…αρετή δε καν θάνη τις ουκ απόλλυται ζη δ’ ούκετ’ όντος
σώματος
Ευριπίδης
Ο σωματικός θάνατος δε σημαίνει το τέλος για τις προσωπικότητες. Οι
μεγάλες μορφές παραμένουν πάντα φωτεινά μετέωρα στο κοινωνικό
στερέωμα για να φωτίζουν με τη λάμψη τους και να οδηγούν με το
παράδειγμα τους τις επερχόμενες γενιές.
Η αρετή σαν ιδέα χρειάζεται το φορέα της για να γίνει έργο, δράση,
ουσία που θα συντελέσει στην εξέλιξη, στην πρόοδο, στην ευημερία
της ανθρώπινης κοινωνίας.
Από τους φορείς αυτούς των αρετών, τους μάρτυρες των ιδανικών, τους
μύστες και τους δασκάλους, τους εργάτες του πνεύματος και της τέχνης
καθοδηγήθηκε, ποδηγετήθηκε και προσανατολίστηκε η ανθρωπότητα
δια μέσου των αιώνων.
Ένας αληθινός, αδιάσειστος φορέας της αρετής, ο ενσαρκωτής του
πανανθρώπινου ιδανικού της συναδέλφωσης, της αγάπης και της
ειρήνης υπήρξε ο Γιάννης Σταυρακάκης.
Θεοπρεπής εβάδισε το δρόμο τον τραχύ,
Διαλαλητής υπέροχος της πράξης και του Λόγου,
το πέρασμα του ολόφεγγο κι ο λόγος του γαλήνη,
θησαύρισμα η αγάπη του κι η σκέψη του σοφία.
Άνθρωπος πάντα καλοπροαίρετος ο Γιάννης Σταυρακάκης, με την πιο
αγνή διάθεση, τη δημιουργική ταπεινοφροσύνη και την πηγαία
ευγένεια. Πρόσχαρος, προσηνής, μορφή γλυκειά μα κι επιβλητική,
ιεροπρεπής, απέριττη. Αρετές που συνθέτανε το ψυχικό του μεγαλείο.
Με τη βαθειά ειλικρίνεια του μετουσίωνε τα λόγια και τις ιδέες του σε
έργα στοργής κι αγάπης. Η κοινωνική του δράση χαρακτηρίζεται με τα
λόγια του αποστόλου Παύλου << της δε ευποιίας και κοινωνίας μη
επιλανθάνεσθε, τοιαύτας γαρ θυσίας ευχαριστείται ο θεός>>.
Άνθρωπος ακέραιος πράος και νηφάλιος, με ψυχικό και πνευματικό
δυναμισμό, με ειλικρίνεια και αδολότητα, συναισθηματικότητα και
καθαρή σκέψη. Η πιο έξοχη αρετή ήτο το άδολο του χαρακτήρα του και
γι’ αυτό εμφορείτο από ένθεη πίστη, ιερό ενθουσιασμό κι αυθόρμητη
αγάπη για τον άνθρωπο.
Στην καρδιά του ξεχείλιζε η αγάπη κι ανάβλυζε η καλοσύνη αδιακρίτως
προς τον καθένα. Όλους τους τομείς των φροντίδων του τους σφράγιζε
η πίστη κι η στοργή προς τον άνθρωπο.
Έλαμπε η αισιοδοξία του κι ακτινοβολούσε η πίστη του για τον
οικουμενικό άνθρωπο για το μέλλον μιας αδελφωμένης ανθρωπότητας,
για την επικράτηση αυτής της πανανθρώπινης ιδέας. Γι’ αυτό ήτο
έκδηλος ο ενθουσιασμός του για ωραίες κι ευγενικές πρωτοβουλίες με
πλατειά κοινωνική αντανάκλαση.
Βίωσε και κήρυξε σαν δάσκαλος, σαν άνθρωπος και σαν μύστης σ’ όλη
του τη ζωή << όσα εστίν αληθή, όσα σεμνά, όσα δίκαια, όσα αγνά, όσα
προσφιλή, όσα εύφηγμα, ει τις αρετή και ει τις έπαινος>>.
Αδιάβλητος στο ήθος, αρυτίδωτος στην αγαθή διάθεση, συνεπής στο
καθήκον, εμπνευστής στην παρουσία.Η καρδιά του διαφλέγετο από τον
πόθο των μεταφυσικών ανατάσεων. Όλος του ο βίος υπήρξε μια
κατάφορη πνευματική δημιουργία.Ακάματος, ωραίος, σοφός, γενναίος,
μαχητής πνευματικός, προσωπικότητα ολοκληρωμένη, ενσαρκωμένη
στη μορφή του η αρετή.
Κοντά του ζούσε κανείς ώρες πνευματικής ζωής στιγμές πνευματικής
πανδαισίας, ψυχικής ανάτασης, βαθειάς πίστης. Εύψυχος και
περήφανος, ακτινοβολούσε μέσα του η αιωνιότητα κι ‘ήτο
απολυτρωμένος απ’ τ’ αρνητικά πλέγματα που κατατυραννούν το
σύγχρονο άνθρωπο.
Οι απεριόριστες γνώσεις του είναι γεγονός ότι συντέλεσαν στην ηθική
του ολοκλήρωση αφού κατά τον Αριστοτέλη η Αρετή είναι γνώση. Γιατί
παράλληλα με το ηθικό του μεγαλείο και την τελειότητά του σαν
ανθρώπου, ο θησαυρός των γνώσεών του, η σοφία του κι η
απεραντωσύνη της μνήμης του ήσαν ένα αληθινό φαινόμενο στην
εποχή μας. Με τις ασταμάτητες σ’όλη του τη ζωή μελέτες κι έρευνες
άγγιξε την αλήθεια και γι’ αυτό ήτο άνθρωπος ελεύθερος, κι
απολυτρωμένος. Γνώριζε την αλήθεια κι’ η αλήθεια απελευθερώνει τον
άνθρωπο.
Διεκρίνετο για τη μεθοδικότητα στους λόγους του, τη διαλεκτική σκέψη,
τη σαφήνεια, τη δημιουργική συναισθηματικότητα για τον ανεξάντλητο
ενθουσιασμό και της καρδιάς του την ευαισθησία.
Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της πνευματικής του αξίας ήτο η οξύτατη
σκέψη, ο βαθύς στοχασμός, η πλήρης επιστημονική του ενημερότητα, η
καθαρότητα της σκέψης, η μεθοδικότητα, η αυστηρή ορολογία, η
σαφήνεια κι’ η ακριβολογία.
Είχε την ικανότητα να ερμηνεύει στο βάθος τους τα γεγονότα να τ’
αξιολογεί και να τα φωτίζει με το φως της αλήθειας. Ο αγαθός λόγος, η
έντιμη πράξη, ο υψηλόφρονας στοχασμός, η απεριόριστη αγάπη,
αποτελούσαν τα μεγάλα αιτήματα της ψυχής του.
Ο ιδιότυπος τόνος της φωνής του το ύφος του το υπέροχο σε
συνδυασμό με την ενθουσιώδικη παλλομένη διαλεκτική του, θα μένουν
για όλους εμάς που είχαμε την τύχη να τον γνωρίσουμε ζωντανές
συγκινητικές αναμνήσεις, που θα μας επηρεάζουν σ’ όλη μας τη ζωή.
Με το προφητικό του στοχασμό μεταρσίωνε συχνά τις καρδιές και τις
σκέψεις μας.
Θα μείνουν αξέχαστες στιγμές ιερές, γεμάτες έξαρση και ψυχική
ανάταση όταν βρισκόμαστε στης εκκλησιάς το αναλόγι τις μέρες της
Μεγάλης Βδομάδας, που με τη βαθειά βυζαντινή ψαλμωδία του μας
ανέβαζε στον ουρανό, μας έφερνε κοντά στο θεό.
Η απώλειά του απ’ τη ζωή, η λύπη μας που δεν θ’ αντικρύσουμε πια την
άγια μορφή του μειώνεται ενθυμούμενος τα λόγια του Πλούταρχου:
<<Ουδείς αγρ’ αγαθός άξιος θρήνων, αλλ’ ύμνων και παιάνων. Ουδέ
πένθους, αλλά μνήμης ευκλεούς, ουδέ δακρύων επωλύνων αλλ’ ετείων
απαρχών…>>
Ο τάφος του θα’ ναι, πάντα πηγή υψηλών διδαγμάτων. Πάνω σ’ αυτόν
κάθε τόσο, συχνά, σε στιγμές δύσκολες της ζωής μας, στις απελπισιές
και στις αγωνίες μας θα μεταβαίνουμε νοερά για ν’ αντλύσουμε
κουράγιο ν’ αποχτήσομε θάρρος και ν’ ανάψομε το καντήλι της βαθειάς
ευγνωμοσύνης μας.
Νίκος Νιουράκης
ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 1980