Μικρά δοκίμια του Μόσχου Λαγκουβάρδου
“Στον πόνο θα ευλογήσεις τη ζωή»Ντοστογιέφσκι, Αδελφοί Καραμαζώφ
Η ψυχή δεν μεγαλώνει ούτε ωριμάζει με τα χρόνια, αλλά με τα παθήματα, με τη μελέτη και με την άσκηση. Αν δεν πάθει, δε μελετάει και δεν ασκηθεί δε μαθαίνει. Παραμένει σε νηπιακή κατάσταση, αν όχι παντού, αλλά σε ορισμένους τομείς. Η ψυχή διακρίνεται σε τομείς, όχι γιατί από τη φύση της διαιρείται, διότι είναι σαν άραφος χιτώνας, αλλά προκειμένου να τη μελετήσει κανείς, αν θέλει να την γνωρίσει.
Για τη γνώση του επιθυμητικού της ψυχής , θα μπορούσαμε για την καλύτερη μελέτη της, να τη θεωρήσουμε σαν ένα νήπιο, όταν είναι εύπλαστη. Να τη φερόμαστε σαν να είναι νήπιο και να εφαρμόσουμε στην ψυχή του ενήλικου επιτυχημένες μεθόδους, οι οποίες εφαρμόζονται στα νήπια, π.χ. η αλλαγή θέματος, το «πάμε παραπέρα»,και το «ο γέγονεγέγονε και το γινόμενον ουκ απογίγνεται» κ.α΄.
Γνωρίζουμε ότι μερικά πάθη, όπως είναι π.χ. το πάθος του φόβου, ίσως και όλα τα πάθη, μας ακινητοποιούν στις καταστάσεις τους και μας εμποδίζουν να προχωρήσουμε και να απελευθερωθούμε από αυτά.
Ο νους του ανθρώπου έχει τη δυνατότητα να ανοίγει καινούριους κόσμους και να προχωράει παραπέρα υπερβαίνοντας τα εμπόδια. Πρέπει να χρησιμοποιούμε την «κοσμο-ανοικτική» δύναμη της χάρης του Αγίου πνεύματος, για να υπερβαίνουμε όποιες δυσάρεστες καταστάσεις μας παγιδεύουν.
Ένα παιδικό παιχνίδι, θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε, παιχνίδι αναζήτησης του φωτός της χάρης, είναι το παιχνίδι «δος μου φωτιά», στο οποίο αλλάζεις διαρκώς επίπεδο, ώσπου να φτάσεις στο ανώτερο ή τουλάχιστον να υπερβείς αυτό που τείνει να ακινητοποιήσει τη χάρη. Η χάρη, λέει ο Απόστολος, «τρέχει και δοξάζεται». Αν ακινητοιηθεί, σβήνει, όπως το ηλεκτρικό ρεύμα, όταν παθαίνει βραχυκύκλωμα..
Η χάρη βραχυκυκλώνεται στην καρδιά, όταν χρησιμοποιούμε το πνεύμα για ιδιοτελείς σκοπούς. Θα γνωρίσουμε τη χάρη που τρέχει και δοξάζεται, μελετώντας την αγάπη. Η αγάπη ου ζητεί τα εαυτής, γράφει ο Απόστολος, στον ύμνο της. Αν η καρδιά μας είναι γεμάτη εγωισμό, υπερηφάνεια, ιδιοτέλεια, η χάρη κολλάει και σβήνει το φως της.
Έχουμε ακούσει από την παιδική μας ηλικία, μερικές συμβουλές από τους μεγαλύτερους, οι οποίες παρόλο, που είναι απλές, ξεκινούν από μια βαθύτερη γνώση. Π.χ. η συμβουλή «κουνήσου από τη θέση σου», είναι
η συμβουλή για την κοσμο-ανοικτική ικανότητα του νου, για να μην μας ακινητοποιεί ο φόβος και τα άλλα πάθη της ψυχής.
Το παιχνίδι της φωτιάς (φωτός) παίζεται με έναν ενήλικο και ένα παιδί. Ο ενήλικος σφίγγει τη γροθιά του και το παιδί ζητεί φωτιά κρούονταςτο πιο κάτω δάχτυλο, σαν να κρούει μια πόρτα. Ο ενήλικος χωρίς να ανοίξει την υποτιθέμενη πόρτα, απαντάει στο παιδί, «ανέβα παραπάνω». Το παιδί επαναλαμβάνει το ίδιο χτύπημα στο επόμενο δάχτυλο, για να ακούσει πάλι την ίδια φράση «ανέβα παραπάνω». Αυτό συνεχίζεται μέχρι να φτάσει στο τελευταίο δάχτυλο, όπου ξαφνικά, η γροθιά ανοίγει και αρπάζει το χεράκι του παιδιού σαν μια παγίδα, που παγιδεύει το παιδί μέσα σε ένα πανδαιμόνιο θορύβων, σαν να ξεπετάγονται από εκεί άγρια θηρία.
Η αναζήτηση του φωτός δεν είναι βέβαια, αυτοσκοπός. Δεν ζητάμε το φως, για να το βάλουμε «κάτω απ’ το μόδιο», αλλά για να το βάλουμε στο ψηλότερο σημείο, για να φέγγει όλους αυτούς που βρίσκονται στο δωμάτιο.
Ίσως αυτό σημαίνει και το τελικό στάδιο του παιχνιδιού, στο οποίο το παιδί που παίζει και υποτίθεται ότι λαμβάνει το φως, δεν θα είναι το φως αυτοσκοπός, αλλά αγώνας με τα άγρια θηρία, τα οποία πρέπει να διώξει, για να μείνει ο χώρος καθαρός. Η αναζήτηση του φωτός είναι αναζήτηση του αγώνα για την ελευθερία.
Επιστρέφοντας στην αρχική ιδέα του να μην μας ακινητοποιούν τα πάθη, αλλά να γίνονται αφορμή για να αγωνιστούμε να τα διώξουμε από μέσα μας. Στον αγώνα για να εκδιωχθούν τα πάθη και να είναι τα μέσα μας καθαρά, πρέπει να πούμε, ότι ο πιο συνηθισμένος πειρασμός είναι αυτός του φόβου που ακινητοποιεί.
Να μη μείνουμε, λοιπόν, άπραγοι μπροστά σ’ αυτό που μας προκαλεί το φόβο, αλλά να κινηθούμε προς την πηγή της χάρης, προς το Θεό. Όπως κάνουν τα θηρία στη ζούγκλα, που όταν εμφανιστεί κάποιο δυνατότερο θηρίο, σκαρφαλώνουν επάνω στα δέντρα, ώσπου να περάσει ο κίνδυνος.
Να διώξουμε τον εγωισμό και την υπερηφάνεια κι όπως ο Ζακχαίος ανέβηκε στη μουριά για να δει τον Κύριο, να ζητήσουμε τη βοήθεια του Κυρίου και Θεού μας Ιησού Χριστού.
Ο αγαπών τον Θεόν, εν αυτώ εστί. Σημαίνει να είμαστε στο Χριστό και ο Χριστός να είναι μέσα μας. Με τον Χριστό μέσα μας, δεν μας ακινητοποιούν τα πάθη και οι ασθένειες.
Με αυτό το νόημα θα καταλάβουμε τα λόγια του Αποστόλου «μάλλον θα καυχηθώ στις ασθένειές μου, για να επισκηνώσει επάνω μου η δύναμις του Χριστού.
*στίχος του Ισπανού ποιητή Μιγκέλ Ερνάντεθ
mlavardospot.blogspot.com