Με την ευκαιρία της παράστασης στο θέατρο ΕΡΩΦΙΛΗ
Ο δημιουργός της ΑΡΟΔΑΦΝΟΥΣΑΣ κάνει τον καλλιτεχνικό του απολογισμό
Ο Γιώργης Καλογεράκης , δάσκαλος ειδικής αγωγής και επιτυχημένος συγγραφέας μεγάλωσε στη γειτονιά μου .Από τότε που βρέθηκα «νύφη» στα Περιβόλια πρόσεξα αυτό το παιδί με το έξυπνο διεισδυτικό βλέμμα που ερχόταν αθόρυβα στις βεγγέρες καθόταν σε μια γωνιά αμίλητο και παρακολουθούσε, «ρουφούσε» κυριολεκτικά τις αφηγήσεις των ηλικιωμένων μας που με τον τρόπο αυτό μας ψυχαγωγούσαν πριν πάρει τη θέση τους η τηλεόραση
Κάποτε , μάλλον δεν είχε ακόμα ξεσκολίσει, αναζήτησε την πεθερά μου Ελευθερία Λαδιά για να του υπαγορεύσει την «γητειά » για το «ξεμάτιασμα» που την είχε κάνει δημοφιλέστατη στην περιοχή Αυτή τη «γητειά» μου την έφερε αργότερα δακτυλογραφημένη για το αρχείο μου όταν η κυρα Λευτερία δεν ήταν πια στη ζωή
Τότε κατάλαβα το πάθος του μικρού για τη λαογραφία που ξεδιπλώθηκε μετά στις τόσο επιτυχημένες εκδόσεις του
Ο Γιώργης μεγάλωσε με διακρίσεις κι από τη μητέρα του πια μια από τις δέσποινες της περιοχής, που τιμά τη Χανιώτικη καταγωγή της , την κυρία Αικατερίνη Καλογεράκη μάθαινα για τις προόδους του γιου της και στις πρώτες οργανικές του θέσεις όταν ξεκίνησε να διορίζεται στα σχολεία Σε μια από τις επισκέψεις του στη γειτονιά μου έδωσε και την πρώτη του διασκευή για παιδιά που παρουσίασε στο σχολείο του Ήταν Η ΕΙΡΗΝΗ του Αριστοφάνη Από εκείνο το πρώτο δείγμα γραφής κατάλαβα ότι κάτι ιδιαίτερο θα πρέπει να περιμένουμε από το νέο λογοτέχνη Και ο χρόνος μας δικαίωσε Με αφορμή όμως την παράσταση της ΑΡΟΔΑΦΝΟΥΣΑΣ που θα δούμε τις επόμενες μέρες στο θέατρο ΕΡΩΦΙΛΗ στη Φορτέτζα ας αφήσουμε τον ίδιο το δημιουργό Γιώργο Καλογεράκη να μας μιλήσει για το έργο του μέχρι σήμερα και να τον γνωρίσουν καλύτερα οι αναγνώστες μας
1)Η αγάπη σας για το θέατρο αποκαλύπτεται από το πλούσιο βεστιάριο που διαθέτετε και συνεχώς εμπλουτίζετε Τι σας έφερε τόσο κοντά σ ‘ αυτό;
Να σας ευχαριστήσω αρχικά για την ευκαιρία που μου δίνεται, μέσα από τις ερωτήσεις αυτές, να κάνω τη δική μου κατάθεση ψυχής.
Η αγάπη μου, για το θέατρο και τι με έφερε σ’ αυτό… δεν το γνωρίζω για να απαντήσω με κάθε ειλικρίνεια.! Ορισμένα πράγματα προκύπτουν φυσικά και νομοτελειακά, όπως η βροχή που πέφτει το φθινόπωρο στη διψασμένη γης. Έτσι μου προέκυψε κι εμένα η τάση για το θέατρο. Την αναγνωρίζω στο είναι μου από τα παιδικά μου χρόνια. Μια αγάπη βαθιά, σαν Έρωτας. Ένας Έρωτας μεγάλος, ίσως ο μεγαλύτερος της ζωής μου. Γι’ αυτό δε θέλησα ποτέ… να τον παντρευτώ. Δεν ασχολήθηκα επαγγελματικά με το αντικείμενο…
Με το βεστιάριο… όλα άρχισαν πριν 30 χρόνια που ξεκίνησα να εργάζομαι ως εκπαιδευτικός και να σκαρώνω σχολικές παραστάσεις. Συνήθως εγώ υποστηρίζω ενδυματολογικά ό,τι ανεβάζω. Μάζευε-μάζευε… έχω πια ένα υπόγειο κοστούμια! Κάθε χρόνο, αφού με ανακάλυψαν, έρχονται αρκετές Ομάδες και τις βοηθώ! Φέτος εξυπηρέτησα πέντε Ομάδες, ζωή να έχουν! Του χρόνου ίσως περισσότερες… Πεποίθησή μου είναι ότι τα κοστούμια δεν είναι για να σαπίζουν σε ντουλάπες αλλά για να δίνουν ευτυχία σε σκηνές!
2)Ξεκινήσατε από τα πρώτα σας βήματα στην εκπαίδευση να διασκευάζετε μεγάλα κλασσικά έργα για παιδιά και να τα ανεβάζετε με τους μαθητές σας Τι αποκομίσατε από την εμπειρία σας αυτή;
Η συγγραφική εμπειρία είναι συναρπαστική. Είναι σαν κάποιο κτίστη που ξεκινά από μικρά και άκομψα κτίρια για να καταλήξει σε υπέροχα αρχιτεκτονικά δημιουργήματα! Στο αρχείο μου σώζονται μικρά σκετσάκια απ’ την πρώιμη εφηβεία μου, έργα απ’ τη νεότητα και την ωριμότητά μου. Κάθε ένα ένας ξεχωριστός σταθμός, μια κατάθεση ψυχής που αφορούσε τις τότε χωρο-χρονικές συγκυρίες.
Σε πολλές των περιπτώσεως βυθίζομαι σε αυτόν τον ωκεανό ενέργειας και ανασύρω δείγματα δουλειάς, που τα τροποποιώ στη νέα πραγματικότητα.
Η μελέτη των κλασικών κειμένων, αν φυσικά έχεις τα μάτια του νου και της ψυχής ανοιχτά, σε κάνει, αν μη τι άλλο, σοφότερο. Η κατάθεση ψυχής ενός άλλου μεγάλου ανθρώπου στο παρελθόν, είναι μια καλή αφορμή για σύγκριση και διαπίστωση της δικής σου ανεπάρκειας. Άρα αφορμή για αναζήτηση τεχνικής και γνώσης.
3)Διαχειρίζεστε το τοπικό γλωσσικό ιδίωμα με ένα ξεχωριστό τρόπο Πως προέκυψε αυτή η άνεση ;
Είχα την τύχη από πολύ μικρός να διαβάσω τον Ερωτόκριτο, την Ερωφίλη καθώς και τα άλλα αριστουργήματα της Κρητικής Αναγέννησης. Ανακάλυψα σύντομα ότι η γλώσσα τους προσομοίαζε με τη ζωντανή γλώσσα στο στόμα του κρητικού λαού, ιδιαίτερα της υπαίθρου. Με συνεπήρε, με μάγεψε! Έψαξα, διάβασα, διερεύνησα, εμπέδωσα… σιγά-σιγά άρχισα ν’ αναπαράγω…! Η όρεξη σίγουρα έρχεται τρώγοντας! Όσα έγραφα, τόσο προέκυπταν και πιο άρτια κείμενα! Αυτή άλλωστε είναι και η εξέλιξη κάθε συγγραφέα.
4)Κάθε σας έργο είναι ένας πραγματικός άθλος καθώς συνδυάζετε την πλοκή με διαλόγους αυστηρά πάνω στο γλωσσικό ιδίωμα με απόλυτη προσοχή στη διατήρηση του μέτρου και της ομοιοκαταληξίας και μάλιστα χωρίς πλατειασμούς … Ποιες είναι οι πηγές έμπνευσής σας; Από πού αντλείτε τη θεματική;
Παράλληλα με την λογοτεχνία της Κρητικής Αναγέννησης, εντρύφησα και στα Δημοτικά Τραγούδια. Ιδιαίτερα δε τις Παραλογές, που αποτελούν τον απόηχο της αρχαίας τραγωδίας! Αυτές αποτελούν μια απ’ τις αστείρευτες πηγές έμπνευσής μου. Η δωρική τους δε λιτότητα αποτελεί πηγή συγγραφικής μίμησης!
Από κει και μετά, πηγή έμπνευσης είναι η ίδια, πλουσιότατη αλήθεια, η ιστορική μας παράδοση ως Έθνους. Όπου και να κοιτάξεις στην Ιστορία μας, θα βρεις γεγονότα ικανά να εμπνεύσουν και να δώσουν αριστουργήματα επί σκηνής.
5)Το λειτούργημά σας στη Ειδική Αγωγή είναι και ψυχοφθόρο Μήπως η τέχνη αποτελεί για σας διέξοδο ;
Η Ειδική Αγωγή αποτελεί από μόνη της μια λύτρωση απ’ τα πάθη κάθε ορθά σκεπτόμενου ανθρώπου! Βλέποντας τα προβλήματα των ανθρώπων με αναπηρία, που τα τελευταία τρία χρόνια πήρα κι εγώ επίσημα θέση ανάμεσά τους, σε κάνουν να εκτιμήσεις τη δική σου αρτιμέλεια και να μην ψάχνεις περιττά πράγματα. Όχι, δεν είναι ψυχοφθόρο το λειτούργημα που επέλεξα να επιτελέσω. Σπούδασα συνειδητά στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας γι’ αυτό και έχοντας προσωπικά βιώματα νομίζω ότι βρίσκομαι σε καλό δρόμο κατά την άσκησή του.
Σε κάθε περίπτωση η τέχνη αλληλοσυμπληρώνεται με το λειτούργημα του Ειδικού Παιδαγωγού, ως παράλληλα εγχειρήματα του ίδιου στόχου.
6)Σας επηρέασε στην πορεία σας η προέλευσή σας από μια ιστορική οικογένεια του τόπου ;Ποιος από τους προγόνους σας αποτελεί πρότυπό σας;
Είμαι οπαδός του λαϊκού στίχου «Ο άντρας κάνει τη γενιά κι όχι η γενιά τον άντρα»! Τιμώ και σέβομαι τους προγόνους μου, υπερασπιστές στο Αρκάδι, Μακεδονομάχους, Αντιστασιακούς στην Κατοχή, αλλά δεν κρύφτηκα ποτέ ούτε κρύβομαι τώρα πίσω απ’ τις σκιές τους.
Με τη σειρά μου αντιστέκομαι, με τις όποιες δυνάμεις διαθέτω, στη λαίλαπα της ισοπέδωσης της εποχής μας, που τυχαίνει να είναι ο πολυπρόσωπος και συγχρόνως απρόσωπος εχθρός του καιρού μου. Αυτή είναι και η πρόσθετη δυσκολία του σήμερα : προτού πολεμήσεις τον οχθρό πρέπει να τον εντοπίσεις… Κάποτε τον γνώριζες και τον είχες ξεκάθαρα απέναντί σου.
7)Πως ξεκίνησε η συνεργασία με την Ιερά Μητρόπολη Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου;
Στην Ομάδα της Μητροπόλεώς μας βρέθηκα εντελώς τυχαία… όλα τα μεγάλα πράγματα οφείλονται στην τύχη! Τον Απρίλιο του 2002 με κάλεσαν να βοηθήσω ενδυματολογικά την παράσταση του «Εκατόνταρχου» που ανέβαζαν τότε.
Τελικά, πέρα από τα κοστούμια, βοήθησα και οργανωτικά και σκηνοθετικά. Μπορέσαμε να δείξουμε μια αξιοπρεπή δουλειά και κυρίως μας άνοιξε η όρεξη για κάτι καλύτερο.
Πράγματι, την επόμενη χρονιά, το 2003 με το έργο «Χριστός Πάσχων» ανέλαβα πρωτοβουλία και μέσα από μια μεγάλη συμμετοχή καταφέραμε να παρουσιάσουμε την πρώτη μεγάλη μας επιτυχία επί σκηνής. Έκτοτε συνεχίζουμε ακάθεκτοι…
8)Μιλήστε μας για την ΑΡΟΔΑΦΝΟΥΣΑ. Πως αυτή τη φορά ασχοληθήκατε με την Κυπριακή παράδοση; Επιχειρήσατε και προσέγγιση του Κυπριακού ιδιώματος;
Με την φετινή επιλογή μας στέλνουμε χαιρετισμό αγάπης στη δίδυμη αδερφή της Κρήτης, την Κύπρο μας, το θαλασσοφίλητο νησί της Αφροδίτης. Οι παραστάσεις δε συμπίπτουν επετειακά με την εισβολή του τουρκικού στρατού στην Κύπρο τον Ιούλιο του 1974, δίνοντας συνειρμικά το δικό τους μήνυμα!
Η «Αροδαφνούσα» είναι ένα μεσαιωνικό Δημοτικό Τραγούδι που συναντάται σε ολόκληρη την Κύπρο. Τυχαίνει δε μια ακόμα ιστορία όπου συγκρούονται οι δυο αρχέγονοι παράγοντες του Έρωτα και του Θανάτου! Το ίδιο το τραγούδι είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της κυπριακής Παράδοσης, αντίστοιχο στα δικά μας αναγεννησιακά αριστουργήματα του Ερωτόκριτου και της Ερωφίλης.
Το λαϊκό αυτό άσμα περιγράφει το βασανισμό και τη θανάτωση της Αροδαφνούσας, μιας πανέμορφης κόρης που συμβολίζει την ίδια την Κύπρο, από τους Φράγκους άρχοντες και κατακτητές! Την κόρη ερωτεύτηκε παράφορα ο ίδιος ο βασιλιάς της Κύπρου, ενώ καταδίωξε και θανάτωσε ζηλόφθονα η βασίλισσα.
Αξιοποιώντας στοιχεία απ’ το τραγούδι καθώς και από το «Χρονικό» του Λεοντίου Μαχαιρά, μεσαιωνικού χρονικογράφου της Κύπρου, φτιάχνω μια ποιητική και συγχρόνως δραματική σύνθεση σε παραδοσιακό στίχο και ομοιοκαταληξία, με στοιχεία κι απ’ τα δύο ιδιώματα, Κύπρου και Κρήτης.
Για μια ακόμα φορά, μετά την περσινή πανθομολογούμενη επιτυχία του «Διγενή Ακρίτα», η Ομάδα θα προσφέρει στο κοινό ένα δραματοποιημένο παραμύθι! Πίσω όμως από τον λόγο της παραμυθίας-παρηγοριάς, κρύβονται δύο μεγάλες αλήθειες!
Πρωταρχική και αυτονόητη η κακοποίηση του Ελληνισμού και στην Κύπρο διαχρονικά, από τους όποιους κατακτητές. Το παραμύθι παρουσιάζει μια Κύπρο που βασανίζεται από Φράγκους άρχοντες, με απώτερο σκοπό να ξεριζώσουν τον Ελληνισμό από τα σπλάχνα της.
Σε δεύτερο επίπεδο το έργο θίγει το μεγάλο και διαχρονικό θέμα των αμβλώσεων, που δυστυχώς αποτελεί μια σκληρή πραγματικότητα στην ενεστώσα φάση.
Η όλη δε προσπάθεια τελεί υπό την ευλογία του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη μας κ.κ. Ευγενίου, που οχτώ χρόνια τώρα αγκαλιάζει με περισσή τρυφερότητα και στοργή την Ομάδα και την εμπνέει στο δύσκολο δρόμο της αντίστασης στη λαίλαπα των καιρών, που συνειδητά έχει επιλέξει.
9) Να έρθουμε τώρα στους συνεργάτες σας
Η Ομάδα Μητροπόλεως έχει παρουσία και δράση δεκαεπτά συναπτά έτη. Στα χρόνια αυτά έχει φιλοξενήσει πάνω από 200 παιδιά που θέλησαν αφιλοκερδώς να προσφέρουν. Ο σκληρός πυρήνας της Ομάδας είναι περί τα δέκα παιδιά, που εμπλουτίζεται περιστασιακά. Στη δεδομένη συγκυρία ξεπερνά τα τριάντα άτομα.
Ποτέ άλλοτε η Ομάδα δεν ήταν τόσο δεμένη μεταξύ των μελών της και τόσο μεγάλη. Ίσως η συσσωρευμένη πείρα τόσων χρόνων να έχει επιδράσει ευεργετικά σε ό,τι κάνουμε και σε ό,τι ψάχνουμε. Σε κάθε περίπτωση είναι δύσκολο να ενώσεις τριάντα τόσα ΕΓΩ για να φτιάξεις ένα ΕΜΕΙΣ! Απώτερος στόχος μας η κοινωνία προσώπων μεταξύ μας.
Δεν θα ήθελα ν’ αναφερθώ προσωπικά σε κανένα συνεργάτη μου στη συνέντευξη αυτή. Φοβάμαι ότι θα παραλείψω κάποιους, είναι τόσο πολλοί, και θα τους αδικήσω. Γεγονός είναι ότι τους αγαπώ και με αγαπούν όλοι!
Καλούμε και φέτος το κοινό της πόλης μας να μας περιβάλλει ξανά με την αγάπη του, δίνοντας δυναμικό παρόν στις παραστάσεις. Ιδιαίτερα καλούμε τους νέους της Μητροπόλεώς μας να μοιραστούς τις ανησυχίες μας, πλαισιώνοντας την Ομάδα!
10)Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;
Να συνεχίσουμε ως Ομάδα της Μητροπόλεώς μας στο δύσκολο δρόμο που έχουμε επιλέξει, ψάχνοντας ακόμα μεγαλύτερη κοινωνία προσώπων και καλύτερα αποτελέσματα επί σκηνής. Να αναδείξουμε κι άλλες πτυχές του Ελληνοχριστιανικού Πολιτισμού μας.
Να δημιουργηθεί παιδικό τμήμα στην Ομάδα! Μετά τη «Χριστουγεννιάτικη φαντασία» το 2003, η Ομάδα δεν είχε ποτέ ξανά παιδική παραγωγή. Σήμερα υπάρχουν πάνω από δέκα παιδιά και καλό θα ήταν να συγκροτηθούν σε μια παιδική ομάδα. Θα είναι ένα πρώτης τάξεως φυτώριο που θα εξασφαλίζει τη συνέχεια.
Ο μεγαλύτερος στόχος μου πάντως είναι η διάδοχη κατάσταση στην Ομάδα. Δεν ξέρω τα προβλήματα υγείας που έχω μέχρι πότε θα μου επιτρέψουν ν’ ασχοληθώ. Καλό θα ήταν, όλοι εμείς οι ευαίσθητοι άνθρωποι που κάνουμε πνευματικό αγώνα, ν’ αφήσουμε πολεμιστές πάνω στο τείχος, στη θέση που τώρα στεκόμαστε… Δύσκολο; Ασφαλώς, ναι! Όχι, όμως και αδύνατο!
Εύα Λαδιά