναίκας ως προς τον προορισμό και τα καθήκοντά της, την προστασία της μητέρας και του παιδιού και γενικά την ανύψωση της οικογένειας».
Με την αναφορά των ονομάτων των συμμετεχόντων στα πεπραγμένα του Λυκείου παρελαύνει πλήθος προσώπων ,γυναικείων κυρίως , μια ανθρώπινη τοιχογραφία γυναικών του Ρεθύμνου του προηγούμενου αιώνα, επιφανών ή λιγότερο προβεβλημένων ,ενώ με τον άμεσο λόγο των πηγών αποδίδεται η ατμόσφαιρα της εποχής, σχηματοποιείται κατά το δυνατόν ο κοινωνικός ιστός, ανακαλούνται οικογενειακές καταβολές σε μια αναπολητική συνάρτηση του παρελθόντος με το παρόν. Επιπλέον ,η ονοματολογική και οικογενειακή αποτύπωση προσφέρεται για περαιτέρω ερευνητικούς στόχους. Π.χ. ποιες από τις αναφερόμενες οικογένειες έχουν εκλείψει σήμερα, ποιες εξακολουθούν να έχουν ενεργό συμμετοχή στο Λύκειο, ποιες ήταν ξένης προέλευσης ,κ.α.
Η άλλη όψη της παρουσίας του Λυκείου που τονίζεται στο βιβλίο είναι αυτή του εθελοντισμού ,που είναι και βασική προϋπόθεση της λειτουργίας του. Ο εθελοντισμός και η αλτρουιστική αντίληψη ήταν και είναι αυτονόητη και διαρκής στάση των Κυριών του Σωματείου ,αντίληψη παραδειγματική ηθικά και κοινωνικά και παράγοντας αποδοχής και καταξίωσής του.
Ακόμη , παρουσιάζοντας η κ. Ασημομύτη τις δραστηριότητες των Κυριών του Λυκείου Ελληνίδων Ρεθύμνης σε εποχές που ο γενικότερος συντηρητισμός ήταν επικρατούσα αντίληψη, καταγράφει μια σημαντική κοινωνική εξέλιξη . Αυτήν κατά την οποία η γυναίκα, βασικά της ανώτερης κοινωνικής βαθμίδας της πόλης ,παράλληλα με τον παραδοσιακό οικογενειακό της ρόλο, διεκδικεί την παρεμβατική κοινωνική εξωστρέφεια και δραστηριοποιείται επωφελώς για το σύνολο. Αναδεικνύεται η προσφορά της εκτός της οικογενειακής εστίας και προβάλλονται οι δυνατότητες και οι ρόλοι που μπορεί να επωμισθεί με την ενεργό συμμετοχή της στο κοινωνικό γίγνεσθαι, σημαντικά βήματα για την εδραίωση προοδευτικών κοινωνικών αντιλήψεων, θεμελιακών για τη μελλοντική ανάπτυξη του φεμινιστικού κινήματος. Ήταν η αρχή μιας προοδευτικής μετάβασης ,που στα πλαίσια των γενικότερων ιστορικών , οικονομικών και πολιτικοκοινωνικών αναπροσαρμογών, οδήγησαν με τον χρόνο στην ισοτιμία με το ανδρικό φύλο.
Διαβάζοντας στο βιβλίο τις εκδηλώσεις και τις δράσεις του Λυκείου πολλές σημερινές Ρεθεμνιώτισσες αλλά και Ρεθεμνιώτες ,καταρχάς θα «συναντήσουν» παλαιότερους ανθρώπους δικούς τους που πιθανόν δεν τους έζησαν, αλλά και θα ανατρέξουν στα χρόνια της νεότητάς τους, θα θυμηθούν στιγμές και περιστάσεις δημιουργικές ,ψυχικά επιβραβευτικές από την ικανοποίηση που δίδει η ουσιαστική κοινωνική προσφορά . Άλλοι θα φέρουν στο νου τους κάποιους που έχουν «φύγει» πια ,αλλά το όνομά τους τιμάται πάντα μνημονευτικά ,καθώς έχουν συνδεθεί με προσπάθειες ανάπτυξης και ανάδειξης αυτού του τόπου.
Η ενότητα με τον τίτλο «Παράρτημα» , έχει ιδιαίτερο ιστορικό και κοινωνικό ενδιαφέρον. Παρουσιάζει τη «διοικητική ταυτότητα» του Σωματείου με την ανά θητεία καταγραφή της σύνθεσης των Δ.Σ. και τις αρμοδιότητές τους από το 1917 μέχρι το 1957 .Η επεξεργασία των πινάκων με τα ονόματα δείχνει την πολύχρονη συμμετοχή κάποιων προσώπων , τις ανακατατάξεις , τις αποχωρήσεις ,τις ανανεώσεις ,τις προσθήκες ,που όλα έχουν σημασία για τη μελέτη της ιστορικής πορείας του Λυκείου και μπορούν να στοιχηθούν με τις κατά καιρούς δράσεις του.
Ακολουθεί το κεφάλαιο που αναφέρεται στον παρόν του Λυκείου Ελληνίδων Ρεθύμνης, στις δραστηριότητες και στους σημερινούς στόχους που ευδόκιμα εξακολουθούν να υπηρετούν τα αναφερόμενα μέλη του τωρινού Δ.Σ. Στη συνέχεια παρουσιάζεται ο οικονομικός απολογισμός κατά περιόδους από την ίδρυση μέχρι το 1967.
Το βιβλίο κλείνει εικονιστικά , με ένα ξεχωριστής αξίας έγχρωμο παράρτημα , με φωτογραφίες υφαντικών χειροτεχνημάτων από τη συλλογή του Λυκείου, ως επισφράγιση του λαογραφικού και καλλιτεχνικού αποτυπώματος που έχει αφήσει.
Πρέπει να σημειωθεί η αξία του άμεσα υποστηρικτικού των γραφομένων στο βιβλίο φωτογραφικού υλικού ,το οποίο συνοδεύει και τεκμηριώνει το κείμενο σε πολλά σημεία. Πρόκειται για σπάνιες ασπρόμαυρες φωτογραφίες από το Αρχείο του Λυκείου και από ιδιωτικές συλλογές . Φωτογραφίες ομαδικές και ατομικές .κατά βάση Κυριών του Δ.Σ. ,αλλά και άλλων που αναφέρονται σε δραστηριότητες. Πολλές από αυτές αποτελούν μουσειακή αναφορά στους ενδυματολογικούς κώδικες του παρελθόντος.
Πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι το υλικό του βιβλίου, κείμενο και εικόνες, έχουν τύχει εξαιρετικής οργανωτικής και εκτυπωτικής φροντίδας ,έτσι ώστε το τελικό εκδοτικό αποτέλεσμα να είναι υψηλής ποιότητας ,με την επιμέλεια και τη σφραγίδα της κ. Αγγελικής Βλαχοπούλου.
Συμπερασματικά, το βιβλίο της κ. Ασημομύτη αναδεικνύει την πολυσήμαντη προσφορά του Λυκείου Ελληνίδων Ρεθύμνης ως νησίδας πολιτισμού και αλληλεγγύης ,ως κόμβου ουσιαστικής ανθρώπινης επικοινωνίας και πράξης, στον οποίο διασταυρώνονται και αλληλοενισχύονται προθέσεις αγαθές, δράσεις κοινωνικά ευεργετικές, δυνατότητες εποικοδομητικές ,με συνολικό απολογισμό το πολλαπλών μορφών επωφελές κοινωνικό αποτέλεσμα ,αυτό που μπορεί να εκτιμηθεί ως ουσιαστική πρόοδος στην πράξη και γνήσια προοδευτικότητα ως αντίληψη.
Στις Κυρίες του Λυκείου Ελληνίδων Ρεθύμνης που διαχρονικά αγωνίστηκαν μέσα σε πολλές δυσκολίες για την ίδρυσή του, την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων του, την καθιέρωσή του ως φορέα πολιτιστικής και κοινωνικής επωφέλειας, που μέχρι και σήμερα αγωνίζονται για τη διατήρηση και τη συνέχεια της παρουσίας του , το Ρέθυμνο οφείλει άπειρες ευχαριστίες ,την αναγνώρισή και την ευγνωμοσύνη, και βέβαια, την κάθε ενίσχυση για την ευόδωση των προσπαθειών του.
Και, βέβαια, ιδιαίτερος έπαινος αξίζει στην ξεχωριστή Κυρία ,που με το βιβλίο της μας δίδει την ευκαιρία να γνωρίσομε το Λύκειο ,το έργο ,την προσφορά του και την επίδρασή του στο κοινωνικό γίγνεσθαι του Ρεθύμνου. Η κ. Μαριέττα Ασημομύτη- Εκκεκάκη, εκτός από Κυρία ,μέλος του Λυκείου Ελληνίδων, υπήρξε και Κυρία της σχολικής τάξης για πολλούς από εμάς τους εδώ παρόντες. Και την αποκάλεσα πριν ξεχωριστή, γιατί και εκεί, στη σχολική τάξη, πραγματικά ξεχώριζε. Ξεχώριζε για τη διδακτική της επάρκεια σε ένα μάθημα «ιδιαίτερο» για την τότε εποχή, δύσκολο διδακτικά , ξεχώριζε για τη λειτουργηματική της αφοσίωση στο έργο του δασκάλου, αλλά και για την προχωρημένη για τότε παιδαγωγική της αντίληψη και στάση, για την αγάπη που διαχεόταν αυθόρμητα από μέσα της προς τους μαθητές της και εκδηλωνόταν με μια πρωτόγνωρη οικειότητα και φιλικότητα. Αισθήματα που εκδηλωνόταν και εκδηλώνονται και αντίστροφα μέχρι και σήμερα μετά από τόσα χρόνια, καθώς μεσήλικες ή μεγαλύτεροι ασπρομάλληδες πια μαθητές της στις συναντήσεις τους εκφράζονται πάντα με σεβασμό ,εκτίμηση και αγάπη για εκείνην και κάποιοι έχουν συχνά τη χαρά της άμεσης επικοινωνίας μαζί της .
Η κ. Μαριέττα με το παρουσιαζόμενο βιβλίο της αλλά και με την προηγούμενη συγγραφική , εκπαιδευτική, με την όλη της παρουσία της, αποδεικνύει πως παραμένει πάντα ενεργό και παραγωγικό μέλος της κοινωνίας του Ρεθύμνου, παραδειγματικό ως στάση και ως πράξη.
Και αφού αναφέρθηκα στην Κυρία μας ,ο νους αναπόφευκτα πηγαίνει και στον Κύριο. Στον Κύριο ,τον συνοδοιπόρο της ζωής της ,που η ευτυχής συμπόρευση μαζί του σίγουρα υπήρξε συνθήκη γόνιμης αλληλεπίδρασης ,έμπνευσης και δημιουργίας. Στον Γιώργο Εκκεκάκη, τον επίσης Κύριο της σχολικής μας τάξης, δάσκαλο επίσης ξεχωριστό, κορυφαίο Κρητολόγο, εξέχουσα φυσιογνωμία του τόπου μας στον χώρο του πνεύματος ,της καλλιτεχνίας και του αθλητισμού, ο οποίος τώρα από κάπου εκεί ψηλά ή –ποιος ξέρει-από κάπου εδώ κοντά, με το γνωστό συγκρατημένο χαμόγελο στα χείλη θα νιώθει άφατη ικανοποίηση και υπερηφάνεια για τον άνθρωπο της ζωής του ,τον οποίο ενέπνευσε και από τον οποίο εμπνεύστηκε.
Και για τους δυο η τιμή και οι ευχαριστίες είναι από όλους αυθόρμητες και ολόψυχες.
Γιώργος Μαυροτσουπάκης
- Η βιβλιοπαρουσίαση έγινε την Κυριακή 26 Ιανουαρίου στην αιθουσα του Λυκείου Ελληνίδων Ρεθυμνου