Οι οπλαρχηγοί Μαρινάκηδες στην πρώτη γραμμή των κρητικών επαναστάσεων του 19ου αιώνα
Γενιές ολόκληρες Κρητών του 19ου αιώνα ζούσαν για να μάχονται προκειμένου να απελευθερωθεί η Κρήτη από τον τουρκικό ζυγό. Ο πατέρας επαναστάτης μεγάλωνε τα παιδιά του για να τα κάνει μαχητές της κρητικής ελευθερίας. Κι εκείνα, με τη σειρά τους, έβαζαν αργότερα στην ίδια διαδικασία τα δικά τους παιδιά.
Έτσι, αν κάποιος ρίξει μια ματιά στο πάνθεον των Κρητικών αγωνιστών θα διακρίνει πολλές οικογένειες σʼ όλη την Κρήτη να μετέχουν στις επαναστάσεις, από το 1821 μέχρι και την απελευθέρωση, το 1898.
Η οικογένεια των Μαρινάκηδων, με Σφακιανή καταγωγή, είναι μια τυπική και χαρακτηριστική περίπτωση όσων περιγράψαμε. Ο πατέρας Αναγνώστης Μαρινάκης, από τις κορυφαίες μορφές στους αγώνες μέχρι τη μεγάλη επανάσταση του 1866, έδωσε στη συνέχεια τη «σκυτάλη» στο γιό του Μάρκο, που συμμετείχε στις τελευταίες επαναστάσεις που οδήγησαν και στην απελευθέρωση του νησιού.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που μας παρέδωσε ο κ. Μάρκος Μαρινάκης, ερευνητής της κρητικής ιστορίας και απόγονος της οικογένειας (είναι εγγονός του Μάρκου και δισέγγονος του Αναγνώστη), οι Μαρινάκηδες έχουν τη ρίζα τους στα βυζαντινά χρόνια. Μετά την κατάληψη του Βυζαντίου από τους Τούρκους πολλοί Βυζαντινοί κατέφυγαν στη Βενετία και σε κτήσεις της. Αυτό συνέβη και με την οικογένεια που είχε το επώνυμο Μαρίνος, μερικά μέλη της οποίας έφυγαν στα μέσα του 18ου αιώνα κι εγκαταστάθηκαν στο ορεινό χωριό Ασφέντου Σφακίων. Λίγο αργότερα το επώνυμο μετατράπηκε σε Μαρινάκης, όπως συνηθιζόταν στην Κρήτη. Για οικονομικούς λόγους, αλλά και εξαιτίας βεντέτας, μέλη της οικογένειας έφυγαν για άλλα μέρη της Κρήτη, όπως τον Βαφέ Αποκορώνου και το Ρέθυμνο.
Ο Αναγνώστης Μαρινάκης γεννήθηκε στον Βαφέ το 1813 και πέθανε το 1888, πριν να δει την πατρίδα του ελεύθερη. Ήταν γνωστός και ως Μαρκαναγνώστης. Συμμετείχε, όπως προαναφέραμε, σʼ όλους τους αγώνες μέχρι το 1866, ενώ χαρακτηριστικό της σημαντικής επαναστατικής δράσης του είναι το γεγονός ότι η μορφή του αποτυπώθηκε σε λιθογραφία του 1898, που υπάρχει στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης, και στην οποία περιλαμβάνονται οι σημαντικότεροι επαναστάτες των κρητικών αγώνων, με πρώτο τον Ιωάννη Δασκαλογιάννη.
Ο Αναγνώστης απέκτησε τέσσερα παιδιά, τον Νικόλαο, τον Γεώργιο, τον Γρηγόρη και τον Μάρκο.
Ο Μάρκος Μαρινάκης γεννήθηκε το 1858 και πέθανε το 1944. Είχε το προσωνύμιο Μάρκαρης. Πήρε μέρος στις επαναστάσεις του 1896-1898, ενώ είχε πρωτοπόρα δράση για την οργάνωση και συσπείρωση των συγχωριανών του από τα προηγούμενα χρόνια. Μάλιστα το 1886 ίδρυσε μαζί με άλλους πολιτιστικό σύλλογο στον Βαφέ! Ο φορέας ονομάστηκε «Η Ομόνοια Βαφέ» και ο Μ. Μαρινάκης ήταν ο πρώτος πρόεδρος. Φυσικά εκείνα τα εξαιρετικά δύσκολα χρόνια της τουρκοκρατίας η ίδρυση ενός τέτοιου συλλόγου δεν ήταν κάτι απλό. Όπως επισημαίνει ο εγγονός του αγωνιστή κ. Μάρκος Μαρινάκης, τα 10 ιδρυτικά μέλη γνώριζαν γραφή, καθώς ήξεραν να υπογράφουν. Αν εξετάσουμε τις υπογραφές στο πρώτο ιδρυτικό κείμενο του συλλόγου, τότε θα διακρίνουμε ότι οι υπογράφοντες ήξεραν και καλλιγραφία!
Ο Μάρκος Μαρινάκης τιμήθηκε αργότερα, το 1912, για τη συμπαράσταση και τη βοήθειά του προς τις οικογένειες των στρατιωτών που συμμετείχαν στους Βαλκανικούς Πολέμους.