Ο ΔΟΞΑΣΜΕΝΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ,
Ο Μαχητής της Δημοκρατίας
Στις 30 Δεκεμβρίου 1976 τα μεσάνυκτα απεβίωσε στα Χανιά ύστερα
από μια σχετικώς μακρά ασθένεια μια δοξασμένη μορφή γέννημα και
θρέμα της πόλεως μας. Ο Αντιστράτηγος Σόλων Νικ. Καφφάτος. Γόνος
παλαιάς Αρχοντικής και Ιστορικής οικογενείας της πόλεως μας που ήλθε
από την Κωνσταντινούπολιν πριν από εκατοντάδες χρόνια μαζί με
άλλες 10 οικογένειες με προτροπήν του Νικητού των Αράβων
Νικηφόρου Φωκά και προς τιμήν της ένας μεγάλος δούκας της Βενετίας
φέρει το όνομά της, γυιός Δικηγόρου της πόλεώς μας.
Αδελφός του αειμνήστου δημοσιογράφου και Ιδρυτού της Εφημερίδος
ΒΗΜΑ Ρεθύμνης Λυκούργου Καφφάτου, που ο γυιός του Ευάγγελος
συνεχίζει την έκδοσιν, και της Σεβάσμιας Δέσποινας Στέλλας Σμπώκου.
Η ζωή του ολόκληρη μέχρι σχεδόν το γήρας του υπήρξε έντονη και
τρικυμιώδης. Ο ίδιος αποτελεί μια Ιστορία δόξας. Νεαρός
Ανθυπολοχαγός μετέσχε των Βαλκανικών πολέμων κατά των Τούρκων
και Βουλγάρων επιδείξας απαράμιλλή ανδρεία.
Ήταν Διοικητής του Λόχου του οποίου ανέλαβε τη διοίκησιν μετά τον
θάνατον του Λοχαγού, ο οποίος πρώτος κατέλαβε το Μπιζάνι. Στον
πόλεμο κατά των Βουλγάρων υπολοχαγός επ’ ανδραγαθεία και
Διοικητής Λόχου μετέσχε της φοβεράς μάχης του Κιλκίς – Δοϊράνης που
στοίχισε στον Ελληνικόν Στρατόν 10.000 νεκρούς και αμέτρητους
τραυματίες.
Στο πρώτο παγκόσμιο Πόλεμο όταν η Ελλάς συμμετέσχε σ’ αυτόν το
έτος 1916 έδωσε και πάλιν το ηρωικό παρόν. Ο λόχος του και ο ίδιος
έγιναν θρύλος ύστερα από την φονική μάχη του Σκρα κατά των
Γερμανοβουλγάρων. Ήταν ένας λόχος που με το παράδειγμα της
απίθανης ανδρείας του εξέθρεψε ήρωες σαν τους θρυλλικούς Νικ.
Ρισάκη και Γεώργιον Σμπώκο που επολέμησαν υπό τις διαταγές του.
Δεν ήταν απλώς ανδρείος Πολεμιστής: Υπήρξε η προσωποποίησις μιας
ασυνήθιστης ανδρείας. Ήταν μια πολεμική Λαίλαψ. Ένας ημίθεος.
Στην Μικρασιατική Εκστρατεία το Τάγμα που Διοικούσε μετέσχε όλων
των σπουδαίων μαχών που διεξήγαγε ο Ελληνικός Στρατός. Στο Αφιόν
Καραχισάρ – Εσκή Σεχίρ – Σαγγάριον. Ήθελε πάντα να βρίσκεται στη
γραμμή των πρόσω. Το να υπηρετή πίσω δεν ήταν γι’ αυτόν πολεμική
αρετή.
Μετά την Μικρασιατική καταστροφή και ύστερα από την επανάσταση
που επακολούθησε διετάχθη υπό του Πλαστήρα που τον είχε πλάι του
σαν ίνδαλμα και Λάτρη της Δημοκρατίας, να εισέλθη επί κεφαλής του
Τάγματος του πρώτος στην Αθήνα καταλαμβάνων τας επικαίρους
θέσεις προς ανατροπήν της Κυβερνήσεως Γούναρη.
Έτσι και Έγινε. Ανέτρεψε ο Σόλων Καφφάτος και την Κυβέρνηση αυτή
και τον Βασιλέα Κωνσταντίνον. Το 1938 υποστράτηγος και Διοικητής
Μεραρχίας μετέσχε του κινήματος που τελικώς απέτυχε. Είχε στραφή
και τότε κατά του τότε Βασιλέως και της Κυβερνήσεως του, για να
εγκαθιδρύση την Δημοκρατία.
Τον ίδιο τον απεστράτευσαν ενώ παραλλήλως τον κατεδίκασαν εις
θάνατον. Η ποινή του όμως δεν εξετελέσθη με παρέμβαση της Γαλλίας,
εκλείσθη όμως εις τας φυλακάς, για πολύ καιρό μέχρι την αμνηστείαν
που δόθηκε.
Με την πτώσιν των Γερμανών Αλεξιπτωτιστών στην Κρήτη τον Μάιο
1941 ανεκλήθη εις τας τάξεις του στρατού ως Αντιστράτηγος και
ανετέβη προς αυτόν υπό της Κυβερνήσεως Τσουδερού η Διοίκησις του
Επιτελείου των Ελληνικών Δυνάμεων της Κρήτης. Κατά την διάρκειαν
της αιματηράς μάχης του Μάλεμε ηρνήθη να υπακούση εις τας
διαταγάς του Άγγλου Αρχιστρατήγου Φράιπερ να εγκαταλείψουν οι
Ελληνικές δυνάμεις όπως και οι Αγγλικές το αεροδρόμιον ενώ νικούσαν.
Ο Άγγλος Στρατηγός επικαλέσθη τότε την έντονη σύγκρουση με τον
Έλληνα τούτο Στρατηγό ότι πρόθεσις του ήταν η αναδίπλωσις των
Αγγλικών τμημάτων και η εγκατάλειψις του αεροδρομίου Μάλεμε και
της Κρήτης, και μάλιστα σε στιγμή που το ξεκαθάρισμα των Γερμανών
Αλεξιπτωτιστών ήταν ζήτημα ωρών. Και ότι η ενέργεια του δεν ήταν
αυτόβουλος αλλά προερχόταν από την ρητή διαταγή του Τσώρτσιλ που
την Κρήτη την ήθελε μόνον σαν ένα έρεισμα ανεσχέσεως των
Γερμανικών επιθετικών δυνάμεων και τίποτε άλλο.
Ο στρατηγός Σόλων Καφφάτος χωρίς προσχήματα ευγένειας του
αποκρίθηκε ότι πρόκειται περί μιας άτιμης Αγγλικής Ενεργείας που
αποτελεί προδοσίαν της Ελλάδος και που ήταν η δεύτερη μετά την
εγκατάλειψή μας στην Μικρά Ασία στην οποίαν οι ίδιοι οι πατριώτες
του Εγγλέζοι μας έστειλαν.
Όλα αυτά λεπτομερώς αναφέρονται στην εξιστόρηση των γεγονότων
στην Εφημερίδα ΒΗΜΑ των Αθηνών, σε σειρά δημοσιεύσεων της
<<Μάχης της Κρήτης>> για τον Ιστορικόν του μέλλοντος. Την έντονη
αυτή διαφωνία του με τον Άγγλο Στρατηγό πληροφορήθηκε από τον
ίδιο ο τότε Βασιλεύς Γεώργιος που βρισκόταν τότε στην Κρήτη και
παραδόξως είχε άριστες σχέσεις και φιλικές με τον εκλιπόντα
Στρατηγόν, παρ’ όλο που ήξερε πως είχε ανατρέψει τον πατέρα του
Βασιλιά Κωνσταντίνο 19 χρόνια πριν και είχε αποπειραθή να εκθρονήση
και τον ίδιο το 1938. Ποτέ όμως δεν του ανέφερε το παραμικρό. Τον
δικαίωσε για την στάση του απέναντι για την στάση του απέναντι στον
Φράμπερ. <<Οι μεγάλοι πάντα ποδοπατούν τους μικρούς. Είναι η μοίρα
των μικρών. Έτσι γίνεται πάντοτε. Να δούμε τώρα τι μπορούμε να
διασώσωμε>> του είπε. Όμως τίποτε δεν άλλαξε τις αποφάσεις του
Μεγάλου μας…συμμάχου.
Έτσι η Μάχη της Κρήτης χάθηκε και ο Σόλων Καφφάτος μαζί με άλλους
ανωτέρους Άγγλους Στρατηγούς παρέμεινε στη Γερμανία αιχμάλωτος 4
ολόκληρα χρόνια. Την στάση αυτή των Άγγλων δεν μπόρεσε να ξεχάση
ποτέ.
Και όταν κάποτε ύστερα από χρόνια πολλά πολλοί Συνάδελφοί του τότε
ανώτεροι αξιωματικοί – Ιδιώτες πια – της Συμμάχου χώρας ήλθαν στα
Χανιά για να επισκεφθούν το πεδίον της φοβερής εκείνης μάχης του
Μάλεμε που στοίχισε στους Γερμανούς δεκάδες χιλιάδες νεκρών, μα
που είχε σαν συνέπεια το απρόβλεπτο και παράξενο αλυσόδεμα της
Κρήτης για 4 χρόνια, που όμως ήταν εύκολο να αποφευχθή και για να
χαιρετίσουν τον ήρωα Στρατηγό τους δέχθηκε με μια σιωπηλή
ψυχρότητα.
Τα χρόνια που είχαν περάσει δεν μπόρεσαν να εξαλείψουν την πικρία
που ένιωθε από την προδοσία εκείνη και να σβύσουν από την μνήμη
του τα αίματα τόσων παλικαριών της Κρήτης που έπεσαν δίπλα του,
υπερασπίζοντας τα προδομένα τούτα Ελληνικά χώματα.
Μια μέρα προ του θανάτου, λίγο πριν τα μεσάνυκτα, μέσα στο δωμάτιο
της Κλινικής που νοσηλευόταν είχαν την τύχη να ξανακούσω από τα
χείλη του, όλα τα παραπάνω, που επίτηδες τον ερωτούσα να μου πη.
Γιατί πρόβλεπα τον ερχομό του θανάτου του όπου και ο ίδιος τον
πρόβλεπε σύντομα όπως μου είπε.
Έσβυσε ύστεα από λίγο ατενίζοντας με λύπη την σύζυγό του που τόσο
λάτρεψε στη ζωή μα που όμως ήξερε πως δεν θα έμενε μόνη. Υπήρξε ο
υπερασπιστής της πατρίδας και ο μαχητής της Δημοκρατίας.
Ας είναι ελαφρύ το Ρεθεμνιώτικο χώμα που τον σκεπάζει γιατί κατά
παραγγελίαν του ήθελε να ταφή στο τόπο που γεννήθηκε στον Τάφο
των δικών του.
Δ.Σ.
ΒΗΜΑ ΡΕΘΥΜΝΗΣ ΣΑΒΒΑΤΟ 8 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1977