Η ΦΛΟΓΑ ΤΟΥ ΑΡΚΑΔΙΟΥ

Καθώς αντικρίζεις το μοναστήρι για πρώτη φορά, κι ανεβαίνοντας από το φαράγγι και σε φέρνει από την Αμνάτο, το πλησιέστερο χωριό προς το Αρκάδι, σε καταλαμβάνει μια έκπληξις. Αυτό το περίφημο μοναστήρι που εσταμάτησε τις δυνάμεις του Μουσταφά Πασά και αντιστάθηκε στην ορμή της Αυτοκρατορίας; Αυτοί είναι οι στάβλοι, από τους οποίους χτυπήθηκε η είσοδός του; Από τόσο μικρήν απόστασι; Η έκπληξις αυτή είναι ανάλογος με ο δέος και τη συστολή που σε πιάνει στο ιερό χώρο της ντάμπιας του Μεσολογγίου, ασήμαντης ως οχυρώματος, όμως συνέρχεσαι αμέσως και σε κυριαρχεί η συναίσθησις πως δεν έχει σημασίαν η έκτασις, το μέγεθος, η απόστασις. Σημασίαν έχει απεναντίας η πράξις, η μεγάλη, η ηρωϊκή. Η συγκλονιστική απόφασις που μετεβλήθη εις πράξιν, εις αντίστασιν, εις ολοκαύτωμα, εις θυσίαν, εις ανατίναξιν. Κι’η πράξις είναι έργον ψυχής, κι η ψυχή είναι η ίδια στο Σούλι, στο Μεσολόγγι, στο Ζάλογκο στο Αρκάδι, στο Μπιζάνι, στο Εσκί-Σεχίρ, στην Πίνδο, στα οχυρά της Θράκης, στο Γράμμο. Η ψυχή με την απόφασι να νικήση, πυργώνει τη δόξα, αδιαφορώντας αν νικά υλικά ή αν πέφτη. Γιατί ηθικά πάντα είναι ανίκητη κι΄αθάνατη.
Αθάνατη είναι η δόξα σου, ένδοξο μοναστηρι του Αρκαδιού, ευγενικές ψυχές του ηγουμένου Γαβριήλ, του Γιαμπουδάκη, τουΔημακόπουλου, των γενναίων πολεμιστών, των ευσεβών και ηρωικών κληρικών, των αθώων γυναικοπαίδων, των ατρόμητων εθελοντών που έπεσαν αδελφωμένοι στο μοναστήρι την 9η Νοεμβρίου 1866,ημέραν των Ταξιαρχών. Αθάνατος είναι η δόξα σου, προσκύνημα του Εθνους, σεμνώνα της Εκκλησίας μας, αγίασμα της ελληνικής αδελφότητας, δίδαγμα της Ελληνικής Παιδείας, παράδειγμα και καύχημα της ιστορίας των Ελλήνων. Κόβω χλωρό κλωνάρι δάφνης από τον Ελληνικόν Παρνασσόν, το ενώνω με μυρτιά και έλατο από τον Ολυμπο και τον Ταύγετο για να πλέξω το στεφάνι που σου ανήκει, ηρωϊκό μοναστήρι. Συ δεν ανήκεις στην Κρήτη, όπου γεωγραφικά σε αναζητούμε. Δεν ανήκεις απλώς στην Ελλάδα και στην Χριστιανωσύνη. Ανήκεις ολόψυχα στην ιδέα της Ελευθερίας, του Εθνους και της Πίστεως, σύμβολον ιερό κι’ ακατάλυτο, λαμπάδα των Ελλήνων! Όμως τιμούμε πρώτα τη μάνα σου την Κρητη, τις μια από τις δύο μεγαλονήσους του Ελληνισμού, που αυτή απέκτησε την ελευθερία της τώρα και μισόν αιώνα, ενώ για την άλλη την Κύπρο μας, αγωνίζεται καθημερινώς το Εθνος. Τιμούμε πρώτα το ηρωϊκό νήσί που αιώνας τώρα σε κρατάει καταφύγιον της ευσέβειας, ιερή λατρεία του Θεού και της απλότητας, ιερό μοναστήρι του Αρκαδίου, που τιμάς την μνήμη των αυτοκρατόρων και ισαποστόλων Κωνσταντίνου και Ελένης. Τιμούμε πρώτα την Κρήτη, που ανυπότακτη χίλια χρόνια και κάμποσους αιώνες ακόμα, επολέμησε τους Ρωμαίους, τους Σαρακηνούς, τους Γενουάτες, τους Ενετούς, τους Οθωμανούς, κάθε κατακτητή, κάθε επιδρομέα, τους Χιτλερικούς ακόμηχτες, για να κρατήσει την ελευθερία της.
Νικ. Β. Τωμαδάκης