Ο Μάρτιος της κατοχής το 1944, έκρυβε ένα μεγάλο γεγονός που κόστισε στο αντιστασιακό κίνημα στο νομό Ρεθύμνου, ιδιαίτερα στις τάξεις του ΕΑΜ. Ο πρώτος μήνας της άνοιξης, έλαχε να είναι εκείνος που σημαδεύτηκε από τον θάνατο του πρωτοπόρου, από τους ιδρυτές του ΕΑΜικού κινήματος, στο νομό Γιάννη Μαθιουδάκη, σε συμπλοκή με Γερμανούς στρατιώτες στη σπηλιά «Γκιουμπριά» του χωριού Μέση ανατολικά της πόλης.
Ο φιλόλογος Γιάννης Μαθιουδάκης γεννήθηκε το 1906 στην Κοξαρέ και από τα φοιτητικά του χρόνια, στην Αθήνα, εντάχθηκε στην Αριστερά. Δίδαξε ως καθηγητής στο γυμνάσιο Νάξου, στο ΣΤ’ Γυμνάσιο Αρρένων Αθηνών, στο «εν Παλαιοχώρα Προγυμνάσιον» και στο γυμνάσιο Ρεθύμνου που τον βρήκε η κατοχή.
Έβαλε, ως συνειδητοποιημένος αριστερός, το σπόρο για να φυτρώσει το ΕΑΜ στο Ρέθυμνο και ήταν μια αξιοθαύμαστη προσωπικότητα με ήθος και αξιοπρέπεια. Μύησε στις τάξεις της Αντίστασης της Αριστεράς καπετάνιους και πρωτοπαλίκαρα που προωθήθηκαν στη συνέχεια στον ΕΛΑΣ και διακρίθηκαν σε μάχες και άλλα πολεμικά γεγονότα. Ήταν από τα διακεκριμένα στελέχη του ΕΑΜ στην Κρήτη.
Στις αναμνήσεις του, που κατέθεσε στο Πανεπιστήμιο Κρήτης ο Βαγγέλης Παπαδάκης, γνωστός ως καπετάν Λευτεριάς, σημειώνει και τα εξής : «… Στα κατοπινά χρόνια, που εγώ πήγα στο Ημιγυμνάσιο στο Σπήλι, στην πρωτεύουσα της επαρχίας, και κατοπινά στο γιάννης μαθιουδάκης ΕΑΜ Κοξαρέ
Ο Γιάννης Μαθιουδάκης με το Βαγγέλη Παπαδάκη, σε αναμνηστική εικόνα πριν την κατοχή
Γυμνάσιο στο Ρέθεμνο, δυο άλλοι συγχωριανοί μου, ο Γιάννης Μαθιουδάκης και ο Βαγγέλης Παπαδάκης(απλή συνωνυμία), ο «Βαγγέλης του παπά» όπως τον λέγαμε, είχαν ήδη τελειώσει το Γυμνάσιο και σπούδαζαν στην Αθήνα στο Πανεπιστήμιο… Αυτοί, λοιπόν, οι δυο το καλοκαίρι γινόντουσαν το κέντρο προσοχής όλου του χωριού, γιατί είχαν πάει στην Αθήνα και σπούδαζαν στο Πανεπιστήμιο, θα γινόντουσαν μεγάλοι άνθρωποι…»
Και αλλού αναφέρονται : «…Δεν παίζαμε χαρτιά, έπρεπε να ‘μαστε περισσότερο εργατικοί, πιο διαβασμένοι, ικανοί να δίνουμε εξηγήσεις σ’ ορισμένα γεγονότα που ‘χαν σχέση με την πολιτική. Αρχίσαμε να δίνομε μια πιο βαθιά εξήγηση του ρόλου των πλουσίων στις σχέσεις τους με τους φτωχούς, στο ρόλο που παίζουν τα πολιτικά κόμματα με τις εκλογές και τους νόμους των, πως διαχειρίζεται η κοινωνία τα’ αγαθά με βάση τον καταμερισμό της εργασίας, το ρόλο που παίζουν τα μέσα παραγωγής στις σχέσεις που έχουν με τους ανθρώπους σαν κάτοχοί τους και σαν εξαρτώμενοί τους…»
Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ
Στη σπηλιά της Μέσης με τον Γιάννη Μαθιουδάκη σκοτώθηκαν και οι σύντροφοί του Μανώλης Αεράκης και Νίκος Τερζιδάκης. Ένας τέταρτος, ο Γιώργης Χατζηνικολάου, σκοτώθηκε την επομένη της συμπλοκής όταν επιχείρησε να δραπετεύσει και ο τελευταίος Αναστάσιος Βαβαδάκης εκτελέστηκε από τους Γερμανούς στο φρούριο της Φορτέτζας, όταν προσπάθησε να δραπετεύσει. Και οι πέντε ήταν σε αποστολή καθοδήγησης στα χωριά της επαρχίας Ρεθύμνης και παγιδεύτηκαν σε μπλόκο γερμανικής δύναμης.γιάννης μαθιουδάκης ΕΑΜ Κοξαρέ
Το σπίτι που γεννήθηκε και έζησε ο Γιάννης Μαθιουδάκης στην Κοξαρέ, στη γειτονιά «Νταμπακαριό»
Μετά την απελευθέρωση, άνθρωποι της οικογένειας του Γιάννη Μαθιουδάκη, συγχωριανοί και συναγωνιστές του μετέφεραν τα οστά του στο χωριό από την περιοχή που σκοτώθηκε. Εξιστορεί ο συγχωριανός του Γιώργης Βαβουράκης : «Ο θάνατος του Μαθιουδάκη, ήτανε ένα πλήγμα για την οργάνωση. Πήγαμε, λοιπόν, κι εγώ ο ίδιος έσκαψα και μάζεψα τα οστά του και τα φέραμε στο χωριό με ένα αυτοκίνητο που οδηγούσε, νομίζω, ο Δημοσθένης ο Πεδιαδιτάκης από το Σπήλι…
»Το κασάκι που ήτανε τα κόκαλα του καθηγητή, θυμούμαι και το είχαμε βάλει σε μια προέκταση που ‘χε το αυτοκίνητο στο φτερό και το σκεπάσαμε με την ελληνική σημαία. Εκεί βρέθηκε εκείνη τη μέρα κι ένας υπενωμοτάρχης, που είχε υπηρετήσει και στο γιάννης μαθιουδάκης ΕΑΜ Κοξαρέ
Στο ίδιο πάρκο και η προτομή του δικηγόρου Γιώργη Γιακουμογιαννάκη που κάηκε στο Νταχάου
σταθμό Χωροφυλακής Κοξαρέ και μπορεί, τότε, να ήταν σε απόσπασμα που κυνηγούσε τους κομμουνιστές! Πλησίασε, λοιπόν, κοντά μας και μας έκανε την παρατήρηση γιατί βάλαμε τη σημαία πάνω στην κάσα. Εγώ, νεαρός τότε, του είπα ότι ο καθηγητής αξίζει τη σημαία και όχι ορισμένοι άλλοι. Εκνευρίστηκε αυτός και άρχισε να λέει τα δικά του, πως ήμασταν κομμουνιστές και άρχισε να κατηγορεί το χωριό πως είναι Μικρή Μόσχα και τέτοια…»
Η πολιτική δράση του καθηγητή Γιάννη Μαθιουδάκη με τη σημαία του ΕΑΜ, προκάλεσε το μένος του αιμοσταγούς λοχία του γερμανικού στρατού Φριτς Σούμπερτ, που δυο μήνες νωρίτερα σε μια ομιλία του, στις αρχές Ιανουαρίου του ’44 στο Ηράκλειο σε συγκέντρωση μόνιμων και έφεδρων αξιωματικών, είχε πει ανάμεσα στα άλλα: «Οι κομμουνιστές πάνε να καταλύσουν την ελεύθερη ζωή σας και να σας υποτάξουν στην πιο στυγνή δικτατορία που γνώρισε ο τόπος». Γι αυτό τους κάλεσε «για το καλό της πατρίδας να καταδώσουν στις γερμανικές Αρχές τον Μιλτιάδη Πορφυρογένη και τον καθηγητή Γιάννη Μαθιουδάκη οι οποίοι καταζητούνται ως μεγάλοι κομμουνιστές…»
Copyright © madeincreta