Παρουσιάζουμε τη γνωστή (σε μας ) βιβλιογραφία την ολοκαύτωση του Κέντρους.
Δεν είναι οπωσδήποτε πλήρης. Εξάλλου είναι η μοίρα των εργασιών αυτής της
μορφής να παρουσιάζουν ελλείψεις.
Περιλαμβάνει πάντως δημοσιεύματα (άρθρα και μελέτες) καταχωρημένα
προπαντός στον ημερήσιο Ρεθυμνιώτικο τύπο ή σε Κρητολογικά περιοδικά, και
έχουν το χαρακτηριστικό ότι αποκλειστικά ή κυρίως αναφέρουνται στο
βιβλιογραφούμενο θέμα. Είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις, που σημειώνονται
δημοσιεύματα ή εκδόσεις επειδή περιέχουν διάφορα στοιχεία για το γεγονός.
Η όλη εργασία παραδίδεται με τη συναίσθηση των ουσιαστικών παραλήψεων. Για
τούτο, με πολλή ευχαρίστηση, θα δεχόμαστε οποιεσδήποτε υποδείξεις που θα την
συμπληρώνουν.
ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ : ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ ΠΥΡΦΟΡΟΣ τ. 30 Ιούνιος Αύγουστος 1982
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Δημητρίου Γ. Δαφέρμου, «Το μνημόσυνο Γερακάρι», Εφημ. «Κρητική
Επιθεώρησης» φ. 135/30-5-1945
2. Γεωργίου Κουρταλιώτη, (Γ. Τσουδερού Ιατρού – πολιτευτή «Καϋμένα Χωριά»
(Κ.Ε, φ.143/9-6-1945 και επ.
3. Λ. Κωνσταντινίδου , «Για τα Καϋμένα χωριά», (Κ.Ε φ. 150/19-6-1945
4. Γεωργίου Α. Αγγελάκη, «ο καταστραφείς Γερακάρης, (Κ.Ε, φ. 154/19-6-1945
και επ.
5. Γεωργίου Α. Αγγελάκη, «Μνημόσυνα Πολεμιστών- Μνημόσυνα Ηρώων» (Κ.Ε,
φ. 199/18-8-1945 και επ.
6. Π. Σαμπατάκου, Αρκάδι- Αμάρι (ποίημα), (Κ.Ε φ. 200/19-8-1945
7. Αντωνίου Ν. Λίτινα, «Το Μνημόσυνο του Αμαρίου» (Κ.Ε, φ. 202/21-8-1945
8. Παύλου Κεδραίου, (Χάρη Σαριδάκη), «ΣΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΟΥ ΚΕΔΡΟΥΣ» (Κ. Ε. φ
201/21-8-1945
9. Π. Σαμπατάκου, «Αιωνία η Μνήμη», (Κ.Ε, φ 202/28-8-1945
10. Εφημίδα «Κρητική Επιθεώρησις», «ΠΑΝΩ ΣΤΑ ΕΡΕΙΠΙΑ ΤΗΣ ΚΡΥΑΣ ΒΡΥΣΗΣ»,
φ. 207/28-8-1945
11. Γιάννη Κ. Φωτάκη, «Στα ερείπια του Αμαρίου», (Κ.Ε, φ. 207/28-8-1945
12. Λεωνίδα Κυριακάκη, «Το δράμα των Πυροπαθών Κέδρους, Εφημ. «Βημα-
Ρεθύμνης 20-2-1946
13. Αντωνίου Λίτινα, «Πάσχα στα χαλασμένα χωριά τ’ Αμαρίου», (Κ.Ε φ. 382/18-
4-1946
14. Αντωνίου Λίτινα, «Μια επέτειος», (Κ.Ε, φ 478/28-8-1946
15. Στέργιου Παπαδάκη, «Γερακάρη – Ιστορικό Μνημόσυνο» (Κ.Ε, φ 492/13-9-
1946
16. Χαρ. Ξυλούρη, «Τα αποκαλυπτήρια εις Καρδάκι» (Κ.Ε φ757/28-8-1947
17. Εφημ. ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ, «ΤΑ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΗΡΙΑ ΓΕΡΑΚΑΡΙ» (28-9-1947),
φ. 788/7-9-1947
18. Θεόδωρος Φουρφουλάκης, «Στη μνήμη Των» Κ. Ε φ. 1896/1951 και επ.
19. Απόστολου Σ. Μαρνιέρου, «Ηρώων και Μαρτύρων Μνημόσυνα», Κ.Ε φ
2204/1952
20. ΠΑΥΛΟΥ ΚΕΔΡΑΙΟΥ, «Μια θλιβερή Επέτειος» Κ.Ε. φ 1930/22-8-1951
21. Απόστολου Σ. Μαρνιέρου , «Ηρώων και Μαρτύρων Μνημόσυνα», Κ.Ε φ.
2204/1952
22. Σάβαρι (Σπύρου Απ. Μαρνιέρου), «Ο Γερακάρης στη φωτιά και στο Αίμα» Κ.Ε
φ 2216/10-8-1952 και επ.
23. Κωνστ. Α. Βοβολίνη, «Η Εκκλησία στον αγώνα της Ελευθερίας» (1952) σελ.
383
24. Απόστολου Μαρνιέρου, «Θύματα και Θύται», Κ.Ε. φ 2243/14-9-1953
25. Σ.Ι. Κουτελιδάκη, «Ο Γερακάρης ξαναζεί», Κ.Ε, φ 2418/9-5-1954
26. Σ. Ι. Κουτελιδάκη, «Ο Γερακάρης Εστία Προόδου»| Κ.Ε φ2756/25/-7-1954
27. Εμμ. Πετρακάκη, «Το Κέδρος Τόπος Δόξης» Κ.Ε φ. 2776/22-8-1954
28. Αποστόλου Μαρνιέρου «Μια τελετή εις το Γερακάρι», Κ.Ε. φ 3593/29-8-1957
29. Γιάννη Δαλέντζα, «Χρονικά του Ρεθέμνου, (1958 σελ. 26-33
30. Γ.Ε.Χαροκόπου, «Το Αμάρι Πυρπολείται», Κ.Ε. φ.4168/22-8-1959 και επ.
31. Παυλου Κεδραίου «Τα χωριά του Κέντρους», Κ.Ε φ 5059 22/8/1962
32. Γεωργίου Πετρακογιώργη, «Εκθεσις Πολεμικής Δράσεως (1941-1945)
Ακριβές αντίγραφο (VI/B5/TΕΕΘΑ) σ.σ.49
33. Εμμ. Γ. Πετρακάκη, «Το Κέδρος Τόπος Δόξης και θυσιών», Κ.Ε φ. 5370/22-8-
1963
34. Παύλου Κεδραίου, «Ολοκαύτωσις των χωριών του Κέδρους» Κ. Ε φ.
5372/24-8-1963
35. Γεωργίου Π. Κοκονά, Γερακάρης, Κρητική Πρωτοχρονιά 1964.
36. Εμμ. Γ. Πετρακάκη, «Το Δράμα των Χωριών του Κέδρους», Κ.Ε. φ 5694/25-8-
1964
37. Γιώργη Καλομενόπουλου, Ποιήματα, Αθήνα 1964, σελ. 45-47
38. Εμμ. Πετρακάκη, «Το Κέδρος Τόπος Μαρτυρίου και Δόξης», Κ.Ε 5971/22-8-
1965
39. Ηλία Εμμ. Ταταράκη, «Ιστορική Αφήγησις της Ολοκαυτώσεως του
Γερακάρι,» Κ.Ε φ.6263/25-8-1966 και επ.
40. Μιχάλη Παπαδάκη, «22 Αυγούστου 1944» Κ.Ε. φ. 6493/23-8-1967
41. Παύλου Κεδραίου, «Τα χωριά του Κέδρους», Κ.Ε. φ 6494/23-8-1967
42. Χριστοφόρου Σταυρουλάκη, «Επιμνημόσυνος Λόγος Γερακάρι 22-8-1967»
Κ.Ε φ 6495/24-8-1967
43. Ηλία Εμμ. Ταταράκη, «Επιμνημόσυνος Λόγος» (Γερακάρι 22-8-1967), Κ.Ε φ.
6495/24-8-1967
44. Ηλία Εμμ. Ταταράκη, «Ο Εορτασμός της Ολοκαυτώσεως του Γερακάρι»,
Εφημ. «Βήμα» Ρεθύμου φ. 6804/24-8-1967
45. Ηλία Εμμ. Ταταράκη, «Ολοκάυτωσις του Γερακάρι», Εφ. «Ρεθεμνιώτικα
Νεα»φ. 631/1-9-1967 και εφημ. «Βήμα» Ρεθύμνου φ. 6805/25-8-1967
46. Γ. Ευθ. Χαροκόπου, «Η απαγωγή του Κράϊπε και η Καταστροφή των χωριών
του Κέντρους», Κ.Ε φ. 6502/1-1-1967 και επ.
47. Εμμ. Γ. Πετρακάκη, «Επέτειος Μιας Εβδομάδας θυσιών και Δόξης», Εφημ.
«Βήμα» Ρεθύμνου φ. 6809/30-8-1967
48. Παύλου Κεδραίου, «Γολγοθάς του Άνω Μερους» Κ.Ε φ. 6795/17-8-1968
49. Γεωργίου Κ. Κατσαντώνη, Η Επέτειος Ολοκαύτωσις του Χωριού Ανω Μέρους
των Γερμανών», Κ.Ε 7701/24-8-1971
50. Γιώργη Κεδρινού (σς Γεωργίου Αγγελάκι) «Η 22Αυγούστου 1944 εις Βρύσες
Αμαρίου», Κ.Ε φ. 8304/25-8-1973
51. Εμμ. Γ. Πετρακάκη, «Η Κρύα Βρύση Αγίου Βασιλείου» Κ.Ε φ. φ. 8881/22-8-
1975
52. Γεωργίου Κουκλινού, «Επιμνημόσυνος Λόγος, προς τους Πεσόντας κατά την
22-8-1944 εις Βρύσες Αμαρίου, Κ.Ε φ. 8304/25-8-1973
53. Εμμ. Πετρακάκη « Η Κρύα Βρύση Αγίου Βασιλείου» Κ.Ε φ. 8881/22-8-1975
54. Γιώργη Κεδρινού, «Η ιστορική Επέτειος της 22 Αυγούστου 1944» Κ.Ε φ.
9169/22-8-1976 και εφημ. «ΡΕΘΕΜΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ» φ. 1216/22-8-1976
55. Αντρέα Κεδρου , «Η Ελληνική Αντίσταση 1940- 44» Θεμέλιο 1976, τομ. Β’ ,
σελ΄99. (Μετάφραση Μοσχοβάκη)
56. Γιώργη Κεδρινού, «Μπροστά στους Βωμούς και στα Ηρώα του Κέδρους, Εφη.
«Βήμα» Ρεθύμνου, φ. 9378/22-8-76
57. Εμμ. Γ. Πετρακάκη, « Μια Ιστορική Επέτρειος, Κ.Ε.φ 9477/21-8-77
58. Γιώργη Κεδρινού, «ΗΙστορική Επέτειος της 22 Αυγούστου 1944», Εφη.
«Βήμα» Ρεθύμου, φ. 9676/22-8-77
59. Θεοδώρου Στ. Πελαντάκη, Στο Μνημόσυνο των 39 Κρυοβρυσανών» εφημ.
«Βήμα» Ρεθύμνου 9681/22-8-77
60. Θεοδώρου Στ. Πελαντάκη, «Στο Μνημόσυνο των θυμάτων των Ναζί στην
Κρύα Βρύση», Κ.Ε. φ. 9480/25-8-1977
61. Θεοδώρου Στ. Πελαντάκη «Από τους κατάπτυστους Προδότες τηε
Γερμανοκατοχής, οι πιστοί Υπηρέτες της 7χρονης Δικτατορίας, «
Ρεθεμνιώτικα Νέα» φ. 1500/25-8-1977
62. Σπύρου Τίτου Λίτινα, Κρητικές Ρίμες, Αθήνα Αύγουστος 1977, σελ. 31.
63. Ασκληπιού Γ. Θεοδωράκη, «Η εθνική Αντίστασης Κρήτης 1941-1945»
Ηρακλειον Κρήτης (19770, τομ.Δ’ σελ. 73, 214-219
64. Γιώργη Κεδρινού, «Στην Κερασιά του Γερακάρι», Εφημ. «Αμαριώτικα Νέα»
Ιουνιος-Ιούλιος 1977
65. Μιχάλη Παπαδάκη, «Το Μοναστήρι του Πρέβελη στην Κρήτη, Αθήνα 1978
σελ. 416 σημείωση 36»
66. Γιώργη Κεδρινού, Οι Ναζί πριν 34 χρόνια καίουν τα όμορφα χωριά» Κ.Ε .φ.
9769/20-8-1978
67. Γιώργη Κεδρινού, «από την ιστορία και τα γεγονότα» Εφημ. «Βήμα»
Ρεθύμνου φ. 10248/21-8-1979
68. Γιώργη Κεδρινού, « Μπροστά στους Βωμούς του Κεδρους (ποίημα)», Εφ.
«Βήμα» Ρεθύμνου φ. 10249/22-8-79
69. Εμμ. Πετρακάκη, «Μια ιστορική Επέτειος», Κ.Ε φ. 10074/28-8-1979
70. Γιώργη Κεδρινού, «Οι μανάδες του Κέντρους μέσα στον Πόλεμο, Εφημ.
«Βήμα» Ρεθύμνου φ. 10250/23-8-79
71. Ευας Λαδιά, «θυμάμαι εκείνη τη μέρα» Κ.Ε φ. 10076/24-8-1979
72. Σπύρου Απ. Μαρνιέρου, Γερακάρι, «Το Ολοκαύτωμα του Κέδρους», Εφημ.
«Κρητική Ενότης» φ. 8,9,/1979
73. Σπύρου Απ. Μαρνιέρου, «Γερακαριανά αναθυμήματα» έκδοση της Ένωσης
Γερακαριανών)Αθήνα 1979, σελ. 18,31,34
74. Σπύρου Απ. Μαρνιέρου «Γερακάρι» ,Περ. Κρητική Εστία, τ. 252-253 /1980
σελ. 117-128
75. Στεργίου Μιχ. Μανουρά, «Το Μοναστήρι της Καλοείδενας στο Ανω Μέρος
του Αμαρίου», περ. Προμηθεύς ο Πυρφόρος, τ. 19-20/1980, σελ. 22-224 και
ανάτυπο.
76. Σπύρου Απ. Μαρνιέρου, «το Λάβαρο του Αη Γιώργη» περ. ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ Ο
ΠΥΡΦΥΡΟΣ,Τ. 18/1980 Σελ. 39-42
77. Σπύρου Απ. Μαρνιέρου, «Η Δημοτική Εκεπαίδευση στο Γερακάρι» Περ.
ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ Ο ΠΥΡΦΟΡΟΣ» τ. 19/1980 σελ. 136,137
78. Μιχάλη Παπαδάκη, «Το Κέντρος , Περ. Κρητική Εστία τ. 256-257/1980 σελ.
243
79. Σπύρου Απ. Μαρνιέρου, «Γερακάρις Γουργούθοι». Περ. Περ. Κρητική Εστία,
τ. 256-257/1980 σε΄/ 245- 277
80. Γεωργίου Κουκλινού, «Βρύσες, το ομορφοχώρι του Αμαρίου», Περ. Κρητική
Εστία, τ. 256-257/1980 278-282, 296
81. Στέργιου Μιχ. Μανουρά, «το Ανω Μέρος και οι Δρυγιές», Περι. Κρητική
Εστία, τ. 258-259/1980 σελ. 321-330
82. Θεοδώρου Στ. Πελαντάκη, «Το Κέντρος και η Κρύα Βρύση» Περ. Κρητική
Εστία τ. 258-259 /1980 σε. 331-352
83. Κωνσταντίνου Ταταράκη «Μνήμες από την Καταστροφή του Γερακάρι»
εφημ. Κρητική Ενότης φ. 22/1980
84. Μιχάλη Κανίνα, «Τα Ολοκαυτωμένα χωριά του Κέδρους (βιβλιοκρισία)».
Εφημ.Κρητική Ενότης φ. 22/1980
85. Σπύρου Απ. Μαρνιέρου, «Τ’Αμαριώτικα χωριά Γερακάρης και Γουργούθοι»
Κ.Ε. φ. 10411/25-10-1980
86. Α. Σ. Σταυρουλάκη, «Τα ολοκαυτωμενα χωριά του Κέδρους (Βιβλιοκρισία)Κ.Ε
φ. 10451/20-2-1981
87. Μιχάλη Παπαδάκη, «22 Αυγούστου 1944», Κ.Ε φ. 10600/22-8-1981
88. Ελευθερίου Δαφέρμου , «Τα ολοκαυτωμένα χωριά του Κέδρους,
(βιβλιογραφικό σημείωμα) Περ. Προμηθεύς ο Πυρφόρος, τ. 23/1981 σελ. 85
89. Ελευθερίου Δαφέρμου, «Η ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΤΗΣ ΟΛΟΚΑΥΤΩΣΕΩΝ ΤΩΝ ΑΝΩΓΕΙΩΝ
ΚΑΙ ΤΩΝ ΧΩΡΙΩΝ ΤΟΥ ΚΕΔΡΟΥΣ», περ. Προμηθεύς ο Πυρφόρος, τ. 16/1981
σελ 306
90. Σπύρου Απ. Μαρνιέρου «Θυσίες και Προσφορές του Αμαρίου» », περ.
Προμηθεύς ο Πυρφόρος τ. 26/1981 σελ. 353-356
91. Σπύρου Απ. Μαρνιέρου, «Ο Αινείας των Γουργούθων», Περ. Κρητική Εστία, τ.
264-265/1981 σελ. 93-98
92. Σπύρου Απ. Μαρνιέρου, «Εκκλησίες του Γερακάρι», Εφημ. «Κρητική Ενότης»
φ. 26/1981 και επ.
93. Επαμ. Κατσούγκρη, «Το ολοκαύτωμα του Κέντρους» εφημ. Κρητική Ενότης
φ. 29/1981
94. Σπύρου Απ. Μαρνιέρου, επιστολή προς την Εφημ. «Κρητική Ενότης»
φ. 30/1981
95. Α. Κουμάντου, «Το ολοκαύτωμα του Κέδρους στον Αγώνα για την Λευτεριά»
εφημ. ΡΕΘΕΜΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ φ. 2691/22-8-1981
96. Μανόλη Ακουμιανάκη, «Κλαιν οι γυναίκες τσ’ άντρες τους μανάδες τα
παιδιά τους..(ποίημα)». Εφημ. «Ρεθεμνιώτικα Νέα» φ. 2691/22-8-1981
97. Εφημερίδα «Κρητική Επιθεώρησις» «Η Επέτειος του Ολοκαυτώματος των
Χωριών του Κέντρους φ. 10601/23-8-1981
98. Γ. Χαροκόπου, «Η απαγωγή του Κράϊπε (επιστολή), Κ. Ε. φ. 10617/11-9/1981
99. Γ. Χαροκόπου «Η απαγωγή του Κράϊπε», Αθήνα 1982 σελ. 295-306
100. Γ. Χαροκόπου, «Η απαγωγή του Κράϊπε» , Αθηνα 1982 γ’ έκδοση
101. Α. Νενεδάκη , «Ο Εφεδροπατέρας (οι Άγγλοι σταγγάλισαν την
Αντίσταση στην Κρήτη», Αθήνα 1982, σελ. 316-317 (σημείωση)
102. Π. Κουφάκη, «Ένα θλιβερό Ιστορικό Ντοκουμέντο», περ. «Ο
ΠΛΑΚΙΑΣ» φ 57/1982 (εκδίδεται από το σωματείο Σελλιανών «Ο
Κρυονερίτης»
Σημ: 1. Τα δημοσιεύματα από του αριθμ. 80-82 έχουν κυκλοφορήσει σε ενιαίο τεύχος
με το γενικό τίτλο «Τα ολοκαυτωμένα χωριά του Κέδρους», ανάτυπο από το περ.
«Κρητική Εστία» τ. 256-259/1980
2, Η επιστολή αναφέρεται στην άποψη του εκ περιτροπής εορτασμού της επετείου στις
έδρες κοινοτήτων των κατεστραμενων χωριών και καθιέρωσης από το Κράτος της 22
Αυγούστου ως ημέρα τοπικής Εθνικής Εορτής.
3. Στο δημοσίευμα έχουν καταχωρηθεί οι ληξιαρχικές πράξεις θανάτου (με
τουφεκικσμό) των δήμιοων της Κρήτης Γερμανών στρατηγών Μύλλερ και Μπρόγερ
Σημ: (Κ.Ε= Κρητικής Επιθέωρησις Ρεθύμνης)