Προδοσία του Αρκαδίου – Ένα άγνωστο τεκμήριο

Ένας ιεράρχης ήταν εκείνος που παρέδωσε τη μονή του Αρκαδίου στα χέρια των Τούρκων!
Τη φοβερή καταγγελία που δεν γράφτηκε ποτέ στα βιβλία της Κρητικής ιστορίας, διατύπωσε λίγες ημέρες μετά την ανατίναξη, η Γενική Συνέλευση των Κρητών, αποκηρύσσοντας δημόσια τον επίσκοπο Λάμπης Παίσιο.
Ο επίσκοπος. δηλαδή που πρόδωσε το Αρκάδι ήταν εκείνος που είχε στην εκκλησιαστική του σκέπη το μοναστήρι!
Στο κείμενο της αποκήρυξης αναφέρονται και οι επιστολές που αντάλλαξαν ο Παίσιος με τον Μουσταφά πασά και οι συνεννοήσεις που έκαναν.

Ο ρόλος; του Παίσιου στην υπόθεση του Αρκαδίου σχεδόν ποτέ δεν αναφέρθηκε. Υπάρχει μόνα από όσα έχουμε διαπιστώσει, μια αιχμή για τις περίεργες σχέσεις του με την τουρκική διοίκηση στην «Ιστορία της Κρήτης» του Βασίλειου Ψιλάκη. Οι λόγοι που ο προδοτικός του ρόλος δεν έχει αναδειχτεί δεν μας είναι φυσικά γνωστοί. Είναι όμως σίγουρο ότι ο ιεράρχης που δεν καταγόταν από την Κρήτη, έπαιξε αυτό το ρόλο, καθώς στο Κρητικό Αρχείο εντοπίσαμε και άλλα έγγραφα. επιστολές μοναχών, με τις οποίες καλείται να μεσολαβήσει στην τουρκική διοίκηση προκειμένου αυτοί να έχουν καλή αντιμετώπιση από τους Τούρκους. Μάλιστα τέτοιες; επιστολές είναι μεταγενέστερες του Αρκαδίου. Χρονολογούμενες από το καλοκαίρι του 1867, γεγονός που σημαίνει ότι η προδοσία και η αποκήρυξη του Παίσιου δεν ήταν αρκετά στοιχεία για την απομάκρυνση του. Και δεν μπορούσαν να είναι. καθώς ο ίδιος·; ο τότε μητροπολίτης Κρήτης Διονύσιος είχε κατηγορηθεί πολλές φορές ότι είχε επίσης άριστες σχέσεις με το καθεστώς. Φυσικά η. στη συνέχεια, ανάδειξη του Διονυσίου, επίσης μη Κρητικού, στο αξίωμα του Οικουμενικού Πατριάρχη εξηγεί πολλά για τον τρόπο της λειτουργίας της επίσημης ηγεσίας της εκκλησίας εκείνη την περίοδο. Πάντως και στην Κρήτη η στάση του Διονύσιου και του Παίσιου δεν αποτελούσε εξαίρεση, τουλάχιστον για τη δράση της πλειοψηφίας των ιεραρχών, η οποία είχε άριστες σχέσεις με τους Τούρκους·; ακόμη και κατά την επανάσταση. Σε αντίθεση με τον μεσαίο και κατώτερο κλήρο, αρχιμανδρίτες, μοναχούς και ιερείς. Άλλωστε η στάση μεταξύ άλλων , του επαναστάτη ηγουμένου του Αρκαδίου Γαβριήλ, του ηγουμένου της μονής Ιερουσαλήμ του Ηρακλείου Μελετίου, των ιερομόναχων Παρθενίων, Περίδη και Κελαιδή αυτό αποδεικνύει. Με το ένα χέρι κρατούσαν το τουφέκι και το άλλο το Ευαγγέλιο.

Η δημόσια αποκήρυξη του Παίσιου από τη Συνέλευση των Κρητών Ζούρβα 30-11-1886. Την υπογράφουν και οι δύο ιερομόναχοι Παρθένιοι των οποίων η πατριωτική δράση είναι σε απόλυτη αντίθεση με την προδοσία του επισκόπου

Η συγκλονιστική καταγγελία -αποκήρυξη του επισκόπου από τη Συνέλευση, η οποία αναδημοσιεύτηκε στο δεύτερο ο τεύχος της εφημερίδας «Κρήτη» που εξέδιδαν οι επαναστάτες από το Νοέμβριο του 1866 έχει ως εξής:

ΑΠΟΚΗΡΥΞΙΣ
ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΡΕΩΣ ΛΑΜΠΗΣ ΠΑΙΣΙΟΥ
Λαέ της Κρήτης!
Σας είναι ήδη γνωστόν το επί τρεις ολόκληρους ημέρας παρασταθέν φρικώδες και απαίσιον δράμα εν τω νέω ηρωικώ Μεσολογγίω Αρκάδι, εκεί οπού, μη δυνηθέντων των εν αυτώ πολιόρκουμενων 250 ένδοξων και αρειμάνιων μαθητών, των μιμηθέντων τους εν Θερμοπύλαις Σπαρτιάτας ν’ ανθέξωσι πλέον εναντίον προσβολής εχθρού, έχοντος δυνάμεις ανωτέρας, και συνεπείς όντες εις τον ιερόν και αμετάτρεπτον όρκον, τον οποίον ενώπιον του Υψίστου έδωκαν του να μη παραδοθώσι ζώντες εις τας χείρας του εχθρού, έθεσαν πυρ και ανετινάχθησαν εις τον αέρα και μετ’ αυτών πλείστα γυναικόπαιδα και πλέον των 2500 Τούρκων. Εκεί οπού, εισβάλοντος του εχθρού, γέροντες εκρεουργήθησαν, ζώντα βρέφη εις φρούρνους κατεκάησαν, εγγύων γυναικών οι κοιλίαι κατεσχίθησαν, ιεροσιλείαι διεπράχθησαν και πλείστα άλλα κακουργήματα, άτινα κατεσυνεκίνησαν όλον τον κόσμον.
Τις δε η αιτία όλων τούτων;
Τις ο οδηγήσας τον εχθρόν εις Αρκάδι;
Τις ο προδώσας αυτό;
Φευ! Ο αρχιερεύς της επαρχίας Λάμπης, ο εφιάλτης ούτος και ουχί λειτουργός του Υψίστου, όστις αντί να μιμηθή εν ταις παρούσαις περιστάσεσι της πατρίδος του τον ένδοξον και αοίδοιμον εν Καλαβρύτοις Αρχιερεα Γερμανόν, τον αναπετάσαντα την σημαίαν της ελευθερίας, αντί να μιμηθή τον χάριν της πατρίδος του υποστάντα τον φρικώδη της αγχόνης θάνατον, τον αθανατον Πατριάρχην Γρηγόριον, τουναντίον εμιμήθη, τον ισκαριώτην Ιούδαν, τον προδώσαντα χάριν αργυρίου, τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν.
Όθεν τον τοιούτον εφιαλτην της πατρίδος παραδίδομεν εις τα αράς ολοκλήρου του πανελληνίου.
Συ δε, ω λαέ της Κρήτης, αφού τρις αναθεματίσης τον εφιάλτην τούτον φρόντιζε όπως ανακαλύπτης τους τοιούτους, οίτινες βεβαίως εισίν ολίγιστοι και τιμωρής με θάνατον αυτούς προς παραδειγματισμόν.
Ιδού αι του εφιάλτου προδοτικαί επιστολαί.
α) Του αρχιερεως προς τον Μουσταφάν.
«Εξοχώτατε.
Σας ειδοποιώ ως και προφορικώς εμείναμεν σύμφωνοι οτι εις το Αρκάδι πρέπει να υπάγετε δια να το καταστρέψετε, καθότι δια της καταστροφής αυτού επιτυγχάνετε την καταστροφήν όλων των επαρχιών του τμήματος Ρεθύμνης, καθ’ όσον εντός αυτού υπάρχουσιν αι επιτροπαί και τα πολεμοφόδια των ρηθεισών επαρχιών».
Και
β) η του Πασσά προς τον αρχιερέα.
«Σήμερον αναχωρώ και πηγαίνω εις το Αρκάδι δια να κάμω εκείνο οπού εμείναμεν σύμφωνοι άλλα απορώ πώς δεν μου εστείλετε εκείνα, τα οποία μου υπεσχέθητε και όταν επιστρέψω θέλω να τα εύρω»

(Τ\Σ.) Η Γενική Συνέλευσις των Κρητών
Παύλος Ανδρέου Μοράκης, Ιωσήφ Χ. Βουρδουβάκης, Ιωσήφ Α. Μανουσογιαννάκης, Λ. Ζ. Μπουμπουλάκης, Εμ. Μ. Θεοδωρίδης, Στυλιανός Λημητρακάκης, Στυλ. Παππαδάκης, Αλέξανδρος Μαρκάκης, Μάρκος Τζανουδάκης, Παρθένιος Περίδης, Παρθενιος Κελαϊδής, Δημήτριος Παππαδάκη
ΗΛΙΑΣ ΛΟΥΛΟΥΔΗΣ
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΡΕΘΥΜΝΟ Τετάρτη, 9 Νοεμβρίου 2011
Ευχαριστίες
Το άγνωστο αυτό συγκλονιστικό τεκμήριο, περιέχεται σε αφιέρωμα της εφημερίδας «ΠΑΤΡΙΣ» Ηρακλείου και αναδημοσιεύεται με την άδεια του φίλου ερευνητή-δημοσιογράφου κ Αλέκου Ανδρικάκη, τον οποίο ευχαριστώ θερμά.
Εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ Αφιέρωμα Φεβρουάριος 2008
Η μεγάλη Κρητική Επανάσταση 1866-1869
Η ΑΓΝΩΣΤΗ ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ ΤΩΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΩΝ

Αφήστε μια απάντηση