ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΟΥΝΗΣ

Ο Εμμανουήλ Καούνης ήταν ο ακρίτας του αρχαιολογικού μας πλούτου και μια ακένωτη πηγή προσφοράς στο συνάνθρωπο.
Αξίζει να τον γνωρίσουμε καλύτερα στους νεότερους
Γεννήθηκε στο Ρέθυμνο το 1872
Η μητέρα του καταγόταν από την ιστορική οικογένεια των Βλαστών που ανέδειξε και τον μεγάλο λαογράφο Παύλο Βλαστό.
Ο Εμμανουήλ Καούνης είχε μεγάλη έφεση στα γράμματα και φαινόταν ότι θα διακριθεί σαν επιστήμονας. Ο θάνατος του πατέρα του όμως ανέκοψε κάθε πρόσβαση σε ένα λαμπρό μέλλον και τον υποχρέωσε να αφήσει το σχολείο και να ασχοληθεί με το εμπόριο.
ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΣΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ
« Όπου φελά παντού φελά λέει ο σοφός λαός μας»
Κι αν τον αδίκησε η ζωή κατάφερε να διακριθεί στον εμπορικό χώρο χάρις στο πρωτοποριακό πνεύμα που διέθετε Το εξαιρετικό λάδι που έβγαζε το ατμοκίνητο εργοστάσιό του βραβεύτηκε άπειρες φορές σε διάφορες εκθέσεις ακόμα και του εξωτερικού. Ο φιλοπρόοδος Ρεθεμνιώτης διατηρούσε κι ένα κατάστημα στην οδό Αρκαδίου από το οποίο διέθετε τα προϊόντα του εργοστασίου του
Το 1896 ενώ βρισκόταν στην Αθήνα ,κατάλαβε από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα ότι δεν θ’ αργήσει νέα επανάσταση
Γύρισε αμέσως πίσω Αποβιβάστηκε στο Μπαλί μαζί με τους Θεμιστοκλή Μοάτσο, Νικόλαο Σωτήρχο , Γεώργιο Σαουνάτσο και Γιάννη Μανιατάκη και ξεκίνησε αμέσως πατριωτική δράση
ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΘΕΡΙΣΟΥ
Δεν ήταν πια ο μειλίχιος και πράος άνθρωπος αλλά ο Κρητικός που φλεγόταν για το αγαθό της ελευθερίας.
Η επανάσταση του Θερίσου τον βρίσκει έναν από τους πιο αποφασιστικούς συνεργάτες του Ελευθερίου Βενιζέλου. Ήταν από τους οργανωτές του συλλαλητηρίου της Μονής Ασωμάτων έχοντας γύρω του γενναίους συμπολεμιστές και αρχηγό τον Γιώργο Βλαστό.
Ήρθαν ξανά οι καιροί ειρήνης και ο Εμμανουήλ Καούνης επέστρεψε στις πνευματικές του αναζητήσεις Οι αρχαιολογικοί μας θησαυροί ήταν πάντα στο επίκεντρο των ενδιαφερόντων του επειδή στους μακρινούς περιπάτους του είχε κατά καιρούς την ευκαιρία να διαπιστώσει ίχνη τους στην κρητική γη . Εκείνη την εποχή η ιδέα των ανασκαφών ήταν κάτι που άγγιζε τα όρια της φαντασίας Τα κράτος μας στάζοντας ακόμα αίμα από βαθιές πληγές δεν μπορούσε ούτε να προγραμματίσει και πόσο μάλλον να χρηματοδοτήσει επιστημονικές έρευνες.
Ο Εμμανουήλ Καούνης γνωρίζοντας από μελέτες τον πλούτο που έκρυβε και η Ρεθεμνιώτικη γη αποφάσισε να αναλάβει πρωτοβουλία.
ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ
Μόλις τέλειωνε τη δουλειά του γύριζε στην περιοχή του Σταυρωμένου και εντόπιζε τα σημεία που έπρεπε να σκάψει.
Κι όταν ερχόταν το Σάββατο, έπαιρνε δυο τρεις από τους πιο έμπιστους εργάτες του και ξεκινούσαν το σκάψιμο. Έτσι ήρθαν στο φως σπάνια ευρήματα Ο Καούνης δεν ησύχαζε αν δεν τα μετέφερε στον προορισμό τους
Την αξία αυτών των ευρημάτων και ιδιαίτερα του ανάγλυφου που είχε βρει στου Σταυρωμένου τόνισε αργότερα στα εγκαίνια του Μουσείου Ρεθύμνου ο τότε έφορος και διευθυντής του Μουσείου Ηρακλείου Πλάτων.
Οι έφοροι αρχαιοτήτων τον εκτιμούσαν βαθύτατα και το ανέφεραν συχνά στα γράμματά τους
Ακόμα κι ο αθηναϊκός τύπος ασχολήθηκε με το έργο του Εμμ. Καούνη
Χαρακτηριστικό είναι το δημοσίευμα της «Εστίας» (9 Απριλίου 1928)
«…το Μουσείον Ρεθύμνης το οποίον διευθύνει με ζήλο ο καθηγητής του Γυμνασίου κ. Παπαδάκης και δια το οποίον μέγα ενδιαφέρον δεικνύει ο κ. Εμμ. Καούνης ,μια χαρακτηριστική μορφή εμπόρου λογίου, ο οποίος αφήνει τας υποθέσεις του δια να μεταβεί εις το εσωτερικόν κα κάμει ανασκαφάς εξ ιδίων …»
Κάθε πράξη πατριωτική του Καούνη που με δικές του δυνάμεις διασώζει τον εθνικό μας πλούτο επισημαίνουν όλοι οι έφοροι αρχαιοτήτων με τα πιο θερμά σχόλια
Άλλα επίσημα στοιχεία που μιλούν ζωντανά για τη μεγάλη συμβολή του συμπατριώτη μας αρχαιολάτρη στην προστασία των αρχαιολογικών ευρημάτων είναι και οι έξι επιστολές που έστειλε ο αείμνηστος ιστορικός και αρχαιολόγος Στέφανος Ξανθουδίδης στον Εμμ. Καούνη, σχετικά με τις έρευνες του τελευταίου για την ιστορική τοποθέτηση του τάφου του Χορτάτζη που βρέθηκε στους Ασώματους Αμαρίου. Τις επιστολές παρέδωσε ο Εμμ. Καούνης στο μακαρίτη Γυμνασιάρχη Μιχαήλ Πρεβελάκι. Οι επιστολές αυτές δημοσιεύτηκαν στον Δ. τόμο της επετηρίδας της εταιρίας των Κρητικών σπουδών (Αθήνα 1941)
Η επιθυμία του να μην καταστρέφονται τα αρχαία και να διατηρούνται εκεί που ανήκουν δεν τον εγκατέλειψαν ούτε κοντά στο τέλος της ζωής του.
Παραμονές του θανάτου του έδωσε την ευχή του στο γιο του Λεωνίδα με τις ίδιες πνευματικές ανησυχίες να παραδώσει στο Μουσείο τα ευρήματα που προστάτευε στο χώρο του μέχρι να τελειώσει ο πόλεμος αν ο ίδιος δεν είναι πια στη ζωή.
Σαν να είχε προαισθανθεί το τέλος του Πράγματι όταν ήρθε η λευτεριά η μεγάλη καρδιά του Εμμ. Καούνη είχε πάψει να κτυπά. Ο γιος του Λεωνίδας όμως τήρησε το λόγο του και εκπλήρωσε στο ακέραιο την τελευταία επιθυμία του πατέρα του.
ΜΕΓΑΣ ΦΙΛΟΤΕΛΙΣΤΗΣ
Ο Καούνης ήταν και μεγάλος φιλοτελιστής.
Είχε μια από τις πιο σπάνιες συλλογές. Για κακή του τύχη η συλλογή αυτή καταστράφηκε με τον πρώτο βομβαρδισμό που έγινε στο Ρέθυμνο
Κάποια μέρα στην περίοδο της κατοχής , εκεί που βρισκόταν στο χωριό του μαθαίνει ότι τον αναζητά ως εκεί ένας γερμανός αξιωματικός.
Είχε διαβάσει σε ένα Γαλλόφωνο περιοδικό της Βιέννης μια πραγματεία του Καούνη με τίτλο « Η Φιλοτέλεια και το Ελληνικό Γραμματόσημο» που είχε μεγάλη απήχηση στον φιλοτελικό κόσμο. Κι ήθελε να γνωρίσει από κοντά το Ρεθεμνιώτη φιλοτελιστή και να δει την περίφημη συλλογή. Έμαθε όμως την τύχη της και ντράπηκε για λογαριασμό των ομοεθνών του .
Για τον Εμμ. Καούνη είχε κάνει εκτενή αναφορά ο Ιωάννης Δαλέντζας ο μεγάλος μας λογοτέχνης και αντιστασιακός. Από τα σημειώματά μου μαθαίνουμε και άλλες πτυχές της προσωπικότητας του χαρισματικού μας συμπολίτη
«Συντηρούσε πολλές οικογένειες βοηθώντας κρυφά και μυστικά τους αναξιοπαθούντες και η βοήθειά του ήταν γενναία ώστε να ανασταίνονται οικονομικά οι πάσχοντες. Έσωσε πολλούς επαγγελματίες από δύσκολη θέση χωρίς κανένα όφελος δικό του κι ήταν συνηθισμένο το φαινόμενο να τρέχει στα δικαστήρια και να πληρώνει τα δικαστικά έξοδα αγνώστω ντου δυστυχισμένων ανθρώπων Προπάντων τις παραμονές των εορτών έβγαζε πολλούς από τις φυλακές πληρώνοντας σοβαρότατα ποσά»
Αυτά έγραφε ο μεγάλος μας συγγραφέας με στοιχεία που του έδινε ο δικηγόρος Μιχαήλ Μύρωνος Παπαδάκις.
ΠΟΛΥΠΛΕΥΡΗ ΔΡΑΣ Η
Και τι να γράψουμε για τη δράση του σαν Ερυθροσταυρίτη. Γιατί υπήρξε ιδρυτικό μέλος του τοπικού τμήματος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού από το 1922.
Αλλά και σε άλλους τομείς συνέβαλε τα μέγιστα διατελώντας μέλος της επιτροπής επαρχιακής οδοποιίας .μέλος του αδελφάτου του Δημοτικού Νοσοκομείου Ρεθύμνου, μέλος της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, Ταμίας του συλλόγου εταιρείας των φίλων του Ρεθύμνου. Ταμίας του Γυμναστικού Συλλόγου Ρεθύμνου, μέλος της φιλοτελικής εταιρείας Ελλάδος, Έφορος του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων Ιδρυτής του Ορειβατικού Συλλόγου
Μια τόσο πολυσήμαντη προσωπικότητα δεν θα μπορούσε να απουσιάζει από τους στίχους του Ρεθεμνιώτη βάρδου Γιώργη Καλομενόπουλου που γράφει κάπου:
« Στη χαλάστρα κουβεδιάζουν
δυο άρχοντες της πόλης
Καψαλάκης Ιωάννης
και Καούνης ο Μανόλης»
Κάθε φορά από το 1977 που έγραψα πρώτη φορά για τον Εμμανουήλ Καούνη μάθαινα και κάτι περισσότερο για την δράση του φλογερού αυτού Ρεθεμνιώτη που είχε ταυτιστεί με τους ακρίτες που προστάτευαν την αρχαιολογική μας κληρονομιά Έτσι είχε καταξιωθεί στη συνείδηση όλων των συμπολιτών του που τον τιμούσαν ιδιαίτερα Και σε βαθμό μάλιστα που έγραφε ο Θεμιστοκλής Βαλαρής και αναφέρεται στο βιβλίο του « Μια πόλη αναμνήσεις»
« Αν δεν έλειπε ο Εμμανουήλ Καούνης τώρα και το Βενετσιάνικο Ρολόι θα ήταν στη θέση του….»
Εύα Λαδιά