Μεταξύ της οδού Κ. Γερακάρη και της λεωφόρου Κουντουριώτου πίσω ακριβώς από την μητροπόλη τεσσάρων Μαρτύρων της πόλης μας ,βρίσκεται ένας σκιερός πεζόδρομος με την ονομασία, οδός Λέλας Κούνουπα. Ένα ιστορικό πρόσωπο που με την αγάπη της και τον αδαμάντινο χαρακτήρα της πρόσφερε τα πάνδεινα από την ψυχή της τα δύσκολα χρόνια της κατοχής στην πόλη του Ρεθύμνου. Επειδή όμως κανένας δεν πρέπει να ξεχνά προσωπικότητες όπως της Κύριας Κούνουπα, για άλλη μια φορά θα ξετυλίξουμε τις άμετρες χάρες μιας δυναμικής προσωπικότητας
Ο Ανδρέας Κούνουπας, γιος της αξέχαστης αυτής γυναίκας, μας είπε σχετικά με την προσφορά της μητέρας του <<Τον εικοστό αιώνα τρεις μεγάλες συμφορές πέρασε η Κρήτη. Οι ξεριζωμένοι Έλληνες της Μικράς Ασίας, η τετραετής γερμανική κατοχή και η επταετής δικτατορία συνταγματαρχών. Το Ρέθυμνο στις τρεις αυτές περιόδους πέρασε φτώχεια. Όμως με αλληλεγγύη, αυταπάρνηση και καλή καρδιά οι Ρεθεμνιώτες δεν άφησαν κανέναν να πεινάσει. Στους καλούς αυτούς ανθρώπους πρωτοστάτησε με εκπληκτικό θάρρος και πρωτοβουλία η Λέλα Κούνουπα>>.
Πτυχές από το έργο της Λέλας Κούνουπα
Μια όμορφη δασκάλα από τα Χανιά, γυναίκα του φαρμακοποιού Γιάννη Κούνουπα, μια γυναίκα ηρωίδα που ήρθε στην πόλη μας το 1917. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Συλλόγου Κυριών της πόλης μας, που σκοπό είχε τη φιλανθρωπία και κυρίως την ανακούφιση του πελώριου προβλήματος των προσφύγων που συνέρευσαν στην Ελλάδα στα χρόνια του 1915-24. Στον ξεριζωμό των Μικρασιατών υπήρξε η ψυχή και η ασίγαστη δυναμική παρουσία για την αντιμετώπιση αυτής της συμφοράς. Στα νιάτα της ξεχνά ακόμα και τα παιδιά της και ζει μέσα στο δράμα και την οδύνη των ξεριζωμένων, τρέχει λοιπόν σε παπάδες ,δεσποτάδες και σε όλες τις αρχές για να ζητήσει και να πάρει τα απαραίτητα σε όσους είχαν την ανάγκη της. Ως μάνα και αδερφή πρόσφερε ηρωικό αληθινά έργο στους πρόσφυγες που κατέκλυσαν το Ρέθυμνο την εποχή εκείνη με τις αρρώστιες τους, την πείνα τους, τα ράκη τους, τις παντοειδής στερήσεις τους και αντιμετώπιζαν πρόσθετα την ανυπαρξία στέγης και τις εντελώς απαραίτητες συνθήκες ζωής. Σε εκείνο το μεγάλο χαλασμό, η Λέλα Κούνουπα πρωτοπορεί σε οργάνωση εράνων, συσσιτίων, συλλογή ειδών πρώτης ανάγκης και εξεύρεση στέγης. Οι πρόσφυγες την χαρακτήριζαν γυναίκα αρχόντισσα και ηρωίδα. Πρόσφατα μάλιστα με λύπη τους έγραψαν στις εφημερίδες ότι η ηρωίδα αυτή δεν τιμήθηκε για το μεγάλο έργο της όσο έπρεπε…”ακόμη η δεύτερη και η τρίτη γενιά των Μικρασιατών θα πρέπει να γράφουν το όνομά της όπως το ένιωσαν οι παππούδες τους :όχι Λέλα αλλά Μάνα”. Για το λόγο ότι το έργο της Λέλας Κούνουπα δεν απλωνόταν σε χρόνια αλλά σε δεκαετίες. Όταν έφτασε ο δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, η Μάχη της Κρήτης και η Εθνική Αντίσταση εισχωρεί στην αντίσταση ως μεγάλος γνώστης της οργάνωσης της βοήθειας και του πρακτικού αποτελέσματος. Ακόμη υπήρξε ιδρυτικό και δραστήριο μέλος των πρώτων παιδικών κατασκηνώσεων το 1930 στα τρία μοναστήρια Ρεθύμνου ενώ δεν υστέρησε στην οργάνωση εκδηλώσεων φιλανθρωπίας και εκδηλώσεων ψυχαγωγίας. Τριάντα ολόκληρα χρόνια πρόσφερε στην υπηρεσία και στην αλτρουιστική παράδοση της πόλης μας αξιόλογο έργο, πολλές φορές μάλιστα αντάμα με κινδύνους.
Μάλιστα το 1995 στο Λύκειο Ελληνίδων της πόλης μας σε μια εντυπωσιακή εκδήλωση τιμήθηκε η προσωπική και κοινωνική ζωή της Λέλας αλλά και του Γιάννη Κούνουπα. Καθώς μεταξύ άλλων υπήρξε από τις πρώτες γυναίκες δημοσιογράφους της πόλης μας με το ψευδώνυμο ”Σείριος” με πρωτότυπα και ποικίλα θέματα που στόχο είχαν να συμβάλλει η αγνή δημοκρατική ψυχή της στο να γίνει πράξη η χριστιανική διαπίστωση του Αποστόλου Παύλου ”Η γυναίκα η παραγκωνισμένη και καταπιεσμένη μέσα στην ιστορία, να έλθει επιτέλους στο φως του Ήλιου, ισότιμη δίπλα στον άνδρα, με σεβασμό στις ιδιαιτερότητες του φύλου της, καθώς ο υγιείς φεμινισμός αξιώνει”.
Το έργο που επετέλεσε αυτή η γυναίκα είναι τόσο μεγάλο που δεν νομίζω κανείς να μπορεί να το περιγράψει σε τόσες λίγες γραμμές…Εμείς επιλέξαμε από το προσωπικό αρχείο του κ. Κούνουπα τα σημαντικότερα στοιχεία και τα παραθέσαμε στον Ρεθεμνιώτικο λαό. Γιατί η Λέλα Κούνουπα είναι η αρχόντισσα του Ρεθύμνου, μια κοινωνική λειτουργός, μια ελληνίδα αγωνίστρια, μια φιλάνθρωπος, μια ευεργέτιδα….που απλόχερα πρόσφερε χέρι βοηθείας σε όσους είχαν ανάγκη!
Μαρία Καλογεράκη