ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΩΣΙΣ Κυριακή 25 Οκτωβρίου 1959
Η αρχαιοτέρα εν τη πόλει μας, μουσική κίνησις εξεδηλώθει δια της ιδρύσεως
φιλαρμονικής.
Είναι γνωστή η δράσης του εξαιρέτου Σωματείου «Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος
Ρεθύμνης». Ούτος ιδρυθείς το 1887 η 1888, ενεφάνισε, πολυσχιδή δράσιν, υπο την
Προεδρίαν του εξεραίτου Ρεθυμνίου, αειμνήστου ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΠΕΤΥΧΆΚΗ.
Προς της απελευθερώσεως εκ του Τουρκικού ζυγού, ειχε αποφασισθεί η ίδρυσις
φιλαρμονικής. Αυτή όμως συνεστήθιν μονον μετά την απελευθέρωσιν.
Ο αγαπητός σε ολους συμπολίτης κ. Εμμ. Ν. Γοβατζιδάκης , ο οποίος διετέλεσε
Διοικητικός Διευθυντής της φιλαρμονικής μας παρέσχε τα κατωτέρω πληροφορίας.
Ομιλεί ο κ. Εμμ. Ν. Γοβατζιδακης.
«Κατά τα τέλη του 1901, ο φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος Ρεθύμνης , μετεκάλεσεν εκ
Πειραιώς μουσικοδιδάσκαλον ονόματι ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΟΥΤΣΟΣ και ανέθεκεν εις αυτόν
την διοργάνωσιν φιλαρμονικής.
Επεδιώχθη η προσέλκυσις μαθητών και συγχρόνως, εδόθη παραγγελία μουσικών
οργάνων εις Ιταλίαν.
Προσήλθε ικανός αριθμός μαθητών και ήρχησεν η θεωρητική διδασκαλία, η οποία
προχώρησεν πολύ. Κατά τα τέλη Δεκεμβρίου 1901 ή αρχης του Ιανουαρίου
παρελήφθησαν τα όργανα και ήρχισεν η πρακτική διδασκαλία. Τόση ητο η προθυμία
αρχιμουσικού και μαθητών ώστε εις μικρόν χρονικόν διάστημα, εξέμαθον οι μαθηταί
ορισμένα μουσικά τεμάχια.
Επειδή εγώ είχα γνώσεις μουσικής, (έπαιζα μανδολίνο με νότες), ο αείμνηστος
πρόεδρος του Φιλεκπαιδευτικού συλλόγου κ. Πετυχάκης, μου ανέθεσεν τη Διοικητική
Διεύθυνσίν της Φιλαρμονικής.
Την 17 Φεβρουαρίου 1902, επιμόνου αξιώσεως της κοινής γνώμης η φιλαρμονική έκαμε
την πρώτην δημοσίαν εμφάνισιν της, εις Κουμπέ εξοχικόν κέντρον του Μάρκου
Κουτσουράκι. Δυστυχώς εις την προοδευτικήν αυτήν ενέργεια, εκ φθόνου εντάχθη
αντίδρασις, εκδηλομένη εις προσπαθείας απομακρύνσεως των μαθητών και εις
λοιδωρίας εναντίων των.
Σας παραδίδω το χειρόγραφον λόγου μου τον οποιο εξεφώνησα προς τους μαθητάς,
προ της εκκινήσεως μας, δια τον Κουμπέ.
Σημειωτέον ότι η πρώτη εμφάνισις εγένετο την 17 Φεβρουαρίου 1902 μετά διδιασκαλίαν
32 ημερών από της παραλαβής των μουσικών οργάνων.
Ο ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ Κ. Εμμ. Ν. Γοβατζιδάκι.
«Μικροί μου φίλοι
Δια του κόπου και τις επιμέλειας, αποκτάται ο πλούτος, η τιμή, και η δόξα. Δι ανα
δοξασθεί τις και προσέλκιση των συμπάθεια του κόσμου δεν πρέπει να δειλιάση και
αποθαρρυνθή προ οποιουδήποτε παρουσιαζόμενου κολλήματος.
Το έργον εις το οποιον προ ολίγου μόλις χρόνου επεδόθημε είναι αρκετά ευγενές και
ωφέλιμο, δι α πάντα λαόν της προόδου.
Εν τουτοις μη αρεσκόμενοι τινές ως ολίγον προς τη πρόοδο έχοντες κλήσιν, και
ζηλούντες να βλέπωσιν άλλους προ των οφθαλμών των δοξαζομένους κατά την
γνώμην των ενόμιζων τις τελευταίας κοινωνικής τάξεως και απεκάλουν με την λέξιν
μόρτες, επαρουσίασαν όσο εμπόδια ηδυνίσθησαν προς ματαίωσιν του καλού του
έργου.
Η θέλησις όμως του ιερού σκοπού υπερίσχυσεν, δεν εδώσομεν προσοχήν προ των
υβρέων και αειλών των ευγενών αυτών αλλα με κλειστά τα ώρα ηργάσθημεν ως καλοί
εργάται με ζήλον, και σήμερον οι Μορτες αυτοί κατέστησαν άξιοι συγχαρητηρίων,
ζηλευτοί και στεφανούμενοι με τα ευχάς του λαού μας απέδειξαν, ότι είναι υπέρτεροι
των κατ’ εφημισμένων εκείνων ευγενών . οι ίδιοι αυτοί σήμερον προστρέχουν να μας
συγχαρούν ημείς όμως υπεριφάνως δεχόμενοι τα συγχαρητήρια των, δεν αρκούμεθα εις
αυτό αλλα τη βοήθεια των απλών φίλων μας θα τους αποδείξωμεν για την επιμέλειας
μας και εις το μέλλον και θα τους κάμωμεν να πεισθούν ότι η γενναία ψυχή και η αρετή
κατοικεί εις τους Προοδευτικούς και όχι εις τους θαμώνας των καφενείων και λοιπών
τοιούτων κέντρων.
Έχοντες λοιπόν την καλήν ιδέαν ας ευγνωμονώμεν τον Φιλεκπαιδευτικόν Σύλλογον,
υπο την αγαθήν μέριμνα και προστασίαν του οποιου ευρισκόμεθα και ας φωνήσωμεν
ολοι ομού .
Ζήτω τα μέλη του Συλλόγου μας. ΖΉΤΩ ομοίως και του Διδασκάλου Βασιλ. Κουτσου
τον οποίον ιδιαιτέρως αλλοτε θα ευχαριστήσωμεν.
Ας ζήσωμεν δε και ημείς, διότι και εις ημάς οφείλεται η πρόοδος».
Ρέθυμνον τη 17 Φεβρουαρίου 1902
ΕΜΜ. Ν. ΓΟΒΑΤΣΙΔΑΚΗΣ
Διετηρήθη η ορθογραφία του κειμένου.
Ο κ. Εμμ. Γοβατζιδάκης για τα προς την φιλαρμονικήν υπηρεσίας του, εξελέγη το 1903
τακτικον μέλος του φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου. Το σχετικόν έγγραφο δι’ου γνωρίζεται
εις αυτόν η εκλογή του, το οποίον φέρει τα υπογραφάς των Προέδρων κ. Πετυχάκη και
του αναπληρωτού Γεν. Γραμματέως Θεμιστοκλή Εμμ. Σαουνάτσου, ασφαλώς είναι το
μονον εν πρωτοτύπω διασωζόμενον έγγραφον του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου.
Ο Κ. Γοβατζιδάκης κατέχει και μοναδικήν φωτογραφίαν των απαρτιζόντων την πρώτην
φιλαρμονικήν Ρεθύμνης.
Μεταξύ αυτών διακρίνομεν του κ. κ. Γεώργιον Βλαστόν, Γεώργιον Πρινιωτάκη, Εμμ.
Μαραγκουδάκην εκ των επιζόντων.
ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ
ΤΡΙΤΗ 27 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1959
Η ΝΕΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΟΣ ΜΑΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΟΥΣΙΚΗΝ ΚΙΝΗΣΗΝ
Συνεχίζομεν σήμερον την έρευνάν μας γύρω από την ίδρυσίν της Φιλαρμονικής
Ρεθύμνης, σημειούντες ότι δεν ελάβομεν ακόμη τα αιτηθέντα στοιχεία δια την ίδρυσιν
του Ελληνικού Ωδείου. Σήμερον τον λόγο έχει ο Πανοσιολογιότατος πάτερ Χρύσανθος
(κατακοσμον Εμμανουήλ) Βιτζικουνάκης ο οποίος υπήρξεν εκ των πρώτων μαθητών
της φιλαρμονικής.
Η ΑΦΗΓΗΣΙΣ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡ ΧΡΥΣΑΝΘΟΥ
Η Πόλις Ρεθύμνης ουδέποτε έπαυσε να παρουσιάζει Φιλόμουσον ενδιαφέρον, και οι
κάτοικοι Ρεθύμνης ευχαρίστως συνένδραμον και υλικώς ακόμη εις την προσπάθειαν
των πρωτοπόρων της Μουσικής κινήσεως. Υπήρξαν εις το Ρέθυμνον και υπάρχουν οι
φιλόμουσοι, με μεγάλον ζηλον προς την μουσικήν τέχνην, ήτις εξευγενίζει και
μεταρσιώνει τα ψυχικά συναισθήματα του ανθρώπου.
Η πρώτη ενέργεια προς την οργάνωσιν φιαλρμονικής εις την πολιν Ρεθύμνης εγένετο
αυτο του πάλαι ποτέ Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Ρεθύμνης με Πρόεδρον τον
αείμνηστον Κωνσταντίνον Πετυχάκιν Πρόξενο της Ιταλίας, τον Θεμιστοκλήν Σαουνάτσον
Γραμματέα, του Μίνωα Πετυχάκιν Νικ. Κορωνάκιν, Γεώργιον Σαουνάτον Ιατρόν,
Κωνσταντ. Βιτσακουνάκιν, Πέτρον Ταταράκιν, Ιωάννην Βούλγαρι, Γεώργιον Σκουλούδιν
και Εμμ. Γοβατζιδάζακιν. Επίτιμον δεν Πρόεδρον τον Αείμνηστον επίσκοπον Ρεθύμνης
Διονύσιον Καστρινογιαννάκιν. Πρώτος Μουσικοδιδάσκαλος εκλήθη, εξ Αθηνών ήτο ο
Βασίλειος Κουτσός, άριστος Θεωρητικός, γνώστης της διδασκαλίως όλων των
πνευστών οργάνων, επιπλέον δε και καλός βιολιστής.
Ειργάσθη προς καταρτισμόν των μαθητών Θεωρητικώς επι διετίαν περίπου. Κατά το
διάστημα της θεωρητικής εκπαίδευσης Εθνικόν Υμνον, βάλς και διάφορα αλλα τεμάχια,
εντός δε ετους η φιλαρμονική Ρεθύμνης ενεμφανίσθη εις το Κοινόν γης πόλεως με
πλήρη κατάρτισιν παιανίζουσα διάφορα μουσικά τεμάχια ήτοι, Μαρς, βαλς, κατρίλιες,
Λανσιέδες, πόλκα Μαζούρκα, Πραντεκάτρ, ερνάνι, τροβατόρε, Νομρμς, Ντουέτο
τραβιάτα και διάφορες Οπερες την Ιστορικής Οπερα «Αρκάδι» Γερμανού Συνθέτου και
αλλα πολλά την πρώτην δημόσιαν εμφάνισην της Μουσικής εις το εξοικόν Κέντρον
Κουτσουράκι (Κουμπέ) παραλείπω, εξιστόρησεν ο κ. Γοβατζιδάκης). Η φιλαρμονική
ενεφανίζετο δις της εβδομάδος Πέμπτην και Κυριακήν εις διάφορα κέντρα της πόλεως .
τον λόγον της αποχωρήσεως του πρώτου Αρχιμουσικού δεν ενθυμούμαι.
Ο φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος προσέλαβε τον παρεπιδημούντα Αρχιμουσικόν, Αντώνιο
(Βιεννέλα) Διευθυντήν εν Ρεθύμνη έγχορδον Ορχήστραν . Μετά την αναχώρησιν
τούτου, προσέλαβε Αρχιμουσικον τον Σωτήριον Ατζους, Ιταλόν την καταγωγήν Έλληνα
υπήκοον διαμένοντα εις Αθήνας. Η φιλαρμονική μας, επι των ημερών του,
επραγματοποιεί και εκδρομάς εκτός της πόλεως εις την ιεραν Μονήν Αρκαδίου Ιερ. Μ.
Πρέβελη, κατά τας ημέρας των εορτών. Οι αγαθοί χωρικοί, κάτοικοι, των χωρίων της
διαδρομής που άκουγαν για πρώτη φορά τότε, μουσικήν, κατελαμβάνοντο από
ενθουσιασμόν και χαράν εσταυροκοπούντο και εδάκρυζαν σαν να βλέπαν κάτι σαν
όνειρο, και ουρανοκατέβατο. Αναφέρω ένα χαριτωμένον επεισόδιον εις ην ιεράν Μονήν
Πρέβελη. Μετά το γεύμα ο Διδάσκαλος της Μουσικής μας ειδοποίησεν να είμεθα έτοιμοι
το απόγευμα για να παίξωμε. Προτού να έλθη η ώρα της εφώναζεν «τί πάθατε βρε
παιδιά’ ο αγκιναροκηπος είχε εκδικηθή διοτι οι μαθηταί τον απεκεφάλισαν. Με το
φάγωμα των αγκινάρων έστειψαν τα χείλη των Μουσικών ήτο αδύνατον να αποδώσουν
φωνή. Εξακριβωσις του αιτίου προκάλεσεν διαρκείς γελωτος, και η εκτέλεσις αναβλήθη
για την επομένην πρωϊαν.
Η παραμονή του Διδασκάλου Σωτήριου Ατζους εξηκολουθησε μεχρι της εποχής που
εξεδηλώθη εις την πολιν Ρεθύμνης το πραξικοπήματου 1908 προ Ενωσιν της Κρήτης με
την Ελλάδα. Επεχειρήθη η καταβίβασις της Σημαίος της Αυτονομίας , και ανάρτησιν της
Εθνικής ελληνικής Σημαίας εις την Διοίκησιν της φυλακής εις την έξορμη αύτην της
Λαϊκής Διαδηλώσεως ετέθη επι Κεφαλής η φιλαρμονική Ρεθύμνης με τον Αρχιμουσικόν
της, προς μετάδοσιν μεγαλύτερου ενθουσιασμού και θάρρους των πολιτών. Λόγω της
συμμετοχής του εξεδόθη ενταλμα συλλήψεως ου Αρχιμουσικού Σωτήρ. Ατζούς και
διετάχθη η διάλυσις της Μουσικής. Δια να αποφύγη την σύλληψιν ο Αντζου
ανεχώρησεν. Μετά παρέλευσίν αρκετού χρόνου εκλήθη νέος Μουσικοδιδάσκαλος, ο
Μάριος Ντιμάγιο Ιταλός την καταγωγή διαμέων εις Χανιά ουτος είχε χρηματίσει πρωτος
μουσικό της πρώτης Μουσικής Κρήτης εξ’ ανδρών του Σώματος Χωροφυλακής,
οργανωθείσης υπο Ιταλών Αρχιμουσικών και φημιζομένης τοτε ως της καλυτέρας
Μουσικής της Ελλάδος. Ο Αρχιμ. Μάριος Ντιμάγιος παρέμεινε αρκετόν διάστημα εις
Ρεθυμνον οργανώσας τελικώς και την φιλαρμονικήν του Ορφανοτροφείου
παραχωρηθέντων των ορργάνων του Φιλομουσικού Συλλόγου Ρεθύμνης. Μετά την
αναχώρησιν του Ντιμάγιο, ανέλαβε την Φιλαρμονικήν Ρεθύμνης ο Αρχιμ. Νομικός και
μετά τουτον προεκλήθη υπο του Δήμου Ρεθύμνης ο καταγόμενος εκ Χειμάρας Ηπείρου
αειμν. Γκίνος αποφ. Πτυχιούχος Μουσικής Σχολής Κερκύρας.
Υ.Γ. παραθέτω κατωτέρω τα ονόματα των μαθητών της πρώτης οργανωθείσης
Μπουνίκης Σείσης φιλαρμονικής Ρεθύμνης υπο του φιλεκπ. Συλλόγου Ρεθύμνης.
Ιωαννης Λάριος – Αρτεμ. Μπεμπής – θ. Μακρυδάκης – Πέτρος Βιτσικουνάκις-
Ευγάγγελ. Φραγκιαδάκης- Παπαδουράκις, δυο αδελφοί Τουρνάκης – Δημητριος
Ατζούς- Αντώνιος Κ. Βιτσικουνάκις – Ευαγγ. Ζουρμπάκης, Ευαγγ. Πλειαδάκις, Ιωαννης
Γιαννακουδάκης, Νικόλαος Βαγιατζάκης, εμμ. Κορωνάκις- Βασιλειος Πρασσανός- Εμμ.
Βιτσικουνάκις- Γεώργιος Πρινιωτάκης – Γεώργιος Βλαστός και άλλοι πολλοί .
Μεταγενέστεροι μαθηται, διετέλεσαν οι κ. Ευάγγελος Νησιανάκης, Ανδρέας Μαρκάκης οι
Εμμ. Κλάδος και ο Αγγελος Μοτζάκης
Η ΦΙΛΑΡΜΟΝΙΚΗ ΡΕΘΥΜΝΗΣ
Αι απόψεις του Μαέστρου της φιλαρμονικής του Δήμου κ. Χαρ. Πραματευτάκι
Ιδιαιταίρως με ικανοποίησε η πρόθεσις της Εφημερίδος ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ όπως
ασχολήθη με την έρευναν της μουσικής κινήσεως εις την πολιν μας.
Με τον τροπο αυτό δίδεται ευκαιρία να εκτεθουν αι συνθήκαι υπο τα οποίας διατελεί
αυτή και να υποδειχθούν τα ληπτέα μέτρα. Εις το ειδικό ερώτημα σας δια την ιστορίαν
της φιλαρμονικής του δήμου Ρεθύμνης θα σας ιστορίσω ότι γνωρίζω από της εποχής
κατά την οποίαν ενετάχθη εις αυτήν σαν μαθητής.
Την εποχήν εκείνη την φιλαρμονική διηύθυνε ο ακαταπόνητος και αείμνηστος μαέστρος
Νικόλαος Γκίνος, ο οποίος εξεπαίδευσε γενεάς Ρεθυμνίων εις τα όργανα της
φιλαρμονικής. Η φιλαρμονικήν αυτή ειχε κάποια σοβαράν εμφάνισιν διοτι μετείχον εις
αυτήν εκτελεσταί ηλικωμένοι και επι μακρόν χρόνον παραμένοντες εις αυτήν. . μετά τον
θάνατον του Γκίνου επηκολουθησε μια νεκρά περίοδος της οποίας αποτέλεσμα ήτο να
αποχωρήσουν οι ηλικιωμένοι εκτελεσταί και να στερηθή ουτω η φιλαρμονική
εκτελεστών μονίμων των βασικών οργάνων.
Ο διαδεχθείς τον Γκίνον Αρχιμουσικός κ. Ακης Σμυρναίος ηναγκάσθη να αρχίσει από το
αλφα. Δια να τον συνδράμουν προσετρεξαν παλαιοί εκτελεσταί μεταξύ των οποίων και
ο υπογράφων. Ο κ. Σμυρναίος επέτυχε μια καλή αναδιοργάνωση. Συνέβαλε δε εις
τούτο και η προμήθεια νέων μουσικών οργάνων εξ Ιταλίας υπο του Δήμου. Διέμεινε εις
την πόλιν μας ένα χρόνο.
Την θεσιν του έλαβε ο κ. Νικόλαος Περπιράκης. Την εποχήν αυτή ο Δήμος εν τη
προσπάθεια του όπως η φιλαρμονική παρουσίασθη πλεον καλλίτερα συνέστησε νομικό
προσωπον υπο τον τίτλον – Δημοτική Μουσική Ρεθύμνης. Δυστυχώς όμως δεν
επετεύχθησαν τα επιδιωκόμενα παρα τη μεγάλη προσπάθεια, γεγονός αναμφβήτητον,
του διοικητικού συμβουλίου. Δια τουτο τον Ιούλιον του 1956 διελύθη και έκτοτε μένει
σαν υπηρεσία του Δήμου.
Μετά ανέλαβε την διεύθυνσιν ο κ. Νικόλαος Μαμαγκάκις από τον ποιον παρέλαβε τα
μέσα του 1957. Αντιμετώπισα και εγώ ως οι προκάτοχοι μου το πρόβλημα ελλείψεως
βασικών στελεχών. Εκ των εκτεθέντων γίνεται πρόδηλον ότι οι εκάστοτε αρχιμουσικοί
αντλούν εις πύθον Δαναϊδων δηλ. ευρίσκονται εις την ανάγκην συνεχούς και αδιάκοπου
εκμαθήσεως νέων εκτελεστών καθ’όσον οι εκπεδευόμενοι μόλις καταρτισθούν κάπως
μουσικώς αποχωρούν επειδή συμπίπτει ν’αποφοιτουν και του γυμνμασίου διοτι
σημειωτέον το πλείστον των εκτελεστών της φιλαρμονική είναι μαθηταί.
Η διαρκής ανανέωσις των εκτελεστών οφειλόμενη εις είπομεν εις την αποχώρησιν των
απόφοιτούντων του γυμνασίου, έγινε αφορμή να μην αποκτά η φιλαρμονική καλώς
εκπαιδευόμενους εκτελεστάς εις τα βασικά όργανα.
Τουτο αποτελεί ακριβώς την αδυναμίαν της αν προβή εις σοβαροτέρας μουσικάς
εκδηλωσεις και ο ρόλος της να περιορίζεται εις ότι αφορά την συμμετοχήν της εις τα
δημοσίας τελετάς και εις λίγην ψυχαγωγία κατά τους θερινούς μήνας. Δια να
εκπληρώση η φιλαρμονική Ρεθύμνης η οποία ως πληροφορούμαι είναι η αρχαιοτέρα εν
τη νήσω τον προορισμόν της ο οποίος είναι η μουσική καλλιέργεια του ευρέως κοινού
και παροχή ψυχαγωγίας εις τουτο είναι ανάγκη να εληφθή μέτρον εξασφαλίσεως
ΜΟΝΙΜΩΝ ΕΚΤΕΛΕΣΤΩΝ.
Για να εξασφαλισθή ουτη πρέπει οι εκτελεσταί να απολαμβάνουν επιδόματος, όπως
γίνεται εις τα άλλας πόλεις, όπερ να προσαυξάνεται αναλόγως των ετών παραμονής
των εις φιλαρμονικήν. Ανευ λήψεως του ΡΙΖΙΚΟΥ αυτού μέτρου και οι αρχιμουσικοί θα
ματαιοπονούν αντλούντες επαναλαμβάνω εις πόθον Δαναϊδων και το Ρεθυμνον θα
στερήται συνεχώς εις το διηνεκές σοβαρού μουσικού συγκροτήματος εις την πολιν μας
είναι επιβεβλημένον η πολις των γραμμάτων να αποκτήση καλήν Φιλαρμονικήν.
Πόσον είχε δίκαιον ο συνεργάτης μας κ. Πολ. Τσάκωνας υποστηρίξας με δημοσίευμα
του την χρησιμότητα της ερεύνης , που ήρχισεν η εφημερίς μας, γύρω από την δράσιν
των διαφόρων οργανισμών εις την πολιν μας, αποδεικνύεται εκ των πραγμάτων.
Με τας αφήσεις του κ. Εμμ. Γοβατζιδάκη, Πάτερ Χρύσανθου και Μπάμπη Πραματευτάκι,
ενομίζομεν ότι συνεπληρώθη ο κύκλος δράσεως της φιλαρμονικής από της συστάσεως
της μέχρι σήμερον . όμως, υπήρξαν κετά τα οποια ο συμπολίτης και φιλόμουσος κ.
Χρόνης Μπερνιδάκης ειχε την καλοσύνη να μας συμπληρώσει. Ο κ. Μπερνιδάκης
εθήτευσε και αυτός εις την φιλαρμονικήν.
Ο κ. ΧΡΟΝΗΣ ΜΠΕΡΝΙΔΑΚΗΣ
Ο κ. Χρονης Μπερνιδάκης αφηγείται ότι κατά 1918-19 η φιλαρμονική επανεσυστάήθη
υπο του Λυκείου Ελληνίδων, το οποιον εχρησιμοποίησε τα όργανα του
φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου (Σημ. Κρ. Επ. οστις προ πολλού ειχε διαλυθή) ανάθέσαν
την Διεύθυνσιν αυτής εις τον μουσικοδιδάσκαλον Ιωαννη Παρίδην, πατέρα του νυν
Διευθυντού της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, τον οποιον είχε μετακαλέσει δια τηη
διδασκαλίνα πιανου εις νεανίδας της πολεςως.
Μαθηταίτης ουτω συσταθείσης φιαρμονικής ήσαν:
1) Ευάγγελος Νησσιανάκης
2) Εμμ. Κλάδος
3) Ιωαν. Γ. Λάριος
4) Χρονης Μπερνικδάκης
5) Ανδρέας Μαρκάκης
6) Αντ. Γαβαλάς
7) Ιωαννης Καλονάς
8) Ιωαννης Γιακουμά΄κης
9) Παντελής Βαλασσάκης
10) Ιωαν. Μπιμπίρης
11) Εμμ. Ανδρουλιδάκης
12) Εμμ. Κλειδής απαντες μαθηταί τοτε Γυμνασίου.
Μετά τον κ. Ιωανν. Περίδην ανέλαβε καθήκοντα Αρχιμουσικού ο Γεώργιος Φούντας
(1920) μετά τουτον ο κ. Νομικός και μετά ο Αλφόνσος Ντι Μάιο.
Με την ανωτέρω αφήγησιν συμπληρούται ο λοκληρος οκύκλολς των Αρχιμουσικών
της Φιλαρμονικής Ρεθύμνης, ους παραθέτομεν κατωτέρω.
Βασίλειος Κουτσός Πρώτος Διδάσκαλος
Αντωνιο (Βιεννέζος Σωτηρίου Αντζιου
Ιωαννης Παρίδης
Γεωργ. Φούντας
Νομικός
Ντι Μάγιο
Ν. Γκίνος
Ν. Πιρπιράκης
Ν. Μαμαγκάκις
Μπάμπης Πραματευτάκης.
ΕΝΑ ΑΝΕΚΔΟΤΟ
Ο ενθουσιασμός των Ρεθυμνίων, επι τη αποκτήσει φιλαρμονικής, υπήρξεν τόσο
μεγάλος, ώστε ύστερα από ολίγας ημέρας μετα την παραλαβήν των οργάνων ηξίουν
την δημοσίαν εμφάνισίν της.
Ο Αρχιμουσικός Κουτσός, έχων πλήρη επίγνωσιν της αδυναμίας εμφανίσεως,
ηρνείτω να επιτρέψη τοιαύτην, πολύ δεν περισσότερον, να διευθύνη ταύτην.
Θερμόαιμοι όμως τινές συμπολίται, επεισον μερικούς από τους μαθητάς να
παρελάβουν τα όργανα και να κάνον εμφάνισιν εις την οδον Τσάρου(Αρκαδίου).
Πράγματι το απετόλμησαν. Ως ήτο φυσικόν η εμφάνισις των, με τα παραφωνίας των
υπήρξεν Κωμική.
Κάποιος Φιλοπαιγμων αλλα και πολύ σκεπτικός (λέγουν ότι ήτο ο τότε Δεξιός
Ψάλτης της Εκκλησίας των Παπαδάκης) συνέλαβε την ιδέαν να σατυρίσει το
γεγονός. Την περίοδον εκείνη ο Καρνάβαλος εις την πόλιν μας, εωρτάζετο
μεγαλοπρεπώς με παρελάσεις αρμάτων ομίλους μεταμφιεσμένων κλπ.
Μιαν Κυριακήν των Απόκρεω αφού, ετοίμασε πινακίδας με την ονομασίαν εις εκάστην
ενός οργάνου, συνεκέντρωσε περι τα 25 γαίδουράκια εις τι Χάνι της Μεγάλης Πόρτας
και εις το μέτωπον εκάστου ανήρτησεν, από μια πινακίδα.
Εις ένα ατομον το οποίο, θα εχρησιμοποιήτο ως οδηγός έδωσε μια ταμπέλλα επι
κοντού με την ένδειξιν «Φιλαρμονική».
Περι τη μεσημβρίαν όταν η οδος Τσάρου ήτο γεμάτη από κόσμο, εξήγαγον από το Χόνι
τα γαϊδουράκια και τα κατήυθυνεν ο οδηγός εις την αγοράν. Όταν εφθασαν εις το
ξενοδοχείο Αρκάδι ο Παπαδάκις , ο οποίος εμιμείτο τας φωνάς ολων των ζώων ,
παραμονεύων εκει εμιμήθη την φωνήν γαϊδουρακίου.
Ως φυσικόν τα γαϊδουράκια άρχισαν να ογκανίζουν. Ουτως η σατυρα ήτο πλήρης και
ακράτητοι γέλωτες των παρευρισκομένων συνόδευαν την μπάντα των γαϊδουρακίων η
οποια ετερμάτισε την πορείαν της εις Πλάτανον.
Λέγεται ότι ο Ψάλτης Παπαδάκης τόσον καλώς εμιμμείτο τας φωνάς των ζώων ώστε
κάποτε όταν μετέβη με συντροφιά εις το Αρκάδι, ήρχισε από τα Περβόλια να μιμείται τη
φωνή του σκύλου. Το αποτέλεσμα ήτο όταν έφθασαν εις το Αρκάδι να συνοδεύονται
από καμμιά εκατοστή σκύλους των χωριών της διαδρομής.