Με σεμνότητα και μεγάλη συμμετοχή δημοτών πραγματοποιήθηκε, την Κυριακή 7 Αυγούστου, η εκδήλωση Μνήμης και Τιμής, που ήταν αφιερωμένη στον Αντιστασιακό Αντώνη Ανδρ. Ζωιδάκη, ενός εκ των 11 Κρητών πρωταγωνιστών της απαγωγής του Στρατηγού Κράιπε, στην Τοπική Κοινότητα Αγίου Ιωάννη που διοργάνωσαν ο Δήμος Αμαρίου, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αγίου Ιωάννη «Κυμινάρης» και ο Σύλλογος Αϊγιαννιωτών Αθήνας.
Η εκδήλωση ξεκίνησε με την Τέλεση Θρησκευτικού μνημόσυνου στον Ιερό Ναό Τεσσάρων Μαρτύρων και Επιμνημόσυνη Δέηση στο Μνημείο Πεσόντων. Ακολούθησε Ιστορικό μνημόσυνο στην αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου της Τοπικής Κοινότητας Αγίου Ιωάννη.
Την εκδήλωση χαιρέτησαν ο υπουργός Υγείας κ. Ανδρέας Ξανθός και ο αντιδήμαρχος Αμαρίου κ. Αδάμ Παραδεισανός, ο οποίος, είχε αναλάβει το βάρος όχι μόνο της διοργάνωσης, αλλά και του συντονισμού της εκδήλωσης.
Ο δήμαρχος Αμαρίου στον σύντομο χαιρετισμό του τόνισε ότι: «αποτελεί προτεραιότητα της Δημοτικής Αρχής η διοργάνωση Ιστορικών εκδηλώσεων, καθώς στόχος και αγωνία μας, είναι, οι νέες γενιές να λάβουν διδάγματα ήθους και πατριωτισμού από τους αγώνες και τη θυσία των προγόνων μας».
Κλείνοντας ευχαρίστησε τον Υποστράτηγο κ. Σταύρο Φωτάκη που δέχτηκε να είναι ο ομιλητής της εκδήλωσης, καθώς και όλους όσοι τίμησαν με την παρουσία τους το Θρησκευτικό και Ιστορικό, αυτό, μνημόσυνο.
Ο κ. Σταύρος Φωτάκης ήταν ο κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης. Καθώς, αναμφίβολα, ο κ. Φωτάκης είναι όχι μόνο γνώστης, αλλά και ερευνητής της Τοπικής Ιστορίας, βασιζόμενος σε Ιστορικά στοιχεία που έχουν καταγραφεί στις σελίδες υπηρεσιακών εγγράφων, βιβλίων αξιόλογων ερευνητών, ιστορικών και αγωνιστών της Εθνικής αντίστασης, αλλά και σε έγκριτα δημοσιεύματα και αξιόπιστες μαρτυρίες, κατάφερε να παρουσιάσει με παραστατικότητα και ακρίβεια, την Αντιστασιακή δράση του Αντώνη Ανδρ. Ζωιδάκη.
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο υπουργός Υγείας κ. Ανδρέας Ξανθός, ο περιφερειακός σύμβουλος κ. Κώστας Δανδουλάκης, ο Πανοσιολογιότατος Αρχιμανδρίτης Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων π. Αθανάσιος Καραχάλιος, ο Αστυνομικός Υποδιευθυντής κ. Αδάμ Παραδεισανός, ο δημοτικός σύμβουλος Δήμου Ηρακλείου κ. Μαρίνος Παττακός, ο αντιδήμαρχος Φαιστού κ. Γιώργος Μαυράκης, ο τέως δήμαρχος Συβρίτου κ. Μιχάλης Πετρακάκης και ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Σωματείων Επαρχίας Αμαρίου κ. Στέφανος Αντωνακάκης.
«Ο Αντώνης Ζωιδάκης, ήτανε γεννημένος παλικάρι»
Αναφερόμενος ο κ. Σταύρος Φωτάκης στον Αντώνη Ζωιδάκη, είπε μεταξύ άλλων:
Ο Αντώνης Ανδρ. Ζωιδάκης γεννήθηκε το έτος 1909, στον Άγιο Ιωάννη Αμαρίου Ρεθύμνου, από γονείς αγρότες, έντιμους και εργατικούς. Ο πατέρας του Ανδρέας Ιερών. Ζωιδάκης (Ζωιδαντρέας), φέρεται εγγεγραμμένος στους εκλογικούς καταλόγους του έτους 1913 σε ηλικία 48 ετών και επομένως πρέπει να γεννήθηκε το έτος 1865 και πέθανε το έτος 1935. Συμπεριλαμβάνεται επίσης μεταξύ των 1550 ατόμων, προσώπων κύρους της κρητικής υπαίθρου, που υπογράψανε το Μάρτιο του 1897 Έκκληση προς τις Μεγάλες Δυνάμεις, με σκοπό την αποτίναξη του Τουρκικού ζυγού και συγχρόνως ζητώντας την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Εκτός από γεωργός και ψάλτης, διετέλεσε ταυτόχρονα και για πολλά χρόνια δάσκαλος του χωριού (ίσως ο 1ος) και μάλιστα δίδασκε στο σπίτι του.
Η μητέρα του Μαρία Τζεκάκη (1883 – 1961), με το παρατσούκλι Αντρένα, είχε καταγωγή από την Αγία Παρασκευή Αμαρίου.
Ο Αντώνης Ζωιδάκης είχε έναν αδελφό, τον Λεωνίδα, που γεννήθηκε στις 21-7-1916 και ενώ υπηρετούσε ως στρατιώτης, σκοτώθηκε στην Τρεμπεσίνα της Αλβανίας, σε ηλικία 25 ετών, καθώς και τρεις αδελφές: την Στυλιανή, την Ελένη και την Ειρήνη.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα υπηρεσιακά στοιχεία (Φύλλο Μητρώου της Ελληνικής Αστυνομίας): ο Ζωιδάκης Αντώνιος του Ανδρέα και της Μαρίας γεννήθηκε στον Άγιο Ιωάννη Αμαρίου Ρεθύμνου, το έτος 1909. Κατατάχτηκε στο Σώμα της πρώην Ελληνικής Χωροφυλακής την 2-6-1932, με 2ετή υποχρέωση και την 1-9-1932 ονομάσθηκε μόνιμος Χωροφύλακας. Την 19-9-1941 λιποτάκτησε από την Ανωτέρα Διοίκηση Χωροφυλακής Χανίων. Ενώ υπηρετούσε στη Διεύθυνση Ειδικής Υπηρεσίας Πολέμου, ανέλαβε ειδική αποστολή στην κατεχόμενη από τους εχθρούς χώρα. Φονεύθηκε σε διατεταγμένη υπηρεσία από τους Γερμανούς την 7-8-1944. Με διαταγή του Υπουργείου Στρατιωτικών προάχθηκε στο βαθμό του Υπενωματάρχη επ’ ανδραγαθία την 7-8-1944
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες από αξιόπιστη πηγή, το έτος 1940 – 1941 υπηρετούσε στο Σταθμό Χωροφυλακής Καμπανού Σελίνου Χανίων. Στο χωριό αυτό δημιούργησε στενή και ειλικρινή φιλία με τον Αγροφύλακα Ευστράτιο Τζανουδάκη και μάλιστα εβάφτισε ένα αγόρι της οικογένειας και του έδωσε το όνομα Χρήστος. Ο μικρός Χρήστος Τζανουδάκης, που είχε γεννηθεί το έτος 1940, σπούδασε Φιλόλογος και Θεολόγος, χειροτονήθηκε ιερέας, εργάστηκε ως εκπαιδευτικός και σήμερα είναι Πρωτοπρεσβύτερος στον Ιερό Ναό Αγ. Σπυρίδωνος Πειραιώς, όπου ιερουργεί.
Πριν λίγο καιρό γνωριστήκαμε, τον ευχαριστώ ιδιαίτερα για τις πληροφορίες που μου έδωσε και την επιθυμία του να παρευρεθεί σήμερα στη σεμνή εκδήλωσή μας, πλην όμως δεν κατέστη δυνατό, λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεών του. Κατά το διάστημα που ο Αντώνης Ζωιδάκης υπηρετούσε στον Καμπανό Σελίνου, έκανε συχνά παρέα με τον σύντεκνό του Στρατή Τζανουδάκη, ο οποίος μετά την κατάληψη της Κρήτης επικηρύχθηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο από τους Γερμανούς, λόγω της αντιστασιακής του δραστηριότητας. Κάποια μέρα και ενώ βρισκότανε και οι δυο στον Ομαλό, πέσανε σε ενέδρα των Γερμανών, ύστερα από προδοσία, οι οποίοι σκοτώσανε τον Στρατή Τζανουδάκη. Ο Αντώνης Ζωιδάκης που τον συνόδευε δεν έχασε καιρό, έβγαλε αμέσως το περίστροφό του και σκότωσε τον Γερμανό. Με την ιδιαίτερη σβελτάδα που τον διέκρινε κατάφερε να ξεφύγει από τη Γερμανική περίπολο και να σωθεί. Έκτοτε λιποτάκτησε (19 – 9 – 1941), πιθανή ημερομηνία του επεισοδίου.
Από τη σχετική βιβλιογραφία προκύπτει ότι, μετά το περιστατικό στον Καμπανό Χανίων ο Αντώνης Ζωιδάκης εγκατέλειψε το Σταθμό χωροφυλακής, για να πολεμήσει τους επιδρομείς καταχτητές της Κρήτης. Βγήκε στο βουνό αντάρτης και έλαβε μέρος σε πολλές μυστικές αποστολές, μέχρι τον Νοέμβριο του 1943. Στη συνέχεια έφυγε για την Αίγυπτο για εκπαίδευση μαζί με άλλους αγωνιστές. Στην Αίγυπτο και συγκεκριμένα στην Χάιφα εκπαιδεύτηκε στη Σχολή Σαμποτάζ, μαζί με τον Αριστείδη Στεφ. Παραδεισανό και κατόπιν επέστρεψε στην Κρήτη.
Ο Αντώνης Ζωιδάκης ήτανε ένας από τους έντεκα (11) Κρήτες πρωταγωνιστές της απαγωγής του Στρατηγού Κράιπε. Υπήρξε από την πρώτη στιγμή ενεργό μέλος της ομάδας των απαγωγέων. Υπαρχηγός της ομάδας ήτανε ο Βρετανός λοχαγός Ουίλιαμς Στάνλεϋ Μος. Στενοί συνεργάτες τους, πρωταγωνιστές της απαγωγής ήτανε οι Κρητικοί: ο χωροφύλακας Μανώλης Πατεράκης, ο Γιώργος Τυράκης, ο χωροφύλακας Στρατής Σαβιολάκης, ο Ηλίας Αθανασάκης, ο Δημήτρης Τζατζαδάκης, ο Μιχάλης Ακουμιανάκης, ο Παύλος Ζωγραφιστός, ο Αντώνης Παπαλεωνίδας, ο Γρηγόρης Χναράκης, ο Νίκος Κόμης και ο χωροφύλακας Αντώνης Ζωιδάκης.
Μετά την απαγωγή του Γερμανού Στρατηγού Κράιπε οι: Χναράκης, Παπαλεωνίδας, Κόμης και Ζωιδάκης με τον αιχμάλωτο σοφέρ του Στρατηγού ονόματι Albert, βαριά τραυματισμένο κατά την ώρα της απαγωγής, αναχωρήσανε πεζοί, για το ραντεβού με τους υπόλοιπους απαγωγείς που είχανε δώσει στη Νίδα του Ψηλορείτη. Τα μεσάνυχτα περίπου της ίδιας ημέρας, είχανε φθάσει στον Άγιο Σύλλα και είδανε ότι ήτανε δύσκολο να συνεχίσουνε με το Γερμανό οδηγό, να περάσουνε τις φρουρές, που ήτανε στη διαδρομή, γι αυτό αποφασίσανε για να μην προδοθούνε, να σκοτώσουνε το σοφέρ. Την απόφαση εκτέλεσε ο Ζωιδάκης, ως υπεύθυνος της συνοδείας, ο οποίος αν και μετάνιωσε όπως είπε, δεν μπορούσε να κάμει διαφορετικά, γιατί υπήρχε κίνδυνος ματαίωσης της απαγωγής, αλλά και αποκάλυψης ότι στους απαγωγείς συμμετείχανε Κρητικοί και τα γύρω χωριά θα πληρώνανε ακριβά την συμμετοχή τους.
Σε αφήγησή του το μέλος της ομάδας των απαγωγέων Μανώλης Πατεράκης δικαιολογεί τη θανάτωση του οδηγού διότι: «το τραύμα με το χτύπημα που του είχε προξενήσει ο Τυράκης ήταν πολύ σοβαρό και τον ενοχλούσε πάρα πολύ κατά το διάστημα της διαδρομής… δεν προλάβανε να πιάσουν την ορεινή περιφέρεια, προτού νυχτώσει… και η σιγανή πορεία του οδηγού παρουσίαζε προβλήματα για την προσωπική ασφάλειά τους».
Είναι προφανές επομένως ότι, η θανάτωση του οδηγού έγινε εξ απολύτου ανάγκης, υπήρχε σοβαρός και δικαιολογημένος λόγος και πάντως σε χρόνο εμπόλεμης κατάστασης.
Η συμβολή του Αντώνη Ζωιδάκη σ’ αυτό το θαρραλέο εγχείρημα της απαγωγής του Γερμανού Στρατηγού Κράιπε, ήτανε σημαντική, η οποία όμως έμελλε να έχει άδοξο τέλος. Στις 7 Αυγούστου 1944, ο Αντώνης Ζωιδάκης μαζί με άλλους δυο της υπηρεσίας πληροφοριών συνοδεύανε τον Αρχηγό της Συμμαχικής αποστολής Τομ Νταμπάμπιν από το χωριό Καρέ στο λημέρι του Κυβερνητικού Επιτρόπου Εμμανουήλ Κελαϊδή και του Αρχηγού της Ε.Ο.Ρ. που βρισκότανε 6-7 χιλιόμετρα Β.Δ. του χωριού Αρμένοι Ρεθύμνου. Βαδίζανε σε αραιό σχηματισμό δυτικά των Αρμένων με προσοχή εξαιτίας της Γερμανικής Μονάδας που έδρευε στο χωριό. Ο Αντώνης Ζωιδάκης έπεσε αιφνιδιαστικά πάνω σε 3-4 Γερμανούς σε απόσταση επαφής. Πρόλαβε και σκότωσε έναν, αλλά οι υπόλοιποι τον έθεσαν εκτός μάχης.
Για τον θανάσιμο τραυματισμό υπάρχουνε επίσης δυο εκδοχές. Η μία αναφέρει ότι, σε συμπλοκή στην περιοχή Αρμένων Ρεθύμνης φονεύεται ο αντάρτης Αντώνιος Ζωιδάκης και τραυματίζεται ένας Γερμανός στρατιώτης. Η άλλη αναφέρει ότι, μια ομάδα πέντε ως έξι ανταρτών με οδηγό τον Αντώνη Ζωιδάκη πηγαίνανε για τον Πρινέ Ρεθύμνης. Περνώντας έξω από τον καταυλισμό Γερμανών στους Αρμένους τρεις Γερμανοί ανοίξανε πυρ και τραυματίσανε τον Ζωιδάκη στο μηρό. Η ομάδα ανταπέδωσε, σκότωσε ένα Γερμανό και τραυμάτισε τους άλλους δύο και στη συνέχεια εφύγανε πανικόβλητοι αφήνοντας τον τραυματία Ζωιδάκη. Ενισχύσεις Γερμανών που εφθάσανε από τους Αρμένους παραλάβανε τους δικούς τους και τον Ζωιδάκη εδέσανε με αλυσίδα από τα πόδια και στο πίσω μέρος ενός αυτοκινήτου και εφύγανε με ταχύτητα, τραβώντας τον χάμω μέχρι τους Αρμένους. Ό,τι απέμεινε από το σώμα του το αφήσανε δυο μέρες σε ένα δρόμο του χωριού και μετά ανοίξανε ένα λάκκο και τον σκεπάσανε.
Ο Αντώνης Ζωιδάκης, ήτανε γεννημένος παλικάρι, με λιονταριού καρδιά και ατσαλένια νεύρα. Ήτανε ένας πραγματικά γενναίος άντρας και ανιδιοτελής πατριώτης. Υπήρξε μια ζωντανή μορφή του αντιστασιακού αγώνα, ένα γνήσιο παλικάρι, που αγωνίστηκε και θυσιάστηκε για τα ιδανικά της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας. Ένα παλικάρι, που τίμησε τον Άι Γιάννη και που όλοι οι νεώτεροι πρέπει να νιώθουνε υπερήφανοι, για όσα έκανε. Η αυτοθυσία του τον τοποθέτησε, στο πάνθεον των Ηρώων της Εθνικής Αντιστάσεως Κρήτης. Για το λόγο αυτό μια προτομή του, μνήμης και τιμής, πρέπει να στηθεί στην πλατεία του χωριού, για να ενθυμούνται οι παλιότεροι και να παραδειγματίζονται οι νεότεροι. Αιωνία η μνήμη του».
