της Εύας Λαδιά
Ποιος να μου το έλεγε ,ότι εγώ ,που κάθε μου εργόχειρο ήταν το όνειδος της Μικρασιάτισσας γιαγιάς που με μεγάλωσε και οι καθηγήτριες οικοκυρικής με αντιμετώπιζαν πάντα με ευγενική συγκατάβαση , θα ξενυχτούσα ξετυλίγοντας μια δαντέλλα
Μια περίτεχνη δαντέλλα , που την έπλεξαν γεγονότα και καταστάσεις , μνήμες και αναδρομές, νοσταλγία και υπαρξιακές ανησυχίες
Μια δαντέλλα που γίνεται μίτος τελικά ενός οδοιπορικού στο απώτερο παρελθόν αφυπνίζοντας μνήμες και δημιουργώντας συναισθήματα
Αγαπητοί μου ακροατές
Δεν ζήλωσα ποτέ τη δόξα αναλυτών και κριτικών τέχνης Δεν είχα και την αξιοσύνη άλλωστε να ασχοληθώ όπως θα έπρεπε Προτιμώ να περιορίζομαι στην αποτύπωση εντυπώσεων και συναισθημάτων Εκεί που φθάνω δηλαδή Και το βιβλίο αυτό που παρουσιάζεται απόψε από τόσο άξιους ομιλητές προκαλεί πολλά συναισθήματα αλήθεια Κι αυτά σας καταθέτω
Δεν είναι η πρώτη φορά που με συγκινεί ένα βιβλίο που υπογράφει η καλή μας φίλη η κα Άννα Φιλιώτου
Νοιώθω την ίδια λαχτάρα παίρνοντας κάθε της έργο όπως τότε στα χρόνια της εφηβείας μου που με μάγευε η γραφή του Κρόνιν Ο τρόπος που έθιγε κοινωνικά ζητήματα χωρίς διάθεση να προκαλέσει αρνητικά συναισθήματα
Τι σύμπτωση …Μια γιατρός και πάλι μονοπωλεί τις στιγμές που με κερδίζει η λογοτεχνία
Και φυσικά δεν χρειάζεται να αναρωτιέμαι γιατί
Η κα Φιλιώτου δεν έχει μόνο τη θεία δωρεά της χαρισματικής γραφής Κατέχει και τη σπάνια αρετή του λογοτέχνη να δίνει στη μυθοπλασία , στοιχεία ταυτότητας , συνδέοντας δεξιοτεχνικά το μύθο με πραγματικά γεγονότα
Όπως ακούσατε από την εκλεκτή φίλη κα Βαλαρή, προηγουμένως , η συγγραφέας και στο βιβλίο της αυτό δημιουργεί χαρακτήρες , που κερδίζουν τον αναγνώστη με συμβολισμούς και μηνύματα μέσα από την προσωπική τους περιπέτεια Είναι πρόσωπα που κάποιον σου θυμίζουν γι αυτό και γίνονται τόσο οικεία
Περιγράφει με μοναδικό τρόπο συναισθήματα ανθρώπων μιας άλλης εποχής που καλό είναι να τα θυμόμαστε καθώς εξαφανίζονται σιγά σιγά όσο ο άνθρωπος ξεχνά τη χαρά της προσωπικής επαφής
Πόσο χαριτωμένοι οι διάλογοι των κοριτσιών που αναζητούν τον έρωτα , όπως επιτρέπουν οι συνθήκες της εποχής
Πόσο αξιοπρόσεκτη η πρώτη συνάντηση δύο συζύγων που δίνουν προτεραιότητα στον αμοιβαίο σεβασμό πέρα από τον έρωτα που αισθάνονται
Ήταν κι ο τρόπος αυτής της προσέγγισης μέσα στους κώδικες ηθικής που έδινε άλλη ομορφιά στις προσωπικές στιγμές των ανθρώπων
Γενικά μέσα από τη δράση των χαρακτήρων αναδεικνύεται η λεβεντιά που κρύβουν οι κρητικές παραδόσεις
Η πρεπιά και η αρχοντιά των ανθρώπων που ευλογήθηκαν να έχουν μια άνεση σε δύσκολες εποχές ξεχωρίζει στις πράξεις της οικογένειας που παρακολουθούμε στο βιβλίο
Πουθενά ο δεσποτισμός του αφέντη Παντού η έγνοια για τους ανθρώπους που προσφέρουν τον ιδρώτα τους για να αυξάνει το βιος προς όφελος όλων
Αληθινή και η περιγραφή καταστάσεων που ο ασθενέστερος , ο κυνηγημένος , ο κάθε ανάξιος να υποφέρει ζητά τη βοήθεια του ισχυρού και τη λαμβάνει
Η αναζήτηση της Τζένης που θέλει να γνωρίσει το δικό της οικογενειακό παρελθόν , μας οδηγεί σε ένα παρελθόν τόσο οικείο γιατί ζωντανεύουν χαρακτήρες και καταστάσεις που κάπου κάποτε έχουμε συναντήσει
Είναι και κάποια άλλα σημεία που καταξιώνουν περισσότερο στη συνείδησή μας τη δημιουργό Άννα Φιλιώτου Η εξαιρετική πειθώ της γραφής της να καταρρίπτει μυθεύματα που αμαυρώνουν τον τόπο και τις παραδόσεις μας Αυταρχικοί γονείς υπήρξαν αλλά ήταν η εξαίρεση του κανόνα που εκφράζει ο άρχοντας του Άδελε ο πατέρας που δεσπόζει στο βιβλίο , ο κύρης που καμαρώνει την χρυσοχέρα κόρη του αναγνωρίζοντας το ιδιαίτερο αυτό χάρισμα της Και να ήταν μόνο αυτό;
Η χαρισματική πένα της συγγραφέως αγγίζει με μεγάλη διακριτικότητα, ίσως επειδή ακόμα πονούν και θέματα σύγχρονης ιστορίας Δράματα που γράφτηκαν κατά τη ναζιστική κατοχή, ανοίγοντας κρουνούς αιμάτων, που ακόμα σημαδεύουν την ιστορική μνήμη κι ας έχει περάσει τόσος καιρός
Εδώ βλέπουμε και τον τρόπο που μια μικρή κοινωνία αντιδρούσε τις ώρες της μεγάλης δοκιμασίας Τότε που ο εχθρός διψώντας για αντίποινα μίσους σκόρπιζε τον όλεθρο
Και τότε οι άνθρωποι στις μικρές κοινωνίες, ο ένας πλάι στον άλλο με συμπόνια και διάθεση βοήθειας έδιναν χώρο στην αλληλοβοήθεια μέχρι να περάσει το κακό
Σπαρακτικό το σημείο που δίνονται νήπια για μια στιγμή στην αγκαλιά του μελλοθάνατου πατέρα μήπως και συγκινηθούν οι δήμιοι Κι ας ήταν μια ματαιότητα που υπαγόρευε η ελπίδα
Πάνω από όλα όμως τονίζεται η αξιοπρέπεια της κρητικής ψυχής που ακόμα κι όταν σπαράζει δεν υποκύπτει στο δυνάστη
Και πόσο χαρισματικά στην περίτεχνη αυτή δαντέλα που έπλεξε η κα Φιλιώτου ξετυλίγεται η αδιαπραγμάτευτη στάση μικρών και μεγάλων να προστατεύσουν κυνηγημένους από τον εχθρό ανοίγοντας το σπίτι τους με κίνδυνο της ζωής τους
Με τον κίνδυνο να χαθούν σε μια κόλαση μαρτυρίου εκείνοι αφοσιώνονται στην αναζήτηση τρόπων να αποπροσανατολίσουν τον εχθρό και να σώσουν τον καταζητούμενο Και δεν είναι έμπειροι πολέμου και εχθροπραξιών Απλοί άνθρωποι είναι και μάλιστα νέοι οι περισσότεροι και μικρά παιδιά
Μα εφάρμοζαν με σεβασμό τον άγραφο κανόνα της φιλοξενίας και προστασίας του ξένου που ζητούσε καταφύγιο στην πόρτα τους Αυτός ήταν και αυτός θα θέλαμε να παραμείνει ο λαός μας
Πόσα ακόμα εντοπίζεις στο θαυμάσιο αυτό βιβλίο που σε κρατά με αμείωτο ενδιαφέρον μέχρι το τέλος του Μπορεί να είναι πεζογράφημα αλλά γεμάτο ποίηση
Πως γίνεται αυτό από μια τόσο άξια επιστήμονα όπως είναι η γιατρός κα Φιλιώτου; Πως μπορεί να κρύβει τόση ποιητική διάθεση μια θετική επιστήμονας
« Μα η ιατρική περιέχει ποίηση αναφέρει η ίδια η συγγραφέας σε μια παλαιότερη συνέντευξή της»
Και δίνει την ευκαιρία , προσθέτουμε εμείς , σε ένα τόσο ευαίσθητο άνθρωπο που βιώνει σε καθημερινή βάση τον ανθρώπινο πόνο να γίνεται τόσο συναισθηματικός, τόσο παρήγορα ποιητικός στις αναφορές του
Σκέπτομαι πόσο περήφανοι θα νοιώθουν κι απόψε οι γονείς της κας Φιλιώτου που οι ψυχές τους σίγουρα βρίσκονται κάπου κοντά μας και καμαρώνουν , ιδιαίτερα η μητέρα της η αείμνηστη Δανάη Σταυρουλάκη που άφησε εποχή στην εκπαίδευση του Ρεθύμνου
Θα μπορούσα να υποθέσω ότι τη συγγραφική εξέλιξη της κυρίας Άννας σηματοδότησε και επηρέασε ο καιρός που έζησε με τους εξαίρετους γονείς της το Ρέθυμνο τότε που θα μπορούσες χωρίς κίνδυνο να σε διαψεύσουν τα γεγονότα όπως γίνεται σήμερα να το χαρακτηρίσεις πόλη των Γραμμάτων και Τεχνών
Κι όμως στη γραφή της δεν υπάρχει κανένας επηρεασμός από κλασικούς και σύγχρονους λογοτέχνες κι ας τους έχει εξαντλήσει η αγαπητή μας φίλη που ήθελε τόσο πολύ να γίνει φιλόλογος αλλά τελικά την κέρδισε η ιατρική
Στην συγραφέα Άννα Φιλιώτου διακρίνεις ένα προσωπικό στυλ και μια μοναδική ικανότητα να δημιουργεί έντονη πλοκή και δράση με μια αριστουργηματική μαεστρία διαχειριζόμενη και το πιο απλό θέμα
Γιαυτό και τα βιβλία της σε κρατούν δέσμιο της γοητείας τους από την αρχή μέχρι και την τελευταία παράγραφο
Να γιατί με κράτησε σε μια ευχάριστη εγρήγορση το ξετύλιγμα αυτής της δαντέλλας που απέκτησε πια μια άλλη εικόνα στη συνείδησή μου Ο συμβολισμός της έγινε σίγουρα μια αφορμή να θυμόμαστε το βιβλίο αυτό και να το αποζητάμε ξανά όταν θέλουμε να περιγράψουμε την λεβεντιά που κοντά στην παράδοση κάνει το μεγαλείο της Κρήτης μας ακόμα πιο φεγγοβόλο και εντυπωσιακό
Σας ευχαριστώ