Κυκλοφόρησε πρόσφατα η “Αυτοβιογραφία” του Εμμανουήλ Γενεράλι και παρουσιάστηκε στο Ρέθυμνο την περασμένη εβδομάδα. Ο αυτοβιογραφούμενος προσέφερε πολλά και στην πόλη των Χανίων, ως καθηγητής, γυμνασιάρχης, επιθεωρητής παιδείας και επί σειρά ετών πρόεδρος του Φιλολογικού Συλλόγου “Ο Χρυσόστομος”. Γι’ αυτό και είχε τιμηθεί από αυτήν το έτος 1995, σε σεμνή και ουσιαστική τελετή.
Οι συντελεστές της έκδοσης “Αυτοβιογραφία” μας προσέφεραν μια έκδοση – πρότυπο, και μάλιστα σε χαλεπούς καιρούς. Είναι ένα βιβλίο 560 σελίδων, επιμελημένο από τον Θεόδωρο Πελαντάκη, εφοδιασμένο με πλαγιότιτλους, οι οποίοι ξεπερνούν τους 500 και διευκολύνουν σημαντικά την ανάγνωση ενός δύσκολου κατά τα άλλα κειμένου και εξαιρετικά μεγάλου σε όγκο.
Φωτο 2
Κοντά σ’ αυτόν ο Γιάννης Παπιομύτογλου προσέφερε ένα εξίσου βοηθητικό ευρετήριο ονομάτων και η Χριστίνα
Θεοχάρη ένα κατατοπιστικό χρονολόγιο, με τομείς αναφερόμενους σε πανελλήνια γεγονότα, σε κρητικά και σε ατομικά του Εμμανουήλ Γενεράλι.
Η αναδημοσίευση κειμένων αναφερόμενων στον Γενεράλι του Σπύρου Μαρνιέρου, του Χριστόφορου Χαραλαμπάκη και του Εμμανουήλ Κριαρά και το κλείσιμο του βιβλίου με παράρτημα φωτογραφιών, συνέβαλαν στο ανέβασμα του κύρους της έκδοσης.
Ο Εμμανουήλ Γενεράλις υπήρξε πολυσχιδής προσωπικότητα και ένα βιβλίο, οσοδήποτε πολυσέλιδο, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να την καλύψει: φιλόλογος, γυμνασιάρχης, γενικός επιθεωρητής της Παιδείας, συγγραφέας δεινός, αγορητής διαπρύσιος. Παράλληλα υπήρξε σημαντική πολιτική προσωπικότητα, αντίπαλος του Ελευθερίου Βενιζέλου, και ενεργός πολίτης.
Ο Γενεράλις έλαβε τα εγκύκλια γράμματα κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα στο Αμάρι, μια επαρχία που ανέδειξε σημαντικότατες προσωπικότητες των γραμμάτων. Διετέλεσε μαθητής των Σχολείων των Βρυσών και του Ανω Μέρους. Στη συνέχεια φοίτησε για δύο έτη στο Σχολαρχείο του Μοναστηρακιού, και ολοκλήρωσε τον κύκλο του ελληνικού σχολείου στο Ρέθυμνο. Μετά την αποφοίτηση επέστρεψε στο χωριό του και φοίτησε στα μουσουλμανικά σχολεία του Γερακαριού και του Μέρωνα. Αρνήθηκε τις προτάσεις τόσο της Μονής Πρέβελη να τον σπουδάσει ως καλογεροπαίδι και μελλοντικό καλόγερο όσο και εκείνη του Ρεούφ πασά (γνωστού μας και από την ίδρυση του Δημοτικού Κήπου Χανίων) να αναλάβει τις σπουδές του στη στρατιωτική ιατρική στην Κωνσταντινούπολη και συνέχισε τις σπουδές του το 1877 στο τετραετές τότε γυμνάσιο, στη Νεάπολη της Αθήνας, απ’ όπου αποφοίτησε με άριστα το 1881. Ο Εμμανουήλ Γενεράλις διετέλεσε εκπαιδευτικός και των δύο πρώτων βαθμίδων της εκπαίδευσης. Διετέλεσε επίσης γραμματοδιδάσκαλος, ελληνοδιδάσκαλος, σχολάρχης, φιλόλογος καθηγητής και γυμνασιάρχης Χανίων. Ακόμη και μετά τη συνταξιοδότησή του, την οποία καθυστέρησε για πέντε χρόνια με μεταβολή της ημερομηνίας γέννησής του, το έτος 1930, συνέχισε για λίγο να παραδίδει μαθήματα ελληνικών στη Γαλλική Σχολή Καλογραιών των Χανίων “Ο Αγιος Ιωσήφ”.
Ο Γενεράλις συνέχισε την παράδοση της Κρήτης και ιδιαίτερα της δυτικής να γεννά διαπρεπείς φιλολόγους, όπως ο Αντώνιος Αντωνιάδης, ο Παύλος Βαλάκης, ο Αντώνιος Γιάνναρης, ο Βασίλειος Ψιλάκης, ο Νικόλαος Παλιεράκης, ο Ιωάννης Καλλιτσουνάκης, ο Μιχαήλ Πρεβελάκης, ο Ιωάννης Βογιατζάκης, παράδοση η οποία συνεχίστηκε και σε τρίτη γενιά, με τους Στυλιανό Καψωμένο και Νικόλαο Τωμαδάκη, και σε τέταρτη, με τους Εμμανουήλ Κριαρά και Ερατοσθένη Καψωμένο.
Καλύτερα από το καθένα μίλησαν για τον εκπαιδευτικό Εμμ. Γενεράλι οι μαθητές του. Στη νεκρολογία του το 1943 ένας από τους εκλεκτότερους και ο μόνος επιζών σήμερα, ο Εμμανουήλ Κριαράς, έγραψε μεταξύ άλλων: «Σ’ όλη, αλήθεια, τη σταδιοδρομία του ο Γενεράλις άλλο δεν πάσχισε παρά να μας δώσει κάτι από τη φλόγα που θέρμαινε τα ιδανικά του και να διαπλάσει και να κατευθύνει τις παιδικές μας ψυχές προς τη γνώση και την αρετή».
Η “Αυτοβιογραφία” του Εμμανουήλ Γενεράλι αποτελεί εδώ και ένα μήνα μια πολύτιμη έκδοση όχι μόνο για τους εκπαιδευτικούς και τους ερευνητές της κρητικής Εκπαίδευσης, αλλά και για τους ασχολούμενους με την κρητική ιστορία και κοινωνική ζωή. Οι συντελεστές της αξίζουν συγχαρητήρια, αφού μάλιστα ανέβασαν τον πήχη αυτού του τύπου των προσπαθειών πολύ ψηλά.
Οπωσδήποτε οφειλόμενες είναι οι ευχαριστίες και στην οικογένεια Γενεράλι, που ανέλαβε το κόστος μιας τόσο μεγάλης έκδοσης και απέδειξε ότι ξέρει να τιμά το μεγάλο όνομα που φέρει.
Χάρης Στρατιδάκης
Δάσκαλος – Σχολικός σύμβουλος