ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗ ΘΡΥΛΙΚΗ ΜΑΧΗ

Η Μάχη της Κρήτης παραμένει ένα παγκόσμιο φαινόμενο στο ιστορικό γίγνεσθαι Όσο κι αν ψάξεις δεν υπάρχει παρόμοιο δείγμα λαού που έστω κι αποδυναμωμένο από το μάχιμο δυναμικό του αντιμετώπισε τον επίβουλο εισβολέα με τη δύναμη της ψυχής του Και δεν είναι τυχαίο ότι η θρυλική αυτή μάχη καθόρισε την έκβαση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Πόσα θα ξέραμε για το συγκλονιστικό ιστορικό γεγονός όμως αν έλειπε ο Μάρκος Πολιουδάκης;
Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ
Από τα μέσα του 1975 ο αείμνηστος επιχειρηματίας που εξελίχθηκε σε έγκριτο ιστορικό συγγραφέα , ο Μάρκος Πολιουδάκης, ξεκίνησε μια τιτάνια προσπάθεια για την αναβάθμιση των εκδηλώσεων για την επέτειο της Μάχης. Και από τη δεκαετία του 1980 ξεκίνησε να μας δίνει βιβλία αφιερωμένα στο μεγάλο γεγονός.
Στην αρχή δεν είχαν την αξιολόγηση που τους έπρεπε. Ο κόσμος είχε και τότε τα δικά του προβλήματα και μνήμες ακόμα νωπές από τα γεγονότα.
Μόνο όταν άρχισαν , στο δεύτερο κιόλας βιβλίο να έρχονται επιστολές από όλα τα μέρη του κόσμου με διθύραμβους σχετικά με την πρώτη έκδοση κι όταν οι Αυστραλοί τοποθέτησαν το Μάρκο Πολιουδάκη στο βάθρο των υψηλών προσωπικοτήτων με ανάλογες τιμές, τότε μόνο καταλάβαμε, σε βάθος, τη σημαντικότητα των εκδόσεων.
Και όσο περνά ο καιρός, ο συγγραφέας που δεν μπόρεσε ν΄ αμφισβητήσει κανένας ιστορικός κερδίζει και μετά θάνατον τα εύσημα ενός κορυφαίου έργου, που αναφέρεται στη θρυλική μάχη, με περιουσία στοιχείων αμύθητη, με εικόνες και χάρτες. Λεπτό προς λεπτό καταγράφεται κάθε γεγονός στους χώρους που εξελίχθηκαν οι πολεμικές επιχειρήσεις Και καταφέρνει ο Μάρκος Πολιουδάκης να αιχμαλωτίσει τον αναγνώστη σε μια αφήγηση που δεν ανήκει και στα ιδιαιτέρως ελκυστικά θέματα με την πυκνότητα νοημάτων και στοιχείων που περιέχει.
Χαρακτηριστικό ένα απόσπασμα από το πρώτο του βιβλίο Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΣΤΟ ΡΕΘΥΜΝΟ .που δείχνει το μοναδικό του τρόπο να συνταιριάζει το γεγονός με ακρίβεια στοιχείων που δεν επιδέχεται αμφισβήτηση.
ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΗ «ΒΙΟ»
«Οι Γερμανοί είχαν οχυρωθεί μέσα στο εργοστάσιο ΒΙΟ και αμύνονταν. Εκεί χρησιμοποίησαν για πρώτη φορά ζωντανά προκαλύμματα, τους κατοίκους των γύρω σπιτιών (έκθεση Φρουράρχου Γ. Νικολακάκη).
Η μάχη γενικεύεται με την άφιξη νέων γερμανικών τμημάτων από τ’ ανατολικά και καταφθάνοντας πολίτες και χωροφύλακες από τα δυτικά. Πολίτες, στρατιώτες και δόκιμοι χωροφύλακες με εφ΄όπλου λόγχη προχωρούν και φωνάζουν «ΑΕΡΑ» «απάνω-ν-των -ε μωρέ και τους φάγαμε» Με την κραυγή «ΑΕΡΑ» έδιωχναν το φόβο, αλλά και επέβαλαν το φόβο στον εχθρό με την ίδια κραυγή.
Αρκετοί αλεξιπτωτιστές είναι ήδη νεκροί. Στου Κόρακα την Καμάρα κείτονταν δυο αξιωματικοί και πολλοί στρατιώτες νεκροί.
Για την υπεράσπιση της πόλης του Ρεθύμνου έπεσαν, ο Διμοιρίτης του 10ου λόχου Υπομοίραρχος Χλεμπογιάννης Νικόλαος στην Κηφισιά, τρεις Υπαξιωματικοί της Σχολής Χωροφυλακής, ο Υπενωμοτάρχης Λαμπρόπουλος Κ. στην παραλία, ο Χωροφύλακς Γιαννακάς Ηλίας της Δ/σεως Χωροφυλακής Ρεθύμνης, επτά οπλοφόροι πολίτες μέσα σ’ αυτούς και ο Εμμ. Μανουράς του Ζαχαρία και 35 Δόκιμοι Χωροφύλακες
Οι Γερμανοί τράπηκαν σε φυγή προς τα Περιβόλια και εγκατέλειψαν πολλά λάφυρα, όλμους, μυδράλια, τουφέκια, πυρομαχικά μοτοσικλέτες και ποδήλατα, ένα αντιαρματικό και τρεις αιχμαλώτους».
Ένα τέταρτο περίπου μετά τον ηρωικό θάνατο του αδελφού του, ο Ανδρέας Μανουράς, δέχτηκε μια σφαίρα στο γόνατο. Έτσι δεν μπόρεσε να συνεχίσει και το πολυβόλο του σίγησε.»
ΜΑΤΩΜΕΝΕΣ ΜΝΗΜΕΣ
Τι οδήγησε άραγε το Μάρκο Πολιουδάκη να ασχοληθεί με τόσο πάθος για ένα τόσο εξειδικευμένο ζήτημα;
Ματωμένες μνήμες δυστυχώς.
Ηταν κοντά στα 13 χρόνια του όταν βίωνε με τα άλλα παιδιά τη φρίκη του πολέμου. Η γιαγιά του Ευαγγελία και ο παππούς του Παναγιώτης , ο Αναγνώστης όπως τον αποκαλούσαν λόγω της μόρφωσης που διέθετε, προσπαθούσαν να τον αποσπάσουν από τις θλιβερές σκέψεις.
Κι όμως έτυχε να γίνει μάρτυρας της εκτέλεσης του πατέρα του Γιώργη μαζί με άλλους πατριώτες. Ηταν στα πρώτα αντίποινα των Γερμανών σε βάρος του περήφανου Κρητικού λαού για την αντίσταση που έφερε στα επίλεκτα σώματα των αλεξιπτωτιστών που έπεφταν από τον ουρανό για να φέρουν το θάνατο στο ηρωικό νησί.
Και τρεις μέρες αργότερα έζησε πιο φρικτές εμπειρίες χάνοντας μέσα σε λίγα λεπτά πολυαγαπημένα του πρόσωπα
Η γιαγιά του είχε βγάλει στην αυλή τα κόλυβα για τα τριήμερα του γιου της όταν ένας Γερμανός που έπαιρνε μέρος στο γενικό πλιάτσικο μπαίνοντας στο σπίτι ορμητικά κλώτσησε το τραπέζι. Έξαλλη η Ευαγγελία Πολιουδάκη για τη βεβήλωση άρπαξε ένα ξύλο και αδιαφορώντας για τις συνέπειες χύθηκε στο Γερμανό σαν λέαινα να τον κατασπαράξει . Οι σφαίρες του πολυβόλου της έκοψαν την ορμή της και την έστειλαν να συναντήσει το Γιώργη της αλλά και το Μάρκο της που είχε χάσει στη Μικρά Ασία . Την ίδια τύχη είχε και ο άντρας της που έτρεξε να την υπερασπιστεί. Τίποτα δεν άφησαν όρθιο οι απάνθρωποι εισβολείς. Ακόμα κι ένα σκύλο που βρήκαν τον σκότωσαν κι αυτόν.
Ο Μάρκος αμέσως μετά τα γεγονότα ,, αν και μικρός, οργανώθηκε στην Αντίσταση. Και όταν ήρθαν τα χρόνια της ειρήνης άρχισε να μαζεύει στοιχεία δαπανώντας σημαντικά ποσά χωρίς ποτέ να καταδεχτεί να χτυπήσει πόρτα κρατικού φορέα για ενίσχυση. Και με δικά του έξοδα επίσης τύπωνε κι έδινε στην κυκλοφορία τα βιβλία του .
Αν έλειπαν τα βιβλία αυτά κανένας δεν θα ήξερε το σημαντικό ρόλο του Ρεθύμνου στη θρυλική μάχη. Και θα είχε ξεχαστεί κι αυτό το γεγονός σαν όλα τ’ άλλα. Με αυτό τον τρόπο ο Μάρκος Πολιουδάκης έκανε αιώνιο μνημόσυνο στους αγαπημένους του νεκρούς Γι αυτό και θεωρείται τόσο σημαντικός στον τομέα του.
Για τον Μάρκο Πολιουδάκη υπάρχει ένα ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ παραγωγής του ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΡΕΘΥΜΝΟΥ με συμβολική συμμετοχή της Ένωσης Κρητών Μελβούρνης που αναφέρεται στη ζωή του και τη δράση του ενώ έγκριτοι ιστορικοί και λόγιοι του τόπου αναφέρονται στο έργο του και το αξιολογούν με σημαντικές καταθέσεις
ΩΔΗ ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
Την παραδοσιακή νότα στο συγκλονιστικό γεγονός έδωσε ο αξέχαστος Κώστας Μουντάκης με το ομώνυμο έργο του που κοσμεί την κρητική δισκογραφία.
Υπάρχει όμως κι ένα συμφωνικό έργο του κορυφαίου μας μουσικοσυνθέτη Μπάμπη Πραματευτάκη με τίτλο « Ωδή στη Μάχη της Κρήτης»
Όπως συνηθίζει ο εμπνευσμένος δημιουργός ήθελε να κάνει με το δικό του τρόπο σπονδή στο μεγάλο ιστορικό γεγονός που σημάδεψε τα παιδικά του χρόνια.
Ένα ποιητικό έργο του Δημήτρη Αετουδάκη σχετικό με το θέμα του έδωσε την αφορμή και το 1975 παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το έργο αυτό που θεωρείται κλασικό στο είδος του.
Στην πρώτη αυτή εκτέλεση παίρνει μέρος ο Ψαραντώνης στη θέση του αξέχαστου Νίκου Ξυλούρη του αδελφού του. Υποχρεώσεις δεσμευτικές του συμβολαίου που είχε ο Αρχάγγελος με τη βυζαντινή φωνή με δισκογραφική εταιρία δεν επέτρεψε να τραγουδήσει τα σόλο. Ο αδελφός του ως από μηχανής θεός έδωσε λύση στο πρόβλημα.
Στην πρώτη αυτή εκτέλεση κυριαρχεί πάντα η φωνή του μοναδικού Μάνου Κατράκη σε συγκλονιστική απαγγελία.
Στο συμφωνικό αυτό έργο για πρώτη φορά τα ηχοχρώματα λύρας και λαγούτου δένονται αρμονικά με τα άλλα της συμφωνικής ορχήστρας Μια καινοτομία του Μπάμπη Πραματευτάκη που διακρίνουμε και σε άλλα του έργα και που αποτελεί ένα ακόμα δείγμα ταλέντου και τεχνικής που χαρακτηρίζουν τους κλασικούς συνθέτες Mιά τεχνική που ακολούθησαν κι άλλοι με τον καιρό.
Με το έργο αυτό του Μπάμπη Πραματευτάκη, έγραψε πολλές επιτυχίες στο ενεργητικό της η Μικτή Ρεθεμνιώτικη Χορωδία με απαγγελία και σόλο τραγούδι του Βαγγέλη Στεφανάκη.
Αργότερα ο Μάνος Μουντάκης ανέλαβε τα σόλο και έχει καθιερωθεί πλέον σαν βασικός συντελεστής του έργου . Στο CD που αποτελεί επανέκδοση του έργου και κυκλοφόρησε το 2008, τη χορωδία του συλλόγου ΜΑΡΣΥΑΣ συνοδεύει συμφωνική ορχήστρα με κορυφαίους μουσικούς , Τραγουδά σόλο ο Μάνος Μουντάκης και απαγγέλει ο ηθοποιός Βασίλης Γκούστης πρώην διευθυντής της ΕΡΑ Χανίων.
Έχουν να λένε οι ειδικοί ότι το έργο αυτό αποτελεί μια μεγάλη καλλιτεχνική προσφορά του Μπάμπη Πραματευτάκη κοντά στις τόσες άλλες που έχει δώσει στην ελληνική μουσική Και ιδιαίτερα το εμβατήριο ΚΙ ΗΤΑΝ Η ΜΑΧΗ που δίνει στα παιδιά όταν το τραγουδούν το ερέθισμα να μάθουν για το γεγονός και να νοιώσουν περηφάνια για τους ηρωικούς προγόνους τους.
Ο ΑΛΚΙΒΙΑΔΗΣ ΜΑΥΡΑΚΗΣ
Ο πολυγραφότατος δάσκαλος και λόγιος του τόπου Αλκιβιάδης Μαυράκης έχει ασχοληθεί με τη Μάχη της Κρήτης σε ότι έχει σχέση με τα γεγονότα στα Περιβόλια Κι έχει κάνει πολλές αναφορές στους Περβολιανούς και Μισσιριανούς που θυσιάστηκαν στην άμμο καθαγιάζοντά την με το αίμα τους
Στο αρχείο του ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ επίσης υπάρχουν συγκλονιστικές μαρτυρίες για τα γεγονότα της Μάχης της Κρήτης με κορυφαίες εκείνες των παιδιών που βρέθηκαν μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα.
Ναι θα πρέπει κι αυτά .να υπάρχουν. Γιατί οι νεκροί χρειάζονται το μνημόσυνό τους Για να μην πεθάνουν και δεύτερη φορά θύματα της λήθης που είναι και ο χειρότερος θάνατος.
Εύα Λαδιά