Οδοιπορικό 1945 ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ
Το χωρίο Γερακάρι το οποίον κείται προς το δυτικότερον μέρος της Επαρχίας Αμαρίου είναι από τα ποιο φημισμένα χωριά της Κρήτης διότι παράγει τα πλέον εκλεκτά κεράσια της Ελληνικής Πατρίδος τα οποία το καθιστούν εξακουστό όχι μόνον εδώ εις την Κρήτην αλλα και εις ολόκληρον της Ελλάδα, γι’ αυτό και από τα μέσα Μαίου μέχρι τέλους Ιουνίου εξ’ ολης σχεδόν της Νήσου και από της Αθήνας και Πειραιά διοργανώνονται ολόκληρα καραβάνια και τον επισκέπτονται δια να θαυμάσουν τα ωραία διαμαντένια κεράσια επι του καταπράσινου δένδρου και εν γένει την φυσικήν του καλονήν ως τέτοιον ασφαλώς δε ο συνωστισμός θα ήτο μέγας εάν υπήρχε τακτική και καλή συγκοινωνία, τα οποία δυστυχώς ελλείπουν εις την αρκετά πλουτοπαραγωγικήν τοιαύτην περιφέρειαν.
Αναμνήσεις αποτελούν ακόμα και εις αυτήν την Κωνσταντινούπολην προς την επι Τουρκικής κατοχής οι αγάδες της Ρεθύμνης συνεσκεύαζαν πλείστα κιβώτια και ατμοπλοϊκώς τα έστελνον εις τους διαφόρους εκεί μεγιστάνας φθάνοντας και εις αυτούς ακόμα τους Σουλτανικούς οίκους. Δια του τρόπου αυτού εξήγετο και διεφημίζετο, και πλείστον μέρος της παραγωγής διετίθετο κατ’αυτόν τον τρόπον και τα υπόλοιπα κατηναλόνοντο εις το εσωτερικόν της Κρήτης. Το περίφημο αυτό κεράσι με το λεγόμενον ελίφη εξακολουθεί να ονομάζεται πολίτικο κατ’ άλλους μεν επειδή οι Τούρκοι της Κρήτης επροόριζαν δια την πόλιν κατ’ άλλους δεν όπερ και πιθανώτερον διότι τα προήρχοντο εκ Τουρκίας. Το Γερακάρι είναι γεωγραφικώς το υψηλότερον χωρίον της Κρήτης με υψόμετρον 740 περίπου μέτρα υπέρ την θάλασσαν.
Κείται εις τους πρόποδας του όρους Κέδρους με τας 101 πηγάς του εξ ων κατά παράδοσιν μια αθάνατος αόρατος όμως. Η αόρατος αυτή πηγή της αθανασίας είναι το υγιεινότατον κλίμα του όρους αυτού το οποίον όμως καίτοι είναι ανωτέρου του της Ελβετίας είναι εντελώς ανεκμετάλλευτο. Καίτοι εις το μέσον μιας εκτεταμένης κοιλάδος εκεντινομένης κοιλάδος της θέσεως Γιους Κάμπο καταλήγουσης εις την θέσιν Φάτη έχουσιν μήκος 30 περίπου χιλιομέτρων και πλάτους 15-20 κατάρρυτος και κατάφυτος και το πράσινον την εποχήν αυτήν καλύπτει εξ ολοκλήρου την περιφέρειαν
Είναι αδύνατον ανθρώπινος νους να συλλάβει χωρίς μιαν επίσκεψιν την ωραιότητα της φύσεως, από της Ανοίξεως μέχρι της ελεύσεως του Χειμώνος. Κατά την Ανοιξιν ολόκληρος η περιοχή καλύπτεται υπο μιας λευκής σινδώνας δημιουργημένης εκ της ανθίσεως των διαφόρων οπωροφόρων δένδρων, οπότε κυριολεκτικώς η φύσις οργιάζει εις βαθμό τόσον ώστε ένας σοφός όσον δυνατός και αν είναι να μη σταματά το λογικόν του, και μετά δυσκολίας να συλλαμβάνει και μεταδίδει την φυσική ωραιότητα της εξαιρετικής τούτης κοιλάδος την οποίαν περιβάλλουν ως είδος Φρουρίου με ύψωμα τείχη τα όρη Κέδρος Σάμητος και Μυρωνιανό δρος.
Δευτέρα πηγή και σπουδαιοτέρα είναι η του λουτρακίου κειμένη ακριβώς εις το μέσον και το ηψυλότερον μέρος της κοιλάδος και τρίτον η του Βεδούρι κειμένης εις το τελευταίον δυτικώτερον μέρος της κοιλάδος αρδεύονται αι δύο αυταί πηγαί περί τα 500 στρέμματα δυνάμενα να διπλασιασθούν εάν και εις τας πηγάς αυτάς εγένοντο αρδευτικά έργα, οπότε θα εδιπλασιάζετο ο πλούτος των καλλιεργητών και της εθνικής οικονομίας. Οι ενδιαφερόμενοι μάλιστα ήρχισαν σχετικάς ενέργειας δια την επέκτασιν των αρδευτικών έργων και επι των πηγών ούτων και νομίζομεν ότι οφείλει το Κράτος να σπεύση και συντρέξει την φιλότιμον αυτήν προσπάθειαν και να μην χρονίζουν αι ενέργειαι ως συνέβη με την πρώτην πηγήν επί εικοσαετίας ολοκλήρους διότι κάθε προώθησις των έργων αυτών αποβαίνει προς μέγιστον όφελος όχι μόνον των κατοίκων αλλα και της εθνικής οικονομίας. Επι πλέον το Κράτος όφειλε να μελετήσει το ζήτημα και να κήρυξη την οδόν ήτις μόλις είναι βατή, την συνδέουσαν το διαμέρισμα τούτο, εις εθνικήν οδόν δια να δυνηθεί να επισκευάσει ταύτην διοτι καίτοι είναι το πλέον Τουριστικόν μέρος της επικράτειας την ωραιότητά του οποίου όσα και αν γράφει η πτωχή μου γραφίς δεν δύναται να παρουσιάση και αποδώσει την πραγματικότητα, ίσως όμως κατόπιν των όσων γράφω να αποφασίσει κάποιος ικανώτερος και απασχοληθεί αποδοτικώτερον επι του θέματος αυτού, δυνηθή δεν και συγκινήσει το Κράτος και όλους τους αρμοδίους να δώσουν την δέουσαν προσοχήν επι ολοκλήρου του διαμερίσματος που εξυπηρετεί η οδός αυτή. Μέχρι το δυναμικώτερον σχεδόν χωρίον της Κρήτης και ως γνωρίζομεν άπαντες κατά την κατοχήν υπηρξε το πλέον επίκεντρον σημείον της Αγγλικής κατασκοπείας και οι πλείστοι των κατοίκων επεδόθησαν εις ενεργείας κατά του εχθρού πράγμα οπερ ανεκάλυψαν οι Γερμανοί και κατά την 22 Αυγούστου 1944 ενήργησον ολόκληρον εκστρατείαν κατόρθωσαν και εκύκλωσαν το χωρίον εν ώρα νυκτός συνέλαβον και τυφέκισαν αυθημερόν πεντήκοντα δύο από τα πλέον επίλεκτα μέλη της Γερακαριανής κοινωνίας και κατόπιν παρέμεινε εκεί επί ένα ολόκληρον οκατήμερον και ελεηλάτησαν τα πάντα και κατέστρεψαν εκ θεμελίων όχι μονον τας οικίας και καταστήματα αλλα και αυτούς τους ιερους ναούς ακόμα. Αμέσως την φυγήν των Γερμανών το Κράτος διέθεσε αρκετά ποσά δια την στέγασιν των πυροπαθών και εις την Κοινότητα Γερακάρι έχουν ανεγερθεί περί τους 75 νέοι πυρήνες και 15 επισκευαί, εάν δεν από της αρχής συμβαίνει σήμερον εχορηγούντο υλικά δι’αυτοστέγασιν και έξω του σχεδίου το ζήτημα στεγάσεως των Γερμανών θα είχε λήξει τώρα διότι υπηρξε ματαιοπονία να νομίζουν ότι ήτο δυνατόν να εγκαταλειφθούν οι αυτοί συνοικισμοί, και απόδειξις είναι ότι εις ένα μεγάλο μέρος εξ’ αυτών ενώ έλαβον πυρήνας έχουν αυτούς κλειστούς και παραμένουν εις τα παλαιάς κατοικίας των.
Οι ανεγερθέντες όμως πυρήνες ουδόλως εξυπηρετούν Γεωργικάς και κτηνοτροφικάς οικογενείας και μάλιστα είναι και το ζήτημα της υδρεύσεως σοβαρόν και αν δεν ληφθεί σχετική μέριμνα δια την ταχείαν ύδρευσιν οι πλείστοι των πυρήνων θα εγκαταληφθούν, οπότε αποβαίνουν επι ματαίο
Δεν πρόκειται όμως ότι θα θαυμάση τις την φυσικήν ωριμότητα, αλλα θα μείνει και έκπληκτος από τον εναρμονισμόν των κελαειδούντων πτηνών εκ των οποίων πρωτεύοντα ρόλον παίζουν ο κόσσιφας και η αηδών.
Το κελάηδημα των δύο αυτών πτηνών αρχίζει μόλις γλυκοχαράζει η αυγή τόσον δε γλυκύτατον είναι κατά τας πρωινάς αυτάς ώρας, ώστε εις κάθε ακροατήν ν’ αποτελεί καταγοήτευσιν και όταν κατά τας πρωινάς αυτάς ώρας, ώστε εις κάθε ακροατήν ν’αποτελεί καταγοήτευσιν και όταν κατα πρώτην φοράν ακούση την αρμονίαν με την οποίαν τα δύο αυτά πτηνά κελαηδούν να νομίζει ότι τον απατά η ακουή του ή ότι υπάρχουν τίποτα ξωτικά και δουν κατά τον ωραίον αυτόν τρόπον από της χαραυγής μέχρι βαθειάς νυκτός καθ’ όλον σχεδόν το διάστημα από της ανοίξεως μέχρι του Φθινοπώρου. Κάτι που συμβαίνει αμιλλώμενος τα δύο αυτά πτηνά κατά την ώρα του κελαηδήματος ουδείς δύναται να πιστεύση εάν δεν ακούση, ότι όταν πιάνονται εις το κελάηδημα προσπαθούν ως να έχουν διδαχθή να πείσουν τον ακροατήν ότι το ένα από το άλλο κελαηδή ποιο ωραία και σην ώραν κελαηδή ο κότσιφας σιωπά η αηδών και μόλις σιωπά ο κόσσιφας επαναλαμβάνει αυτή το αυτό περίπου κελάηδημα και ούτω κάθε ξης επι πολλάς πρωινάς ώρας.
Με τοιαύτην ωραιότητα και φυσικάς καλονάς έχει προικισθεί το Γερακάρι με τα ξακουσμένα κεράσσα του τα οποία αρχίζουν από το 1ον δεκαήμερον του Μαίου και διαρκούν επι ένα μήνα καθ’ ην εποχήν τα πέριξ χωριά το ονομάζουν Γερακαρακη και τον Χειμώνα κατακαϋμένο Γερακάρι. Μετα το κεράσι αρχίζει η παραγωγή του βύσσινου ένα από τα σπουδαιότερα προϊόντα του χωριού εξαιρετικής ποιότητα το οποίο ξηραίνομεν ως σταφίς είτε περιζήτητο όχι μονος εις την Ελλάδα αλλά και εις ολόκληρον την Αίγυπτον ένα κατ’ έτος γίνεται πλούσια εξαγωγή και καθίσταται ένα απο τα πλέον προσοδοφόρα εισοδήματα καθ’ ολην την διάρκειαν του θέρους μέχρι Οκτωβρίου και Νοεμβρίου δεν τελειώνουν τα διάφορα παντός είδους φρούτα, με τελευταίαν εσοδείαν διαρκούσης μέχρι των Χριστουγέννων είναι ένα είδος εκλεκτής σταφύλης με το όνομα δερματάς γλυκητάτη με ένα σπουδαίο άρμα έτερον εισόδημα σοβαρόν το οποίον μόλις προ ολίγων ετών ήρχισε να παράγεται είναι το μήλον φιρίκι το οποίον όσοι το γνωρίζουν έπαυσε πλέον να λέγεται μήλον Βολιώτικο και έλαβε την ονομασίαν Γερακαριανό διότι εις ποιότητα και εις γεύσιν είναι κατά πολύ ανώτερον . μετα μιαν δεκαετίαν ακόμη η περιοχή αυτή θα παραγάγει εκατοντάδας μήλων όχι μονον φυρικιών αλλά και πολλών άλλων εξαιρετικών ποιοτήτων διότι οι κάτοικοι λόγο της επιδεκτικότητος και περιόδου και των δένδρων αυτών επιδόθησαν εις εντατικήν καλλιέργειαν και κατ’ έτος καλλιεργούνται 500 -1000 νεόφυτα δενδρύλια. Η πρόοδος της τοιαύτης καλλιέργειας οφείλεται εις τας τρείς σπουδαιοτέρας πηγάς της περιοχής τας οποίας η θεία πρόνοια της περιοχής τας οποίας η θεία πρόνοια προέβλεψε και τα ετοποθέτησεν εις τρία κατάλληλα σημεία δια των οποιών αρδεύεται ολόκληρος η κοιλάς αυτή είναι δε αι εξής Α. η πηγή μάνας νερό κειμένης προς το ανατολικώτερον μέρος της κοιλίδος αρδεύουσα ήδη περί τα 150 περίπου που στρέμματα γης με πλουσιοτάτην δενδροφυτείαν πάντος είδους δένδρων μόλις δε φέτος ύστερον από προσπαθείας μιας ολοκλήρου δεκαπενταετίας, καταρθώθη και ετησον εις χρήσιν αρδρευτικά έργα και υπάρχει πιθανότης δια της εντάσεως της καλλιέργειας να διπλασιασθή ο πλούτος διοτι κατόπιν των έργων αυτών αρδεύεται ευχερέστατα ολόκληρος η περιοχή.