Θεόδωρος Τζεδάκης: ο λόγιος ιεράρχης με το πολυσχιδές έργο

 

1

Ο Θεόδωρος Τζεδάκης 

Γράφει: Μανούσος Κλάδος

Ο Μακαριστός Μητροπολίτης Θεόδωρος Τζεδάκης, υπήρξε χαρισματική προσωπικότητα, διακρίθηκε για την ευρύτατη μόρφωση του και έμεινε στην ιστορία ως ο «λόγιος Ιεράρχης» του Ρεθύμνου.

Σήμερα συμπληρώνονται είκοσι χρόνια από την εκδημία του και οι μνήμες από την μόλις 9ετή παραμονή του στον θρόνο του Ρεθύμνου αλλά και την 12ετή θητεία του στην Μητρόπολη Λάμπης και Σφακίων παραμένουν άσβηστες για όσους τον έζησαν από κοντά.

Θυμούνται τον άνθρωπο με την τεράστια ιστορική γνώση και θεολογική μόρφωση, στοιχεία που προκαλούσαν θαυμασμό, την πληθωρική προσωπικότητα με το μοναδικό χιούμορ που τον διέκρινε αλλά και την καλοσύνη και την αγαθότητα που σε έκαναν να τον συμπαθήσεις αμέσως.

Ο μακαριστός Ιεράρχης γεννήθηκες στις 16 Ιανουαρίου 1933 στο Ηράκλειο από γονείς, των οποίων η καταγωγή ήταν από τον Αίμωνα και την Θεοδώρα Μυλοποτάμου.

2

Ως Αρχιμανδρίτης στο Ηράκλειο

Στο Ηράκλειο ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του ενώ κατά τα παιδικά του χρόνια συνδέθηκε με το σιναϊτικο μετόχι του Αγίου Ματθαίου και τον ιερομόναχο Ιάκωβο Ευστρατιάδη, κοντά στον οποίο καλλιέργησε την ιερατική του κλήση.

Το 1951 αποφοιήτησε αριστούχος από το Β’ Γυμνάσιο Αρρένων Ηρακλείου και ακολούθως εισήχθη πρώτος κατά σειρά στην Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, απ’ όπου το 1956 έλαβει το πτυχίο του. Κατά τις πανεπιστημιακές του σπουδές υπήρξε βοηθός του καθηγητή της Εκκλησιαστικής Ιστορίας Γερασίμου Κονιδάρη και γενικός γραμματέας και πρόεδρος του Φοιτητικού Θεολογικού Συνδέσμου και μετέπειτα γενικός γραμματέας και αντιπρόεδρος της Δ.Ε.Σ.Π.Α.

Στις 16 Δεκεμβρίου 1956 ο Μητροπολίτης Κρήτης Ευγένιος τον χειροτόνησε διάκονο και ακολούθως έφυγε για την Ι. Μονή Αγίας Αικατερίνης του Σινά, στην ονομαστή βιβλιοθήκη της οποίας έμεινε για μελέτες και έρευνα για περίπου οκτώ μήνες, περίοδος, η οποία ανέδειξε το υψηλό ερευνητικό του ταλέντο και το διευρυμένο επιστημονικό του επίπεδο.

Πρεσβύτερος χειροτονήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 1958 από τον Επίσκοπο Πέτρας Δημήτριο και χειροθετήθηκε Αρχιμανδρίτης την ίδια ημέρα.

Την περίοδο εκείνη υπηρέτησε στον Ελληνικό Στρατό με τον βαθμό του λοχαγού, υπηρέτησε ο Ιεροκήρυκας των στρατιωτικών μονάδων της Κρήτης, καθηγητής στην Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών και Διευθυντής της Θρησκευτικής Υπηρεσίας της ΙΙ Μεραρχίας στην Έδεσσα.

Ακολούθως τοποθετήθηκε Προϊστάμενος του Μητροπολιτικού Ναού του Αγίου Μηνά αλλά και Ιεροκήρυκας της Αρχιεπισκοπής Κρήτης ενώ υπηρέτησε διάφορες σημαντικές θέσεις όπως Διευθυντής του περιοδικού “Απ. Tίτος”, Γραμματέας της Ιεράς Συνόδου και Δ/ντής Ιεραποστολής, Τύπου και Διαφωτίσεως.

Παράλληλα υπηρέτησε ως καθηγητής ιδιωτικών σχολείων γενικής και τεχνικής εκπαίδευσης, ανέπτυξε πλούσια δραστηριότητα, διατέλεσε Πρόεδρος πολλών συλλόγων και φορέων του Ηρακλείου, υπήρξε συντάκτης της Θρησκευτικής και Ηθικής Εγκυκλοπαίδειας ενώ έλαβε μέρος σε πολλά συνέδρια με ενδιαφέρουσες ανακοινώσεις με ξεχωριστές τις συμμετοχές του στα Κρητολογικά συνέδρια, στα οποία και αναδείχθηκε ως ένας από τους σπουδαιότερους Κρητολόγους του περασμένου αιώνα.

3

Από την χειροτονία του στον βαθμό του Επισκόπου το 1975

ΣΤΟΝ ΒΑΘΜΟ ΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ

Η πρώτη φορά που επιχείρησε να γίνει Μητροπολίτης στο Ρέθυμνο ήταν το 1970. Ωστόσο η υποψηφιότητα του δεν πέρασε στον κατάλογο προς Αρχιερατία, γεγονός, που τον πίκρανε πολύ.

Ακολούθως όμως στις επόμενες Επισκοπικές εκλογές εξελέγη Μητροπολίτης Λάμπης και Σφακίων στις 8 Φεβρουαρίου 1975. Η χειροτονία του έγινε στις 17 Φεβρουαρίου και η ενθρόνιση του στο Σπήλι στις 6 Μαρτίου του ίδιου έτους.

Η περίοδος που ξεκίνησε τότε για τον Θεόδωρο Τζεδάκη ήταν πολύ δύσκολη, διότι η Μητρόπολη Λάμπης ήταν χωρίς επίσκοπο από το 1968. Οργάνωσε εξ αρχής την Μητρόπολη του, εγκαινίασε συνολικά 53 νέου Ιερούς Ναούς, χειροτόνησε 36 νέους κληρικούς, ίδρυσε τον Αγροτικό Παιδικό Σταθμό Σπηλίου, οργάνωσε οικοτροφεία στο Σπήλι και στον Φουρφουρά για τους μαθητές των χωριών καθώς και το Ταμείο Ευποιίας και Αντιλήψεως για να αντιμετωπίσει τα προβλήματα φτωχών και ανήμπορων πολιτών.

Σημαντική ήταν η δράση του κατά των ναρκωτικών, οργάνωσε Ιερατικά Συνέδρια και έδωσε βάση στην κατάρτιση των κληρικών ενώ εκείνη την περίοδο συνέγραψε πλήθος από μελέτες, οι οποίες τον κατέστησαν ως ένα από τους σημαντικότερους ιστορικούς και θεολόγους της εποχής του στην Κρήτη.

Διαφώνησε σφόδρα με το φαινόμενο του γυμνισμού στις παραλίες αλλά και τις αμβλώσεις, θέματα, για τα οποία προκάλεσαν πολλές συζητήσεις και αντιπαραθέσεις τα κηρύγματα του. Ωστόσο ως άνθρωπος που δεν έκρυβε τα λόγια του και είχε ξεκάθαρες απόψεις, δεν φοβήθηκε και δεν δείλιασε να έρθει κόντρα με τα ρεύματα της εποχής και να αντιπαρατεθεί με επιχειρήματα στο πλαίσιο πάντα του δημοκρατικού διαλόγου.

Στις 11 Σεπτεμβρίου 1987 ο αιφνίδιος και αδόκητος θάνατος του Μητροπολίτη Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου Τίτου Συλλιγαρδάκη, προκάλεσε νέες Επισκοπικές Εκλογές, οι οποίες διεξήχθησαν στις 6 Οκτωβρίου του ίδιου έτους και έφεραν στο Ρέθυμνο από το Σπήλι τον Μητροπολίτη Θεόδωρο με ομόφωνη απόφαση της Συνόδου της Εκκλησίας της Κρήτης.

Ενθρονίστηκε στις 9 Δεκεμβρίου μέσα σε κλίμα όχι ευχάριστο καθώς μια μικρή μερίδα υποστηρικτών άλλου υποψηφίου τοποθέτησαν πλίνθους στην πόρτα του Μητροπολιτικού Ναού το πρωί της ημέρας της ενθρόνισης ενώ κάποιες ημέρες νωρίτερα είχαν πραγματοποιήσει και διαδήλωση διαμαρτυρίας.

Οι απαράδεκτες αυτές ενέργειες δεν πτόησαν τον Μητροπολίτη Θεόδωρο, ο οποίος αγκάλιασε με αγάπη το ποίμνιο του, που και εκείνο με την σειρά του σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα ανταπέδωσε τα αγαπητικά συναισθήματα του προς τον νέο πνευματικό του πατέρα.

Ο Θεόδωρος έγινε πολύ γρήγορα αγαπητός και προκάλεσε τον θαυμασμό της κοινωνίας για την απλότητα του αλλά κυρίως για την ευρυμάθεια και τις γνώσεις του. Ήταν άλλωστε μια εποχή, κατά την οποία το Ρέθυμνο διατηρούσε επάξια τον τίτλο της πόλης του πνεύματος και των γραμμάτων και ο νέος Επίσκοπος πληρούσε απόλυτα τις προδιαγραφές για τον πνευματικό ηγέτη που ήθελε ο τόπος μετά την απώλεια του εξαιρετικού Τίτου Συλλιγαρδάκη.

Κατά την διάρκεια των εννέα ετών που έμεινε στην Μητρόπολη Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου ίδρυσε τράπεζα αίματος, οργανισμό καταπολεμήσεως ναρκωτικών, υπηρεσία για τη μέριμνα καρκινοπαθών παιδιών σε συνεργασία με νοσηλευτικά ιδρύματα της Αμερικής, σχολή βυζαντινής μουσικής και γραφείο ιεραποστολής. Ίδρυσε ακόμη το πανευρωπαϊκό ίδρυμα “Αρκάδι”, με σκοπό την ανάδειξη του ιστορικού Μοναστηριού ως μνημείου Ορθοδοξίας, Ελευθερίας και Πολιτισμού και ενδιαφέρθηκε για την αναστύλωση των Μονών όπως του Αγίου Παύλου στου Γάλλου.

Κορυφαίο του επίτευγμα στον τομέα αυτό ήταν η εκ βάθρων αναστύλωση και επαναλειτουργία της Ιεράς Μονής Αγίας Ειρήνης, έργο το οποίο απέσπασε το Ευρωπαϊκό Βραβείο «Europa Nostra», δηλαδή, την σημαντικότερη διάκριση για την αξιοποίηση των Ευρωπαϊκών πόρων υλοποίησης έργων αυτού του επιπέδου.

Κατά την περίοδο της αρχιερατίας του η Μητρόπολη Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου καταστάθηκε κανονική εν ενεργεία Μητρόπολη αφού μέχρι τότε ήταν «τιμής ένεκεν» και ο τίτλος του Μητροπολίτη επεκτάθηκε ως «Υπέρτιμος και Έξαρχος Άνω Κρήτης και Πελάγους Κρητικού».

Επίσης συνέχισε το επιστημονικό του έργο και ξεκίνησε την έκδοση του περιοδικού «Λόγος Πίστεως και Μαρτυρίας και «Νέα Χριστιανική Κρήτη» όπου δημοσιεύονταν ενδιαφέρουσες εργασίες γύρω από την εκκλησιαστική ιστορία αλλά και πλήθος άλλων μελετών και άρθρων.

Κατά τη διάρκεια της ζωή τους, πέρα από την ογκώδη αρθογραφία και συγγραφή εισηγήσεων και εγκυκλίων, συνέταξε 21 πρωτότυπες ερευνητικές εργασίες. Για το σύνολο δε, του πνευματικού του έργου έλαβε 14 κορυφαία βραβεία και διακρίσεις.

Η ΑΠΩΛΕΙΑ

Δυστυχώς ο Μητροπολίτης Θεόδωρος ασθένησε νωρίς με σοβαρή πάθηση στα νεφρά. Τα τελευταία χρόνια της ζωής τους τα πέρασε με σοβαρές ταλαιπωρίες από τις αιμοκαθάρσεις, στις οποίες αναγκάστηκε να υποβληθεί. Παρά την κλονισμένη υγεία του συνέχισε να εργάζεται σθεναρά και να προσπαθεί να ανταπεξέλθει στον όγκο των υποχρεώσεων του.

Ωστόσο, στα μέσα στο 1995 η υγεία του τον καθήλωσε οριστικά. Έφυγε από τη ζωή στις 27 Φεβρουαρίου 1996 σε ηλικία 63 ετών. Η ταφή του έγινε στην Ιερά Μονή Αγίας Ειρήνης όπου σήμερα σε μια περίτεχνη κρύπτη φυλάσσονται τα οστά του, μετά την ανακομιδή του λειψάνου του, η οποία έγινε το 2006.

 

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΡΕΘΕΜΝΟΣ

Αφήστε μια απάντηση