ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΣΠΑΝΔΑΓΟΣ: ” Το Ρέθυμνο δεν είναι μόνο όμορφη παραλία …”

Ξέσπασμα ψυχής από έναν διακεκριμένο επιστήμονα(ΡΕΘΕΜΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ 3-8-2007)

Κίνδυνος να χαθεί η δημιουργία συνεδριακού κέντρου στην Αρχαία Ελεύθερνα

Ο Βαγγέλης Σπανδάγος θα μπορούσε σήμερα να απολαμβάνει την καταξίωση του μόχθου του στον εκδοτικό τομέα, να συμμετέχει σε διεθνή συνέδρια της επιστήμης του προβάλλοντας τις άπειρες διακρίσεις του ,να χαίρεται την οικογένειά του, να προγραμματίζει τα ταξίδια της αναψυχής του και να  ποζάρει πρώτος σε κάθε κοσμική εκδήλωση.

Εκείνος όμως εξακολουθεί να θεωρεί ότι” η Αρχαία Ελλάδα δεν είναι μόνο πέτρες και μάρμαρα ” κι έχει αναλώσει τα καλύτερα χρόνια του για ν’ ανασύρει από τη λήθη κλασσικούς  της Μαθηματικής Επιστήμης και της Αστρονομίας ,που σπάνια  γίνεται αναφορά στη ζωή και το έργο τους .

 

Εδώ δυστυχώς κρύβεται και το  μεγάλο ελάττωμα του εκλεκτού Ρεθεμνιώτη.Είναι ο αμετανόητος εραστής της γνώσης. Μπορεί για χάρη της να διανύσει χιλιόμετρα αδιαφορώντας για το κόστος, τον κόπο , τις συνέπειες στην προσωπική και οικογενειακή του ζωή.

Όπως σωστά επισήμανε ο συνάδελφος  Στέφανος Κρίκκης σε παλαιότερο εκτενές δημοσίευμά του στα ΝΕΑ των Αθηνών:

” Αν ξαφνικά χτυπούσε το τηλέφωνο και κάποιος φίλος του έλεγε ότι σε μια βιβλιοθήκη του εξωτερικού βρίσκεται ένας αραβικός κώδικας,που κρύβει μέσα του ένα κείμενο κάποιου “άγνωστου” αρχαίου Έλληνα μαθηματικού , τότε το πιο πιθανό θα ήταν ο Ευάγγελος Σπανδάγος να πάρει επιτόπου ταξί για το αεροδρόμιο,ξεχνώντας ακόμα και να κατεβάσει τα στόρια στο βιβλιοπωλείο”

Αυτός είναι ακριβώς ο Βαγγέλης Σπανδάγος που το πάθος του για τους αρχαίους Έλληνες θετικούς επιστήμονες τον ώθησε να εγκαταλείψει πρόωρα την έδρα και να επιδοθεί στην έρευνα με παράλληλη ενασχόληση στο βιβλιοπωλείο  του με τις εξαιρετικές εκδόσεις   Μαθηματικών και Φυσικής,όπου ανάμεσα στις ασκήσεις και στα θεωρήματα θα βρει ο μαθητής και απανθίσματα ποίησης,έτσι για να “φλερτάρει” τα ενδιαφέροντά του και η λογοτεχνία μήπως και…

Εκεί υπάρχουν και έργα γνωστών ζωγράφων για να δηλώσουν την παρουσία τους οι εικαστικές τέχνες στο πεδίο γνώσεων του νεαρού αναγνώστη.

Το πάθος του αυτό συμμερίζεται η κόρη του  Ρούλα επίσης μαθηματικός.

Κι έτσι παρουσιάστηκε το έργο αρχαίων Ελλήνων επιστημόνων Μαθηματικών και Αστρονομίας ,που μέχρι σήμερα δεν είχε αποδοθεί στα νεοελληνικά ή δεν βρισκόταν καθόλου στα βιβλιοπωλεία της χώρας.

Δεν ήταν ένα ,δεν ήταν δύο…Κοντά 26 βιβλία εκδόθηκαν κι ανάμεσά τους οι ” Χαμένες Πραγματείες του Ευκλείδου”,” Τα Σφαιρικά του Θεοδοσίου”,” Το Περί Μεγεθών και Αποστημάτων Ηλίου και Σελήνης του Αριστάρχου”και η ” Εισαγωγή εις την σπουδήν των ουρανίων φαινομένων του Γεμίνου του Ρόδιου…”

Ο μεγάλος αγώνας για τον Βαγγέλη Σπανδάγο άρχισε ωστόσο όταν σε μια τυχαία του επικοινωνία με έναν Ινδό καθηγητή Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο της πόλης Πάτνα , η οποία βρίσκεται στη δυτική πλευρά της χώρας , ανύποπτος εκείνος για τη “φωτιά που θα του άναβε” τον ενημέρωσε ότι βρήκε μια εργασία που σίγουρα θα τον ενδιέφερε.

” Έψαχνα του είπε να βρω καταχωνιασμένο σε αραβικούς κώδικες ένα χαμένο έργο ενός αρχαίου μαθηματικού, του Μενελάου ,και εντελώς κατά τύχη έπεσα πάνω στην επίσης χαμένη αστρονομική -μετεωρολογική εργασία του Διογένη του Απολωνιάτη ,που είχε γεννηθεί τον 5ο π.Χ αι. στην Απολλωνά του Νομού Ρεθύμνου”

ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΠΕΝΤΕ ΧΡΟΝΩΝ

Θυμηθήκαμε χθες με τον εκλεκτό Ρεθεμνιώτη επιστήμονα και συγγραφέα την οδύσσεια που πέρασε μέχρι να τύχει της ελάχιστης τιμής που του άξιζε, ο αρχαίος αυτός πρόγονος στον ίδιο του τον τόπο. Και χαμογελάσαμε αρκετές φορές αφου όλα πέρασαν πια αφού μετά από πέντε χρόνια αγώνων ονομάστηκε ένας δρόμος στο Ρέθυμνο “Διογένη του Απολλωνιάτου”. Ηταν επί δημαρχίας Δημήτρη Αρχοντάκη.

Γιατί όμως τόση επιμονή αφού οι άνθρωποι που διαχειρίζονται την εξουσία σπάνια συγκινούντια πια;

“Επέμενα,μας λέει , διότι πιστεύω ότι η Αρχαία Ελλάδα δεν είναι μόνο πέτρες και μάρμαρα, ούτε μόνο οι καλές τέχνες. Είναι η Αρχαία Ελληνική Μαθηματική και Αστρονομική Γραμματεία. Έπειτα  το Ρέθυμνο, η Κρήτη γενικά, δεν είναι Μινωικός μόνο πολιτισμός .Είναι και κλασσικός πολιτισμός της Αρχαίας Ελλάδος,Για  τον Διογένη τον Απολλωνιάτη ,ο οποίος ήταν αφανής στον τόπο του, άγνωστος τελείως, η ευθύνη μας απέναντι στην ιστορία μας με έκανε να παλέψω με τόσο πείσμα.Δεν μπορεί να  στήνουμε  ένα Αναγεννησιακό Φεστιβάλ το οποίο έχει τις ρίζες στην Ενετοκρατία και να ξεχνάμε  έναν από τους μεγαλύτερους φυσικούς προσωκρατικούς φιλόσοφους όπως ήταν ο Διογένης ο Απολλωνιάτης.

– Τότε όμως θυμάσαι ότι δέχθηκες βολές αμφισβήτησης και κοντά σε σένα όσοι πίστεψαν στον αγώνα σου

– Έτσι γίνεται όταν κάποιοι δεν διαθέτουν την απαιτούμενη παιδεία. Αμφισβητούν γιατί είναι ευκολώτερο. Στην έρευνα όμως δεν υποστηρίζεις κάτι χωρίς αποδείξεις

Και στην περίπτωση του Απολλωνιάτη είχα αρκετές.Και μόνο αυτά που αναφέρει ο Στέφανος ο Βυζάντιος είναι αρκετά Μεταφράζοντας εξάλλου ,για πρώτη φορά γίνεται κάτι τέτοιο, Αρχαίους Έλληνες μαθηματικούς και αστρονόμους

-….. Για τις μεταφράσεις που βραβεύτηκες από την Εταιρεία Ελλήνων Φιλολόγων …

– Ακριβώς.  Από τις μεταφράσεις λοιπόν καθώς αποκτούσα μέτρο σύγκρισης , διαπίστωσα ότι ο Διογένης ο Απολλωνιάτης ήταν εφάμμιλος των μεγάλων ονομάτων διότι είχε γράψει και το πρώτο βιβλίο μετεορολογίας στον κόσμο όπως είπαμε. Είχε μελετήσει πρώτος το κυκλοφορικό σύστημα του ανθρώπου. Είχε μελετήσει πρώτος  την φύση των σωμάτων, είχε κάνει πρώτος αστρονομικές παρατηρήσεις ενός άλφα επιπέδου.

– Έσωσες όμως το έργο του…

– Ναι .Έβγαλα το βιβλίο για τον Διογένη τον Απολλωνιάτη για πρώτη φορά. Και έχω σώσει το έργο του, ότι δηλαδή έχει σωθεί από το έργο του, πλην όμως πέσαμε και πάλι στο τέλμα.

ΡΕΘΥΜΝΟ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ ΠΑΡΑΛΙΑ

– Για τον Διογένη όμως βρίσκεσαι στο Ρέθυμνο…Πως γίνεται αυτό;

-Πρόκειται να γίνει ένα παγκόσμιο συνέδριο σε πόλη της Ελλάδας,τον Απρίλη του 2008, από τον Παγκόσμιο Όμιλο για την προβολή των Αρχαίων Ελληνικών Μαθηματικών

Πρότειναν στον  πρόεδρο που  είναι ο καθηγητής Γιώργος Αναστασίου του Πανεπιστημίου του Memfis,  τη Σάμο, επειδή ήταν η πατρίδα του Πυθαγόρα και του Αρίσταρχου κτλ. Εγώ  με τη σειρά μου  πρότεινα το Ρέθυμνο επειδή ήταν η πατρίδα του Διογένους του Απολλωνιάτου. Αλλά καταλαβαίνεις ότι οι συνάδελφοι όταν διαπιστώνουν τόσο ενδιαφέρον από τη Σάμο να πάρουν το συνέδριο δεν βλέπουν το λόγο γιατί να αρνηθούν

– Και μεις εδώ τι κάνουμε;

– Θα πρέπει με πόνο ψυχής να αποκαλύψω ότι μόνο ο δήμαρχος ο κ.Μαρινάκης συνειδητοποίησε την αξία του γεγονότος και η Αντιδήμαρχος η κ. Μπιρλιράκη που με συγκίνησε με το ενδιαφέρον της. Όλοι οι άλλοι  ούτε που με έλαβαν υπόψη. Ο νομάρχης ούτε που απάντησε στην επιστολή του Παγκοσμίου Ομίλου για την Προβολη των Αρχαίων Ελληνικών Μαθηματικών που έθετε υπόψη του το θέμα.Ας είναι.

Για να μην τον αδικώ , ας υποθέσω ότι  οι υπάλληλοι που ασχολούνται με τον τομέα αυτό δεν έκριναν την επιστολή τόσο σημαντική για να φθάσει στα χέρια του νομάρχη. Δεν ξέρω. Ας το διερευνήσει ο ίδιος.  Είπαμε λοιπόν με το δήμαρχο  να κάνουμε τη σημερινή εκδήλωση  για τον Διογένη τον Απολλωνιάτη,μήπως και ξυπνήσουμε το ενδιαφέρον για το Ρέθυμνο. Να διεκδικήσουμε τη διοργάνωση και με τον τρόπο αυτό έστω και για την τιμή των όπλων. Γιατί ξέρεις καλά ότι Ρέθυμνο δεν είναι η παραλία , ότι μας απέμεινε δηλαδή  από αυτή και τα μαγαζιά. Αν δεν αναδείξουμε τη σπουδαία πνευματική μας κληρονομιά είμαστε χαμένοι. Και κυρίως οι επιχειρηματίες που επενδύουν στον τουρισμό του Ρεθύμνου.  Δεν έχω καταλάβει όμως ακόμα όταν κι εκείνοι που δεν έχουν παρελθόν να παρουσιάσουν στους ξένους δημιουργούν κάτι από το τίποτα ,εμείς κρατάμε στο βάθος του χρονοντούλαπου  πλήθος ευκαιριών που μας έφερναν στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος.

-Προσπαθείς αλλά ποιος σε στηρίζει αλήθεια;

– Ελάχιστοι στήριξαν την προσπάθεια μου. Η  Ακαδημία Αθηνών ναι,

-Θέλεις τίποτα καλύτερο;

-Επιθυμώ οι παράγοντες του τόπου μου να αφυπνιστούν και να αναβιώσουμε πραγματικά το Ρέθυμνο των Γραμμάτων και Τεχνών…Αλλά σου είπα ότι πέρα από το δήμαρχο και την Αντιδήμαρχο την κ.Μπιρλιράκη κανένας δεν ενδιαφέρθηκε…

– Γιατί τόση πίκρα;

-Με προκαλείς και θα σου τα πω. Κάποιοι Κρήτες μέλη του Παγκόσμιου Ομίλου για την προβολή των Αρχαίων Ελληνικών Μαθηματικών , από Αμερική και Αυστραλία, δεύτερης και τρίτης γενιάς ομογενείς αλλά με αγάπη για τον τόπο εισηγήθηκαν στο προεδρείο του Ομίλου μας να γίνει με δικές τους δαπάνες ένα συνεδριακό κέντρο , στην Αρχαία Ελεύθερνα. Ενθουσιαστήκαμε με την ιδέα ,κυρίως εγώ ,και κάποιος από το προεδρείο,συγκεριμένα ο κ. Σπύρος Βαρδάκης, ζήτησε τηλεφωνικά από το δήμαρχο Αρκαδίου να γίνει μια εκδήλωση σχετική ώστε να προχωρήσουμε στις διαδικασίες εξεύρεσης οικοπεδικού χώρου και να γίνει το συνεδριακό κέντρο. Κανένας δεν απάντησε σε πληροφορώ. Κανένας. Κι ακόμα περιμένω τηλεφώνημα. Μια ευγενέστατη κυρία έχει προσπαθήσει πολλές φορές να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα αλλά τι να σου κάνει κι εκείνη;

Από ότι κατάλαβα μια εκδήλωση τιμής για τη βράβευση των αρχαιολόγων που θα κάνουν είναι αρκετή γιαυτούς. Για το συνεδριακό κέντρο που θα κτισθεί με χρήματα των ομογενών κανένας δεν ενδιαφέρεται. Και σε ρωτώ ,συμπεριφέρονται έτσι οι αρχές ενός τόπου που στερείται ακόμα κι ενός σοβαρού συνεδριακού κέντρου. Πετάμε μια τέτοια προσφορά ;Αν κρίνω από τη Σάμο , στο συνεδριακό κέντρο που διαθέτουν συγκεντρώνουν κόσμο. Εδω δεν έχει ακούσει κανένας για τα αγαθά του συνεδριακού τουρισμού. Κι όλα να τα δεχθώ. Αλλά ούτε ένα τηλεφώνημα,έτσι για τους τύπους.Πως έγινε έτσι το Ρέθυμνο που εμείς οι απόδημοι κουβαλάμε μέσα μας πνευματικό και δημιουργικό όπως το ζήσαμε; Αλλά ίσως σκέπτεται διαφορετικά ο καθένας.  Ο δήμαρχος Αρκαδίου βραβεύει τους αρχαιολόγους και θεωρεί ότι έκανε το καθήκον του  , ο δήμαρχο Πυθαγορίου Σάμου, συγκεντρώνει επιστήμονες από όλο τον κόσμο για ν’ απασχολήσει τον ερχόμενο Απρίλιο όλη τη διεθνή επιστημονική κοινότητα…Είπαμε επιλογές είναι αυτά .Οφείλω να τις σεβαστώ… Αυτό δεν σημαίνει ότι είμαι αντίθετος με την βράβευση των επιφανών αρχαιολόγων ,που έχουν παρουσιάσει  τόσο σημαντικό έργο . Προς Θεού…

– Και τελικά με το συνεδριακό κέντρο που λεγατε να δημιουργήσετε που έχετε μείνει;

– Στις ευγενικές παρεμβάσεις της κυρίας που απαντά στο τηλέφωνο αλλά χωρίς κανένα ενδιαφέρον,όπως διαπιστώνω,  από πλευράς δημάρχου. Εγώ φυσικά θα επιμείνω κυρίως να διευκρινίσω αν αληθεύει αυτό που ακούγεται ότι αντιδικούν τα δύο χωριά και γιαυτό δεν πήραμε τελικά μια απάντηση . Να το πιστέψω; Μου είναι δύσκολο επειδή γνωρίζω το χαρακτήρα των ανθρώπων. Μα κι έτσι νάνε. Χωρούν στείροι τοπικισμοί στο ευρύτερο συμφέρον ενός νομού; Κι αν υπάρχουν που είναι οι τοπικές αρχές για να υπερασπιστούν το συμφέρον του τόπου; Γιατί το συνεδριακό κέντρο θα εξυπηρετούσε έναν ολόκληρο νομό…Μήπως είναι καιρός να βρει λίγο χρόνο ο δήμαρχος Αρκαδίου να το συζητήσουμε  για να μη χαθεί μια ευκαιρία για την οποία όλοι θα έχουμε την ευθύνη;

Εύα Λαδιά