του Μιχαήλ Μύρωνος Παπαδάκι
Ανάλυση στο συναξάρι
1) Η ονομασία 《Ρετζέπης》.
Ρετζέπης δεν είναι επίθετο, αλλά κύριο όνομα Μουσουλμανικό. Recep
σημαίνει και τον έβδ
ομο μήνα του σεληνιακού έτους. Έτσι ονόμασαν οι Τούρκοι τον κοινό
πάππου των Νεομαρτύρων Εμμανουήλ, όταν, κατά φαινόμενο, τούρκεψε
για να κερδίσει τη ζωή και τη σημαντική περιουσία του έμεινεν όμως
στην πραγματικότητα πιστός και αφοσιωμένος Χριστιανός αυτός και η
οικογένειά του.
Το όνομά του πάππου《Ρετζέπης》 χρησίμευε σαν οικογενειακό επίθετο
για τους Τέσσερις Μάρτυρες και τους γονείς των. Αυτό αναφέρεται και
στο Συναξάρι.
Το πραγματικό όμως επίθετο της οικογένειας, ήτο, 《Βλατάκις》(15).Ο
Αρχιμανδρίτης και Πρωτοσύλλεγος 《Σιναίου Όρους》Σωφρόνιος, κατά
κόσμον Στυλιανός, εγγονός από πατέρα του εκ των Μαρτύρων Γεωργίου
έτσι εγγράφετε και υπεγράφετο :《Βλατάκις 》. Δεν αμφισβήτησε ποτέ
κανείς την καταγωγή του, ο ίδιος υπερηφανεύετο γι’αυτήν και
《Βλατάκις 》έλεγε πάντοτε πως ήτο το επίθετό της.
Ο Σωφρόνιος γεννήθηκε στις Μέλαμπες το έτος 1846 και πέθανε στο
Χρωμοναστήρι Ρεθύμνης σε ηλικία 90 ετών, το έτος 1936. Εκεί είχε και
δύο αδελφές ύπανδρες. Την Αναστασία και την Παρασκευή
《Βλατοπούλες》, δηλαδή το γένος Βλατάκι. Τα τελευταία του χρόνια
υπηρέτησεν ως εφημέριος Χρωμοναστηρίου. Ήτο σημαντικό στέλεχος
της Ορθόδοξης Εκκλησίας και την έχει υπηρετήσει με πίστι και
αφοσίωση (16).
Ο γενναίος πολεμιστής των τελευταίων Κρητικών Επαναστάσεων,
δικηγόρος ατο Ρέθεμνος επί Κρητικής Πολιτείας και αργότερα, Αντώνιος
Βλατάκις ήτο από τίς Μέλαμπες και την οικογένεια των Τεσσάρων
Μαρτύρων.(17).
Αλλά και γενικώτερα, η προφορική παράδοσις του χωριού στις
Μέλαμπες όχι μόνο δεν αμφιβάλλει, αλλά θεωρεί δεδομένο πως οι
Νεομάρτυρες ήσαν Βλατάκιδες(18). Το ότι είχαν απογόνους και παιδιά
προκύπτει αναμφισβήτητα και από το Συναξάρι: «Θανατώσαντες δε τους
Αγίους (οι Τούρκοι), έφεραν τας
γυναίκας και τα τέκνα αυτών και ηχμαλώτισαν αυτάς.
15.《 Βλατάκις 》. Στους Βυζαντινούς χρόνους κατασκευάζονταν από
《βλάττιον》που σημαίνει κόκκινο μετάξι, τα καλύμματα των Αγίων Τραπεζών,
άμφια και άλλα αντικείμενα. Ο κατασκευαστής ή πωλητής 《βλαττίου》εκαλείτο
《βλαττάς》. Ηλέξις απαντά στον Βυζαντινό επώνυμο: 《Βλαττάδων》μοναστήρι
στη Θεσσαλονίκη. Το υποκοριστικό 《Βλατάκης 》 είναι συνηθισμένο σαν
οικογενειακό επώνυμο στην Κρήτη, που, πιθανώς, είχε γενάρχη κάποιον
επαγγελματία 《βλαττά》.
16. Τις πληροφορίες μου περί Σωφρονίου έχω από τον αιδεσμιώτατο εφημέριο
Χρωμοναστηρίου Ρεθύμνης κ.Δημήτριο Παπαλεβυζάκη μαθητή και θαυμαστή του
Σωφρονίου. Εκείνος κατέχει και το αρχείο του. Σ'αυτό περιέχεται ιδιόγραφο τετράδιο, με
διάφορες εκκλησιαστικές σημειώσεις. Σε μία σελίδα του τετραδίου αναγράφει ο «
Αρχιμανδρίτης και Πρωτοσύλλεγος» Σωφρόνιος Βλατάκις, όλη την εκκλησιαστική του
σταδιοδρομία.
17. Ο Αντώνιος Βλατάκις, πέθανε προ 50 ετών στο Ρέθεμνος. Δεν είχε παιδιά και οι
κληρονόμοι του παρέδωσαν στην Ιστορική Λαογραφική Εταιρεία Ρεθύμνης μία πολεμική
Σημαία που κατείχεν εκείνος. Η σημαία έχει πολύ παλιά εμφάνισι με μικρές τρύπες και
αρκετές φθορές. Είχε μάκρος 1.80 και πλάτος 0.90. Σταυρός από λευκό μεταξωτό ύφασμα
πλάτους 0.20 τη χωρίζει σε τέσσερα ίσα μέρη. Τις αγκάλες του σταυρού πιάνει ύφασμα σε
χρώμα ξεθωριασμένο μελιτζανί, λίγο κιτρινισμένο λίγο από το χρόνο.
έχει κεφαλαία γράμματα
Κ.Ε. νομίζω, Κρητική Ελευθερία
Ε.Η.Θ. "Ένωσις ή Θάνατος,
Στις αγκάλες του Σταυρού είναι τα γράμματα ΙΣ. ΧΡ. ΝΙ. ΚΑ. Ιησούς Χριστός Νικά.
Φέρει ακόμη γράμματα Δ.Σ που δεν γνωρίζω τι σημαίνουν, ίσως Δύναμις Σταυρού ή όνομα
του κατασκευαστού ή του κυρίου. Είναι πάντως πολύ σπουδαίο κειμήλιο των Κρητικών
Επαναστάσεων.
18. ‘’Ιδε του Ι.Χαχαριδάκη φιλολόγου « Η Τουρκοκρατία στην Κρήτη και οι αγώνες των
Μελαμπιανών» σελ.40
ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ ΠΥΡΦΟΡΟΣ (ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 1980)