ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ
ΓΕΡΑΚΑΡΙ
Την 22αν Αυγούστου, επέτειον της στυγεράς καταστοφής των χωριών του Κέδρους ετελέσθη σεμνόν και επιβλητικόν Μνημόσυνο εις το χωριό Μέρωνος.
Αι παιδικαί εξοχαί Μέρωνος εν σώματι παρέστησαν εις το εν λόγω Μνημόσυνο καταθέσασαι στέφανον εκ δάφνης ο Δ/ντής Στέργιος Παπαδάκης καταθέτων τον στέφανον συνόδευσε με τα εξής λόγια:
Αναστενάζει ο Σμιλές και λέει του Γερακάρι φωθιά μοιρέ μου βάλανε δε φαίνεσαις Λιοντάρι!
Κλαίνε οι Βρύσες κι απ’ εκεί μουγκρίζει το Άνω Μέρος. Αντάρα και μάυρη καταχνιά επλάκωσε το Κέντρος.
Το Καρδάκι ανατινάσσεται καπνίζουν οι Γουργούτθοι κι ο ήλιος εσταμάτησε σαν την ημέρα τούτη.
Κι είπε τεθ’ άγρια καταστροφή δεν έχει συναντήσει σ’ τσι τόπους απού γύρεψε σ’ Ανατολή και Δύση.
Ουρλιάσματα και κοπετοί βγαίνουν στη Κρύα Βρύση κι ούτε πουλί δε φαίνεται στο Κέντρος να λαλήσει.
Κι ο Γερακάρης απαντά στ’ άλλα χωριά και λέει το δέντρο της Ελευθεριάς το αίμα μας γυρεύει .
Για να το πιει πανύψηλο να ξαναγίνει πάλι να φορτωθεί από καρπούς να τσι γευθούνε άλλοι.
Ήταν μια μέρα του Αυγούστου του 1944 του χρόνου εκείνου των ερειπίων και της καταστροφής, που οι βάρβαροι τροχοί και τα μηχανοκίνητα μαγαθήρια του Πρώσσου κατακλτητή εκουβάλησαν στους πρόποδες του Κέδρους κι εδώ στο πανώριο χωριό σας τ’ άψυχα κι έμψυχα σύνεργα τα ανδρείκελα και τ’ άγρια στίφη, αρπακτικά όρνεα χιτλερικά κτήνη και περικύκλωσαν τους αόπλους σκλάβους.
Μανάδες κλάψετε απαρηγόρητα, ορφανά παιδιά μαυροφορεμένα σκληρίζετε όσον μπορείται στο χαμό των πατέρων σας για να ιδούν οι πολιτισμένοι τις ματωμένες πληγιές σας.
Αδελφές σκοτωμένων ξεπατώστε τα μαλλιά σας το χαϊμό των αδελφών σας. Αδελφοί θρηνήσατε όσον θέλετε πάνω στα αδελφικά συντρίμια. Πατέρες καταπίετε το πόνο σας που συνταρέζει τσι καρδιές σας, στο ψήσιμο των σπλάχνων σας.
Κ ε δ ρ ι α ν ο ί. Οι καπνοί των ερειπωμένων των σπιτιών σας και των καμένων χωριανών σας γεμίζουν ακόμη τον ορίζοντα, οι φλόγες των φθάνουν μέχρι το σπίτι του Θεού, αντιλαλούν ακόμη οι κρότοι των εκκρυγνυομένων οβίδων που ανατινάσσουν τα σπίτια σας, του κόπους και τον ιδρώτα σας, βγαίνουν οι οσμές των καιομένων τέκνων σας, βλέπω ανθρώπινα σώματα κασπιλωμένα και απηνθρακωμένα ακούονται οι οιμωγές των σκλαβωμένων και θυμάστε ακόμη ότι μια νύχτα του Αυγούστου πριν ξημερώσει, λυσασμένοι Βάρβαροι δαιμονισμένοι κτηνάνθρωποι , εκεύκλωσαν το ήσυχο χωριό σας και βάναυσα χώρισαν τον άνδρα από την γυναίκα του, τα παιδιά από τον πατέρα των, τον αδελφό από την αδελφή του και τους οδήγησαν μπροστά στον θάνατο τον πιο σκληρό, τον πιο βάρβαρο, στον θάνατο της πυράς και του σιδήρου. Κ ε δ ρ ι α ν ο ι ! Εδώ μια μέρα του Αυγούστου ανατινάχθηκαν συθέμελα τα Ιερά και τα Όσιά σας, τι φριχτό πανηγύρι- τι θηριωδία εδώ συνετελέσθη; Κουβάλησαν εδώ στα ηρωικά χωριά σας τα τέρατα του Χιτλερικού Ναζισμού το θανατερό άψυχο υλικό τους και δίνοντάς του φωτιά το πέταξαν αφτούμενο μέσα στις καρδιές σας, πιστεύοντας έτσι να σβήσουν τη Θεϊκή φλόγα σας και να ξεκάνουν ψυχικά ένα ηρωικό πνεύμα που εκ γενετής κατοικούσε στα εύανδρα χωριά σας.
Που είναι οι ήρωες χωριανοί σας;
Στο προσκλητήριό μας δεν απήντησε κανείς.
Ε! μην τους κλαίτε είναι με τους Σαμουήλιδες, Γαβρίληδες, Μεσολογγίτες, Αρκαδιώτες και τόσους άλλους ήρωες της δοξασμένης φυλής μας, δίπλα στο Θρόνο του Θεού. Ε! μη τους κλαίτε είναι όλοι μαζεμένοι μαζί με τους Σαχτουριανούς γειτόνους των και τόσους τόσους άλλους στο χορό- στο χορό των Αθανάτων.
Εδώ μια μέρα του Αυγούστου που κατέφθασαν οι δήμιοι αυτοί όλοι έφυγαν για το αγύριστο ταξίδι τους αφού ετέλεσαν με αυτοθυσία την Ιερότερη την αγιότερη πράξη τους. Πότισαν δηλαδή με το αίμα τους το δέντρο της Ελευθερίας και μέσα από τη στάχτη τους ξεπετάχτηκε πάνοπλη η Θεά Ελευθερία που θα στήση εδώ για πάντα το Θρονή της.
Κ ε δ ρ ι α ν ο ι ! υπερήφανοι όλοι σας για την θυσία των πατέρων, των τέκνων και των αδελφών σας μη κλαίτε στη θεική πράξη των. Εδώ στα χωριά σας μια μέρα του Αυγούστου έγινε μια μυσταγωγία που ενωμένοι και χειροπιασμένοι οι Άγιοι της Εκκλησίας σας, οι μάρτυρες χωριανοί σας, οι άγγελοι τα άγια των αγίων σας μαζί με τις εκκλησίες σας πετάχθηκαν σαν θεικό δώρο στα ουράνια.
Και το Αρκάδι πάλι ξαναζεί στη Κρύα- Βρύση- στα Σαχτούρια- στο – Άνω – Μέρος στου Γερακάρι, στις Βρύσες και τόσα άλλα μέρη της ηρωϊκής μας πατρίδας.
Από τις θυσίες των ηρώων τούτων βγαίνει ο μυρωμένος αέρας που σήμερον αναπνέωμεν. Η θυσία των δε πήγε χαμένη. Μάρτυρες εμείς όλοι της υπερόχου θυσίας των φονευθέντων ηρώων και σ’ ευλαβική προσευχή εδώ μαζεμένοι φόρον τιμής και καθήκοντος αποτίομεν στην ιερά μνήμη των.
- Κι οι τρόφιμοι των παιδικών των Εξοχών Ρεθύμνης ανέθηκάν μοι την τιμήν στην αιωνία σας μνήμη
- Το Δάφνινο στεφάνι των στο μνήμα σας να βάνω
Και μ’ ένα αγνό δάκρυ των τον τάφο σας να ράνω.
ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ
Δάσκαλος
( Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ την Παρασκευή 13 Σεπτεμβρίου 1946)