«Από αφηγήσεις παλαιοτέρων σε συνδυασμό με ιστορικά στοιχεία, τα οποία και βεβαίως
χρειάζονται περαιτέρω έρευνα και εξακρίβωση»
Ο κλάδος της οικογένειας ΜΟΣΧΑΚΗ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΑΜΑΡΙΟΥ ΡΕΘΥΜΝΟΥ κατάγεται από
τους Μοσχακηδες του Νομού Χανίων.
Ο πρώτος έποικος στο χωριό ΜΕΡΩΝΑΣ Ο Ιλαρίων Μοσχος ή Μοσχάκης προερχόμενος από
τους ΚΟΜΗΤΑΔΕΣ ΣΦΑΚΙΩΝ. Η εγκατάσταση στους ΚΟΜΗΤΑΔΕΣ μελών της οικογένειας,
από την πόλη των Χανίων πιθανολογείται μετα την κατάληψη της Κρήτης από τους Ενετούς
και οφείλεται στους απηνείς διωγμούς που εξαπέλυσαν εναντίον των Ελλήνων (1260 1660).
Στην ίδια περίοδο τοποθετείται και η έξοδος και η διασπορά πολυάριθμων μελών τη ίδιας
οικογένειας σε νήσους του αιγαίου και του Ιονίου, αλλά και στην Μάνη και Πελοπόννησο,
με το ίδιο επίθετο Μοσχάκης ή και το αρχικό της οικογενείας «ΜΟΣΧΟΣ», όπως δηλαδή
όπως δηλαδή ονομαζόταν οι αφιχθέντες στη Κρήτη με τις γαλέρες του Νικηφόρου Φωκά,
μετα την ανακατάληψη αυτής από τους Σαρακηνούς το 60μ.Χπερίπου, μαζί με άλλους
Έλληνες από την Κωνσταντινούπολη και τα περίχωρά της.
Εδώ πρέπει να ανοιχθεί μια άλλη παρένθεση για να αναφερθεί ότι το επίθετο ΜΟΣΧΟΣ και
Μικρασιατική καταγωγή με κύριο τόπο προέλευσης της ΛΥΚΙΑ της Μ. Ασίας. Όπου αυτό το
όνομα πρέπει να ήταν κυρίαρχο κατά την αρχαιότητα, δηλώνουν προφανώς ενασχόληση ή
εμπόριο με αρωματικά φυτά, μοσχοκάρυα κλπ.΄
Ακολούθως, άγνωστο με ποια ιστορική εξέλιξη το επίθετο μεταφέρεται στον ΠΟΝΤΟ, αλλά
και στα Νησιά της ΕΚΑΤΗΣ απέναντι από το ΑΙΒΑΛΙ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ (Τα ΕΚΑΤΟΝΗΣΑ της
αρχαιότητας).
Λόγω μακραίωνης οικογενειακής ιδιοκτησίας, αυτά μετονομάζονται και διατηρούνται μέχρι
και σήμερα ως ΜΟΣΧΟΝΗΣΙΑ ( βλ. φ. Κοντογλου «Αιβάλι η Πατρίδα μου»).
Στους μετέπειτα χρόνους η οικογένεια εκδιώκεται από πειρατές και το μεγαλύτερο μέρος
της μεταφέρεται στην Κρήτη από το Ν. Φωκά περί το 960 μ. χ (Χανιά). Εδώ εγκαθίστανται
και ζουν ειρηνικά μέχρι και τη νέα κατάληψη της Κρήτης από τους Ενετούς . Σ’αυτή την προ-
ενετική περίοδο γίνεται κατά τη συνήθεια της περιοχή η μετατροπή του οικογενειακού
ονόματος από Μόσχος σε Μοσχάκης.
Με τον ερχομό των Βενετών νέες σφαγές και διωγμοί λαμβάνουν χώρα και ετσι πολλά
μελη της οικογένειας εκπατρίζονται προς αναζήτηση καλύτερης τύχης. Εκτός από τα Σφακια
όπου καταφεύγουν αρκετοί, πολλοί άλλοι καταφεύγουν στα Νησιά του Αιγαίου (Νάξος,
Τήνος, Σίκινος, Σίφνος) αλλα και του Ιονίου (Κεφαλονιά, Ζάκυνθος).
Επίσης στην Κόρινθο και Ναύπλιο, αλλα και «Μοσχοβάκος» σε παραφθορά στη Μάνη.
Ονομαστός Αγιογράφος της Κρητικής Σχολής της περιόδου αυτής είναι ο Ηλίας Μόσχος,
εκριζωθείς από τα Χανιά και εγκατασταθείς μέχρι τέλους ζωής στη Ζάκυνθο.
Σημαντικά έργα του υπάρχουν και στη Ζάκυνθο αλλά και στο βυζαντινό Μουσείο Αθηνών
(βλ. Γ. Καλοκύρη Καθ. Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης «ΙΣΤΟΡΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑΣ».
Σημειωτέον εδώ ότι τα ονόματα Ηλίας και Μόσχος θεωρούνται πατρογονικά της
οικογένειας, επαναλαμβανόμενα συχνά στους μετέπειτα καιρούς.
Επανερχόμενοι στον ΙΛΑΡΙΩΝΑ ΜΟΣΧΟ, η εγκατάλειψη εκ μέρους του των Κομιτάδων,
συμβαίνει μετά την άλωση της Κρήτης από τους Τούρκους (1600-1760 μ.χ ) και στους
εξαπολυθέντες διωγμούς εναντίον των Χριστιανών που κράτησαν περίπου ένα αιώνα.
Γενικώς οι Κομιτάδες, σ’ αυτά τα μαύρα χρόνια του ιστορικού, λόγω κατακτητών, μεσαίωνα
της Κρήτης, είναι διαμετακομιστικό κέντρο προσφύγων και κυνηγημένων λόγω
επαναστατικής δράσεως. Η μετεγκατάσταση και διασπορά γίνεται με την εποπτεία
επαναστατικών επιτροπών και έτσι μεταξύ άλλων δημιουργούνται οι Ρεθεμνιώτικοι κλάδοι
της οικογενείας, δηλαδή ένας στις Μαργαρίτες Ρεθύμνης και ο άλλος στο Μέρωνα
Αμαρίου δηλαδή σε τόπους όπου ήδη έχουν εγκατασταθεί οικογένειές με βυζαντινή
καταγωγή από τον καιρό του Ν. Φωκά και όπου οι Νέοι έποικοι μπορούσαν να
αφομοιωθούν και να ενσωματωθούν καλύτερα.
Εξέχων μέλος της οικογένειας, της Τουρκικής περιόδου είναι ο «Γιάννιος Μοσχάκης» στα
Χανιά, θεωρούμενος από τους πατριάρχες της οικογένειας.
Άτομο με μόρφωση και υψηλή κοινωνική δράση και αποδοχή, τοποθετείται κατά τα ηθη
του καιρού εκείνου εκπρόσωπος της Υψηλής Πύλης (δηλ. του Σουλτάνου) στην Κρήτη.
Μετα από λίγο καιρό συλλαμβάνεται, βασανίζεται και απαγχονίζεται στα Χανιά ως τα
μάλλα βοηθήσας τους Χριστιανούς εναντίον της υψηλής Πύλης. Στις διηγήσεις των
παλαιοτέρων μελών της οικογένειας πάντα διεκρίνετο ο σεβασμός και η περηφάνεια για τη
ζωή και το θάνατο του Γιαννιου Μοσχάκη.
Από την εγκατάσταση του ΙΛΑΡΙΩΝΑ ΜΟΣΧΟΥ ή ΜΟΣΧΑΚΗ στο Μέρωνα Ρεθύμνης περί το
1760 μ. όπου και άλλες Βυζαντινές οικογένειες όπως ΜΟΣΧΟΝΑΔΕΣ, ΚΑΛΟΕΙΔΑΔΕΣ,
ΣΗΜΑΝΤΗΡΗΔΕΣ, ΚΑΛΛΕΡΓΗΔΕΣ, ΣΠΥΡΙΔΗΔΕΣ κ.ά , η εξέλιξη της οικογένειας ακολουθεί
την ιστορία του χωριού με τους πόνους , τους κόπους, τα βάσανα, τις θυσίες τις στερήσεις
αλλα και τις λίγες χαρές τις γεμάτες ένταση και πάθος της ιστορίας του.
Θα πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι ο ΙΛΑΡΙΩΝ ΜΟΣΧΟΣ, μετα την εγκατάστασή του στο
Μέρωνα, παντρεύεται για δεύτερη φορά σε πολλή μεγάλη ηλικία (περίπου 60 ετών αφού η
πρώτη του οικογένεια είχε ξεκληριστεί από τους Τούρκους) απέκτησε επτά κόρες κι ένα
γυιο τον ΜΟΣΧΟ ΙΛ. ΜΟΣΧΟ και απέθανε σε ηλικία μεγαλύτερη των 114 ετών περί το 1812.
Ενας πολύ βαρύς και μακρύς προγονικός ίσκιος που φτάνει ως τους σημερινούς απογόνους
του.
Στην ιστορική διαδρομή αυτής της οικογένειας , ο καθένας από τα μέλη της, προσέφερε
στον τόπο και στην πατρίδα στο μέτρο των δυνατοτήτων του και της αντοχής του.
Βαθύτατα Έλληνες, Ιωνες στην Καταγωγή, είναι η εικόνα της Ελλάδας που επεβίωσε
καταδιωγμένη στους ς αιώνες, με μόνο όπλο και περιουσία αδιαπραγμάτευτη, την ψυχή
και τη συνείδηση τίποτε άλλο.
Όμως θα ήταν άδικο να μην αναφερθούν και επισημανθούν, τα κυριότερα πρόσωπα αυτής
της πατριαρχικής οικογένειας (κατ’ επίφαση, γιατι η πραγματική ιστορία εκτυλίσσεται
μέσω της μητριαρχική ιστορίας ως συνήθως, αλλά αυτό είναι άλλης ώρας δικαίωμα, που
μέσα από τη συνολική ιστορική της Οδύσσεια, αφ’ ενός προέφεραν τα περισσότερα από
τους υπόλοιπους στην κοινωνία και την πατρίδα, αφ’ εταίρου συνέβαλαν τα μέγιστα στη
συνέχεια και τη διατήρηση του συνεκτικού οικογενειακού ιστού , από την αρχή της γνωστής
ιστορίας της μέχρι σήμερα σ’ εμάς τους απογόνους της. Ετσι λοιπον:
ΙΛΑΡΙΩΝ ΜΟΣΧΟΣ (1698-1812) Ερχεται στο Μέρωνα περι το 1758 σε ηλικία 60 ετών
προερχόμενος από τους ΚΟΜΙΤΑΔΕΣ ΣΦΑΚΙΩΝ και αφού η οικογένειά του είχε ξεκληριστεί
ολόκληρη από επιδρομή Τούρκων ή Σαρακηνών συμμάχων τους.
Οι ΚΟΜΙΤΑΔΕΣ είναι παραθαλάσσιος οικισμός και εύκολος στόχος σε επιδρομές από τη
θάλασσα. Στο Μέρωνα βρίσκει θαλπωρή και προστασία και δημιουργεί δεύτερη
οικογένεια. Αποκτά επτά θυγατέρες και ένα γιό.
ΜΟΣΧΟΣ ΙΛ. ΜΟΣΧΟΣ ή ΜΟΣΧΑΚΗΣ (1766-1864 ) Μοναχογιός του προηγούμενου,
συνεχίζει την οικογένεια του και αποκτά δυο γιους και τρεις θυγατέρες.
Έζησε πλήρης ημερών στο Μέρωνα. Οι θυγατέρες αυτές, ΚΡΟΥΣΤΑΛΗ, ΚΑΛΛΙΩ, και
ΚΑΤΕΡΙΝΑ, παντρεύονται στους ΑΠΟΣΤΟΛΟΥΣ, ΣΠΗΛΙ και ΑΜΑΡΙ με τους Γ. ΝΕΟΝΑΚΗ,
ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ, ΚΑΛΟΜΕΝΟΠΟΥΛΟ αντίστοιχα όπου και δημιουργούν μεγάλες οικογένειες
με μεγάλα ονόματα και πρόσωπα στην συνέχεια της εξέλιξής τους.
ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΙΛ. ΜΟΣΧΟΥ ή ΛΑΡΙΟΠΟΥΛΑ (1801 – 1888)
Στερνοθυγατέρα του Ιλαρίωνα και αδερφή του προηγούμενου Μόσχου Ιλ. Μόσχου.
Εξωτικής ομορφιά και μεγάλης πνευματικής ικανότητας, αιχμαλωτίζεται το 1823 με την
εισβολή των Τούρκων στο Αμάρι και αποστέλλεται στα σκλαβοπάζαρα της Μ. Ανατολής.
Καταλήγει στα Χαρέμια του Πασά της Συρίας στη Βυρητό όπου αποκτάει δύο παιδιά .
κατορθώνει και δραπετεύει με τη βοήθεια Χριστιανών, επιστρέφει στο Μέρωνα μετά από
12 χρόνια.
Στα 1866 μετα την καταστροφή του Αρκαδίου, ο Μεχμέτ πασάς εισβάλει στο Αμάρι και
αρχίζει να καίει τα χωριά του. Φτάνει στο Μέρωνα έτοιμος για δίωξη. Η Κατερίνα
εμφανίζεται μπροστά του και του μιλάει άψογα αραβικά. Ο Μεχμέτ Πασας πείθεται και ο
Μέρωνας σώζεται. Η ίδια έχει ντυθεί από τον καιρό της δραπετεύσεώς της το ράσο της
Καλόγριας, αφιερωμένη ει στον Σωτήρα ως του Χριστού Δούλη και εγκαθίσταται στη μονή
Σωτήρα Χριστού στην Πομπηία της Μεσαρρας όπου και τελεύτησε το βιο της, ταφήσα εις
τα Πιτσίδια.
Λέγεται ότι ο ΜΕΧΜΕΤ Πασάς ήταν γιος της, κι αυτό απεκαλυφθει κατά την μεταξύ τους
συνάντηση. Επιβεβαίωση του γεγονότος αυτό που θωρείται ότι η ίδια αμέσως μετα έφυγε
για το Μοναστήρι του ΣΩΤΗΡΟΣ αφου για δεύτερη φορά είχε αρνηθεί το παιδί της
αφιερωθείσα ψυχή τε και σώματι στη θρησκεία της, ο δε ΜΕΧΜΕΤ ΠΑΣΑΣ, γύρισε στην
Αίγυπτο παραιτήθηκε από τα αξιώματά του. Στα επόμενά χρόνια ένας Τουρκο- Αιγύπτιος
ενεφανίσθη στο Μέρωνα και αφού ανεζήτησε την Ελληνίδα μάνα του, κατευθύνθηκε στα
Πιτσίδια όπου και εζήτησε ένα ταφεί στον τάφο της ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ.
ΗΛΙΑΣ ΜΟΣΧΑΚΗΣ (1824-1929): Υιός του Μόσχου, και σύζυγος της Αργυρώς Λίτινα από τα
Πλατάνια Αμαρίου είναι στη ουσία ο εδραιωτής της πατριαρχικής αυτής οικογένειας στο
Μέρωνα. Αποκτά εννέα παιδιά, πέντε γιους και τέσσερις θυγατέρες . Δημιουργεί
σημαντική περιουσία, κυρίώς μέσω της επαγγελματικής του ενασχόλησης που είναι ένα
ανεπίσημο είδος αρχιτεκτονικού σχεδιασμού σε έργα της εποχής του.
Δηλαδή Αρχιτέκτονας στη σημερινή εποχή. Αποκαθιστά όλα τα παιδιά του εκτός από ένα
την στερνοθυγατέρα του την ΑΙΜΙΛΙΑ. Φεγγαριασμένο και ονειροπαρμένο πλάσμα,
αυτοκτονεί πέφτοντας σε μια γεμάτη στέρνα λόγω απαγορευμένου και απελπισμένου
έρωτα. Ο ίδιος πεθαίνει ειρηνικά, πλήρης ημερών ανήμερα Χριστουγέννων 1929 σε ηλικία
104 ετών .
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΗΛ ΜΟΣΧΑΚΗΣ (1866-1956): Πρωτότοκος γιος του Ηλία. Στο πατρικό του
μερίδιο προσθέτει τη δική του αξία, με ανυπέρβλητο κόπο και μόχθο.
Αποκτά εξι παιδιά, τρεις γιους τρεις θυγατέρες. Άτομο επίμονο σκληρό, με αφάνταστη
μνήμην και θέληση, δημιουργεί μια οικογένεια με τη Μαρία Πολυζώη Σημαντήρη που θα
αφήσει εποχή.
Σαμαράς στο επάγγελμα, Poincare στη μνήμη (ξέρει ολη την Π. &Ν. Διαθήκη απέξω),
διαβάζει μετα μανίας ό,τι εντυπο βρει μπροστά του, σχολιάζει κρίνει και κατακρίνει
οπωσδήποτε συμβάν πέσει στην αντίληψή του, δεν χαρίζεται σ’εχθρούς, δεν προσφέρεται
σε φίλους. Δεν διστάζει να τα βαζει με ισχυρότερους του και να επιμένει ακόμη και αν είναι
σε άδικο.
Παίρνει εκδίκηση φτιάχνοντας δυο γιους επιστήμονες της επόμενης γενιάς, που θα
αφήσουν εποχή με μόνο όπλο τον ιδρώτα του προσώπου του, και τον θεό. Που για να τον
εκδικηθεί (ο Θεός), τον κρεμά ανάποδα στα 75 του σ’ενα κλάδο ελιάς επι 12 ώρες με
αποτέλεσμα να του κοπεί το πόδι από τους γιατρούς λόγω γάγγραινας.
Στο τέλος πέθανε ζητώντας συγνώμη από όλους όσους πίκρανε εκτός από το θεό, σχεδόν
εννοώντας «τώρα που θ’ αρθώ θα λογαριαστουμε..» ήμουν μπροστά.
Δωδεκα χρονών κοπέλι, και τον άκουσα. Επι λέξη.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΗΛ ΜΟΣΧΑΚΗΣ (1870 – 1906)
Αδερφός του προηγούμενου, πέθανε σε ηλικία 36 ετών. Ίσως η ποιο τραγική φιγούρα όλης
της οικογένειας. Πολεμιστης και ποιητική φλόγα μαζί ήτα άγνωστος ακόμη και στη
οικογένειά του γι’ αυτές του τις ιδιότητες μέχρι πρότινος.
Το 1896 παίρνει μέρος σε μάχη εναντιον των Τούρκων στον Σήμα την Καμάρα και
τραυματίζεται . Δεν διδει φαίνεται μεγάλη σημασία στον τραυματισμό του κα αυτό είναι η
αρχή του τέλους του.
Στα 1898 βρίσκεται στην Αθήνα όπου πιθανότατα δουλεύει σε τυπογραφείο. Αποκτά μια
θυγατέρα την Κούλα με άγνωστες τις υπόλοιπες οικογενειακές συνθήκες.
Προσβάλλεται λόγω του πολεμικού του τραύματος από ανίατη για την εποχή λοιμώδη
ασθένεια και συναισθανόμενος το τέλος του, επιστρέφει στην πατρίδα του.
Η κατάσταση του χειροτερεύει και πριν φύγει από το σπίτι του πατέρα του για κάποιο
Σανατόρειο ανιάτων όπου θα πάρει το διαβατήριο για το τελικό ταξίδι χωρίς γυρισμό στο
γλέντι που γίνεται από βραδύς (έτσι γινόταν τότε…) για να τον αποχαιρετίσουν, δένει το
κεφαλομάνδηλό του χαμηλά – χαμηλά και σέρνοντας πρώτο το χορό , λέει μια μαντινάδα.
«Αδικος είναι ο Θεός, και γω θα τ’αποδείξω. Αφου τη δίνει τη ζωή γιαντα τη παίρνει οπίσω»
Την άλλη μέρα έφυγε για πάντα κανείς από τους δικός του δεν έμαθε ποτέ πού πήγε και
πως απέθανε το 1906. Τελευταία το 1993 χάρις την τύχη και την παρατηρητικότητα των κ.κ.
Συμεών Καπετανάκη και Γ. Εκκεκάκη, ανακαλύφθησαν στα αρχεία του Δικηγορικού
Συλλόγου Ρεθύμνης, τρεις ποιητικές συλλογές του. Η μια και ίσως η σπουδαιότερη από
αυτές είναι αφιερωμένη στο γνωστό Ρεθύμνιο σατυρικό και Λόγιο Παύλο Βλαστό, όπου με
τρόπο αυθόρμητο, ακατέργαστο , δυναμικό και ταυτόχρονα με βαθύτατο ήθος και
απερίγραπτη αξιοπρέπεια, περιγράφει σε κρητικό δεκαπεντασύλλαβο την ιστορία της
Μάχης του τραυματισμού του, των πρωταγωνιστών της και τα επακόλουθα της.
Μια απίστευτη προσωπικότητα που ακόμη και στην πορεία προς το θάνατό της, δε θελησε
να δώσει βάρος στου άλλους. Ενας λυγμός.
ΜΟΣΧΟΣ ΑΛΕΞ. ΜΟΣΧΑΚΗΣ (1898 -1990) Πρωτότοκος γιος του Αλεξάνδρου και της Μαρίας
ΣΗΜΑΝΤΗΡΗ, Ανώτατος Γενικός Αρχίατρος. Πολύπλευρη και Πολυτάλαντη προσωπικότητα
με σθένος και πάθος για τη πατρίδα και την οικογένεια.
Ξεκίνησε σχεδόν εκ του μηδενός και ετράβηξε με τη δύναμη και την αξία του την υπόλοιπη
οικογένεια εκεί που μονό με το Θεό μπορεί να συνδιαλέγεται κανείς. Εσπουδασε
θεόφτωχος, διαβάζοντας κάτω από τους δημοτικούς φανοστάτες, ιατρική στο
Πανεπιστήμιο Αθηνών. Διεκρίθη στην εκστρατεία της Μ. Ασίας ακολουθήσασας στη
συνέχεια Στρατιωτική καριέρα. Διεκρίθη ως ιατρός σε βαθμό λαικου προσκυνήματος στη
Μακεδονία και στο Ηράκλειο Κρήτης.
Συμμετείχε στο κινημα του Βενιζέλου στη Θεσσαλονικη το 1936, με συνέπεια να αποταχθεί
από τον Στρατό επι Ι. Μεταξά ως αντιβασιλικός αξιωματικός. Απεκατεστάθη από τον
Παναγιώτη Κανελόπουλο μετα τον εμφύλιο πόλεμο, λόγω και της μεγίστης αντιστασιακής
του δράσης κατά τη Γερμανική κατοχή στην Κρήτη όπου και είχε επιστρέψει με την έναρξη
του πολέμου από το Παρίσι όπου είχε μετεκπαιδευτεί μετά το 1936 σε πλείστες όσες
ιατρικές ειδικότητες όπως παθολογίας, Γυναικολογίας, Χειρουργικής και Νευρολογίας.
Συνελήφθη από τους Γερμανούς και ενώ ετοιμαζόταν η εκτέλεση του, κατόρθωσε να
διαφύγει με τη βοήθεια του αδερφού του Νικολάου και της αντιστασιακής ομάδας των
Τζιφάκη & Πετρακογιώργη.
Μετα την απελευθέρωση και το τέλος του Εμφυλίου, ανέλαβε όλους τους Στρατιωτικούς
του βαθμούε και απεστρατεύθη με τον βαθμό του ανώτατου Γενικου Αρχίατρου.
Παντρεύτηκε σε πρώτο γάμο την Δομνα Κριεζή της γνωστής Ναυτικής οικογενείας αλλα
στάθηκε κυριολεκτικά άτυχος αφού στο χρόνο επάνω η Δόμνα Κριεζή απέθανε. Δεν το
έλαβε κάτω. Μετά από πέντρε χρόνια στα εξήντα του, ξαναπαντρεύτηκε την Ευγενία το
γένος Δοξα και απέκτησε τρεις κόρες.
Πεθανε το Σεπτέμβριο του 1990 στη Αθήνα.
Δεν επινε δεν κάπνιζε δεν τραγουδούσε. Κι ας ήταν φοβερά κοινωνικό άτομο, πρώτος στις
δεξιώσεις, πρώτος στις εκδηλώσεις και τις παρέες, πρώτος στο κοινωνικό γίγνεσθαι ,
πρώτος στο ντύσιμο και στο χορό. Όμως θυμάμαι τη μοναδική φορά που μαζί του, σε
φιλική παρέα στον Αλίαρτο Βοιωτίας, παλληκαράκι πρωτόβγαλτο και με την επιτακτική
απαίτηση της παρέας να ακουστεί κρητικό τραγούδι πήρα το θάρρος και τραγούδησα « Σε
ψηλό βουνο, σε ριζιμιο χαράκι..».
Ηταν τοσος ο ενθουσιασμός του, που ο νεαρός βλαστός της οικογένειας βγήκε και
καληκελαηδός που ζήτησε κι άναψε τσιγάρο μόλις τέλειωσα το τραγούδι για πρώτη φορά
τον ακουσα να τραγουδάει σε παλιό ετεοκρητικό σκοπό:
«Μην το νε κλαις τον αητό, οπου πετά κι ας βρέχει.
Να κλαις εκείνο το πουλί, όπου φτερα δεν έχει».
Αυτή η μνήμη με σημάδεψε οριστικά και για πάντα.
Δρ. ΗΛΙΑΣ ΑΛΕΞ. ΜΟΣΧΑΚΗΣ
Γεννηθείς το 1922, αδερφός του προηγούμενου σπούδασε και αυτός ιατρική και
ειδικεύτηκε στην χειρουργική στην ομάδα του καθηγητού ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ της Σχολής
του νοσοκομείου του Ευαγγελισμού.
Απέκτησε τεράστια φήμη ως μοναδικός δεξιοτέχνης χειρούργος, πραγματοποιήσας χιλιάδες
χειρουργικών επεμβάσεων στο Ρέθυμνο, στην Αθήνα αλλα και στη διάρκεια του εμφυλίου
στη Φλώρινα όπου χειρουργώντας ακατάπαυστα επι τριήμερον, χωρίς διακοπή,
προσφέροντας την ιατρική του φροντίδα, αδέκαστα και ανεξαρτήτως σε φίλους και
αντιπάλους τραυματίες και των δυο παρατάξεων, εξερχόμενος του χειρουργείου
ετραυματίσθη σοβαρά υπο παράφρονος υπαξιωματικού με πυροβόλο όπλο στην κοιλιά.
Διεσώθη ως εκ θαύματος. Του εχορηγήθησαν τιμητικές διακρίσεις και αναπηρική σύνταξη
επ’ ανδραγαθία.
Στη συνέχεια μετεκπαιδεύτηκε στη Βοστώνη της Αμερικής υπο τον καθηγητή Coup
(μετέπειτα υπουργό υγείας επι προεδρίας Ρηγκαν) όπου κα ονομάστηκε ανεπιστέλον
μέλλος της AMERICAN ACADEMY SURGICAL SOCIETY, μοναδική τιμή για Έλληνα γιατρό.
Βαθύτατα θρήσκος με μοναδική αυταπάρνηση στο καθήκον και την ιερότητα της ζωής, ήταν
μέχρι πρότινος ο τελευταίος ζωντανός Πατριάρχης αυτής της οικογένειας και της ιστορίας
της.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΛΕΞ. ΜΟΣΧΑΚΗΣ (1900- 1966)
Αδερφός των προηγουμένων ο δευτερότοκος. Ισως η πιο ευαίσθητη προσωπικότητα της
ολης οικογενειακής ιστορίας. Ισως και γι’αυτό πέθανε 66 ετών. Τοσο νέος.
Λενε πως οι παλιοί λυράρηδες, γράφανε καινούριος σκοπούς, εκεί μετα τον Φλεβάρη μήνα
που σκάει μύτη η άνοιξη, βλέποντας τον να χορεύει… απέκτησε δυο γιους. Τον Αλέξανδρο
και τον Ηλία.
Ο Αλέξανδρος, σήμερα ζει στην Αθήνα μετερχόμενος το επάγγελμα του φαρμακοποιού και
εχει δυο γιους τον Νικολή και τον Τίτο. Μοναδικοί απόγονοι μιας ιστορικής οικογενειακής
συνέχειας..
Ο Αλέξανδρος είναι ο ποιήσας το παρόν .
Υ.Γ. Στο Ναό του ΑΠΟΛΛΩΝΑ στο ΑΜΦΙΑΡΑΕΙΟ Αττικής, υπάρχει αναθηματική στήλη,
αφιερωμένη στο ΜΟΣΧΟ, τον υιό του ΜΟΣΧΙΩΝΑ, χρονολογημένη από το 400 π.Χ -350 π.Χ
Έχουν περάσει 2500 χρόνια από τότε..
ΑΘΗΝΑ ΜΑΙΟΣ 2003
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΙΛΑΡΙΩΝΟΣ