Από το ναδίρ στο ζενίθ της διοργάνωσης

Ξύπνησε μνήμες το οδοιπορικό μας στις παλιές απόκριες και στα πρόσωπα που έδιναν χρώμα με το μπρίο και το κέφι τους.
Κι επειδή έχουμε δρόμο ακόμα μπροστά μας, συνεχίζουμε σήμερα σταχυολογώντας στοιχεία από το αρχείο μας.
Το πρώτο μισό του περασμένου αιώνα και πριν μεσολαβήσει ο πόλεμος, βλέπουμε τους Ρεθεμνιώτες να συνεχίζουν την παράδοση του άκρατου γλεντιού.
Από τα σχετικά δημοσιεύματα, ένα μας κάνει ξεχωριστή εντύπωση ,γιατί δείχνει και μια άλλη πλευρά της δημοσιογραφίας, κάποτε που κάποιες πένες , δεν χάριζαν σε κανένα και μερικές φορές έφθαναν και μέχρι την υπερβολή ,δίνοντας την εντύπωση ότι με την ευκαιρία της αναφοράς έβγαζαν και απωθημένα συναισθήματα.
«ΚΥΑΝΟΑΙΜΟΙ ΚΑΙ ΜΠΟΥΡΖΟΥΑΖΙΑ»
Το επίμαχο ρεπορτάζ είχε καταχωρήσει στο αρχείο του ο συνταξιούχος σήμερα βιβλιοθηκονόμος κ. Γιάννης Δογάνης και το είχε αναδημοσιεύσει το 1984 σε τοπική εφημερίδα.
Έχει ημερομηνία 7-3-1933 και αναφέρει:
«Οι Απόκριες εορτάστηκαν και φέτος με πολλή ζωηρότητα Είχαμε χρόνια να δούμε τόσους πολλούς μασκαράδες. Και το μασκάρεμα και το κέφι ήταν γενικό. Τόσον εις τας λαϊκάς τάξεις όσον και εις την μπουρζουαζίαν του γνωστού δια τους κυανοαίμους του Ρεθεμνακίου. Και τα λαρύγγια των νεαρών μας, στερουμένων κατά κανόνα από αυτά, συνετάραξαν τους ύπνους των μουρμούρηδων που αποσύρονται με τις όρνιθες.
Το «γελεκάκι» εις όλους τους χρωματισμούς της φωνής του, με ποικιλίαν κοσμητικών αυτοσχεδίου εμπνεύσεως.
Δεν έλειψαν δε από τη Συμφωνική αυτή ορχήστρα και οι σπουδαστές της Σχολής Μέσης Εκπαίδευσης. Επωφελούμενοι της μοναδικής αυτής ευκαιρίας να καλύπτονται από τη μάσκα. Αλλά δυστυχώς το μάθημα της Ωδικής εδιδάχθη ελάχιστα στα σχολεία μας.
Και οι γλεντζέδες μαθηταί …γκάριζαν δυστυχώς χειρότερα από τους μεγαλύτερούς των Ηλπίζομεν ότι οι νέαι γενεαί χάρις εις τους φωνογράφους και την εκλαίκευσιν τη μουσικής θα παρουσιάζονται μελωδικότεραι . Αλλά φαίνεται ότι δεν αφήνει η κληρονομικότης και ως γνωστόν οι παλιότεροι ούτε ιδέαν έχουμε περί μουσικής εκτός από το ένρινο ΠΑ ΒΟΥ ΓΑ ΔΙ
Οι Απόκριες παρά τον όλον επιβαρυντικόν που είχαν,ότι συνέπεσαν εις αρχήν της τελευταίας προεκλογικής εβδομάδος επέρασαν χωρίς τοποθέτην σκοπόν Θα ηδύνατο να υπερηφανεύεται αληθώς η Αστυνομία μας δια την μοναδικήν αυτήν τάξιν και ασφάλεια και προτίστως δικαιούται να υπερηφανεύεται ο νομοταγέστατος λαός νομού Ρεθύμνης.
Η ΠΡΩΤΗ ΕΠΙΣΗΜΗ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ
Ο πόλεμος φυσικά και η περίοδος που ακολούθησε μόνο κέφι δεν μπορούσε να δημιουργήσει. Πένθος , μισαλλοδοξία και φτώχεια έκαναν τις μέρες γκρίζες και μελαγχολικές.
Μέχρι που η Περιηγητική Λέσχη, μια ομάδα δραστήριων συμπολιτών , μόλις άρχιζε ο κόσμος να ορθοποδεί ,άρχισε να κινεί τα νήματα για να βγει η πόλη από μια χειμερία νάρκη γεμάτη νοσηρότητα
Και στις 2 Φεβρουαρίου 1960 διαβάζουμε στις εφημερίδες:
« Το απόγευμα της παρελθούσης Κυριακής συνεκροτήθη εις το δημαρχιακόν κατάστημα ευρεία σύσκεψις υπό την προεδρίαν του κ. Ευαγγέλου Νησιανάκη , προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου με θέμα την οργάνωσιν του Καρναβαλιού εις την πόλιν μας κατά τας εορτάς των Απόκρεω 27ην και 28ην τρέχοντος.
Εις την σύσκεψιν μετέχον ο πρόεδρος του τμήματος της Ελληνικής Περιηγητικής Λέσχης Ρεθύμνης κ. Κωνσταντίνος Μανουράς, ο πρόεδρος του τουριστικού συνδέσμου κ. Δημ.Δαφέρμος και οι κ. κ. Γ. Τσουδερός. Γ. Κούνουπας, Γ. Μαραγκάκης, Εμμ. Αστρινός, Χαρ. Πραματευτάκης, Εμμ. Βογιατζάκης, Τάκης Αποστόλου, Βασ.Παπαβασιλείου, Ιωάννης Τζέλησις και οι διδες Όλγα Δασκαλάκη και Ευρυδίκη Κούνουπα της Περιηγητικής Λέσχης.
Κατά τη σύσκεψη αποφασίστηκε η οργάνωση Καρναβαλιού υπό της Περιηγητικής Λέσχης εν συνεργασία μετά του Τουριστικού Συνδέσμου και με την οικονομικήν ενίσχυσιν του Δήμου και της Ε.Π.Λέσχης.
Προς τον σκοπόν αυτόν εψηφίσθη υπό του Δήμου το ποσόν των 5000 δραχμών και θα παρακληθούν όσοι δυνάμενοι να συμβάλουν εις την επιτυχίαν της εορτής ,όπως ενισχύσουν την εν λόγω προσπάθειαν κατά το δυνατόν.
Και φυσικά οι αρθρογράφοι της εποχής συνιστούν την ενίσχυση της πρώτης αυτής διοργάνωσης μεταπολεμικά του Καρναβαλιού.
Η ΑΙΩΝΙΑ ΜΙΖΕΡΙΑ
Αρχίζει μια λαμπρή περίοδος για το Καρναβάλι ακόμα και μέσα στα γκρίζα χρόνια της χούντας , παρά τις απαγορεύσεις και τον αγώνα που έδωσε κάποτε ο Κανάς ,για να υπερασπιστεί το θεσμό, με κίνδυνο να βρεθεί πίσω από τα κάγκελα .
Μέχρι που επικρατεί σιωπή και διαβάζουμε στον τύπο:
« Από την Περιηγητική Λέσχη Ρεθύμνης , στην οποία απευθύνονται ερωτήσεις « αν θα οργανώσει και φέτος Καρναβάλι» παρέχεται η πληροφορία ότι την οργάνωση του Ρεθεμνιώτικου Καρναβαλιού πήρε από το 1982 η Επιτροπή Πολιτιστικών Υποθέσεων του Δήμου Ρεθύμνης ,τον οποίο και βαρύνει αποκλειστικά η διακοπή μιας τόσο όμορφης εκδήλωσης που είχε καθιερωθεί στην πόλη μας με παγκρήτια αναγνώριση …»
Έχω άποψη, επειδή εκείνα τα χρόνια ήμουν ενεργά στο επάγγελμα και είχα την ευκαιρία να μιλήσω και να έχω πρώτη πληροφόρηση από τον αξέχαστο Κώστα Καννά
Επειδή είναι μέρες γιορτής ας μην βουτήξουμε και μεις την κάλαμο εις χολήν γιατί πολλά έχουμε να πούμε και καθόλου ευχάριστα
Σημασία έχει ότι μια περίοδο , και το Καρναβάλι είχε την τύχη φορέων ,που αν δεν είχαν ξεκάθαρη κομματική ταυτότητα έμεναν απέξω
Κάποιες απόπειρες αναβίωσης καρναβαλιού απέτυχαν παταγωδώς. Μια από αυτές μάλιστα προκάλεσε και οργή γιατί και από αισθητικής και ποιοτικής άποψης ήταν « να το κλαίνε οι ρέγγες»
Ο ΜΕΡΩΝΑΣ ΑΝΕΛΑΒΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ
Μια ακόμα αξιοσημείωτη αναφορά καρναβαλικής διοργάνωσης , γίνεται στις 2 Μαρτίου 1984 Διαβάζουμε σχετικά:
« Στο Πέραμα και στο Μέρωνα θα κάνει φέτο τη βόλτα του ο Καρνάβαλος Μπορεί οι Ρεθεμνιώτες να είχαν την ατυχία να μη δουν φέτο Καρναβάλι στην πόλη τους, αν θέλουν όμως μπορούν να αναπληρώσουν το κενό, πηγαίνοντας στο Πέραμα ή στο Μέρωνα Αμαρίου.
Ο Εκπολιτιστικός Σύλλογος του Μέρωνα διοργανώνει πυρετωδώς τις Καρναβαλικές εκδηλώσεις που θα κάνει μεθαύριο Κυριακή στο χωριό. Ομάδες από νέα παιδιά ετοιμάζουν τα άρματα που θα πάρουν μέρος, τις στολές και τις μασκαράτικες παρέες που θα πλαισιώνουν τις εκδηλώσεις
Το Μερωνιανό Καρναβάλι θα αρχίσει την πορεία του μέσα στο χωριό στις 2 το απόγευμα της Κυριακής. Προβλέπεται δε να συγκεντρώσει το ενδιαφέρον πολλών γειτόνων
Την επομένη Καθαρά Δευτέρα σειρά έχει το Πέραμα Το Περαματιανό Καρναβάλι θ’ αρχίσει στις 3 το απόγευμα Και οι διοργανωτές υπόσχονται σε όσους θα πάνε να γλεντήσουν με την ψυχή τους με ρεμπέτικη κομπανία και με παραδοσιακούς αποκριάτικους χορούς. ..»
ΣΠΙΘΕΣ ΣΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΣΚΟΤΑΔΙ
Σ΄αυτή την εποχή του μαρασμού είναι αρκετοί οι Ρεθεμνιώτες που αγωνίζονται για μια καλή οργάνωση Καρναβαλιού εκτός από την Περιηγητική Λέσχη. Ο Δημήτρης και η Ελένη Τζέτζου, ο Στέλιος Σαλβαράκης κι άλλοι που δεν έτυχε να γνωρίσω. Αναφέρομαι σε πρόσωπα που πολλές φορές μοιράστηκαν μαζί μου την ελπίδα για την αναβίωση ενός λαμπρού Καρναβαλιού.
Εκείνος βέβαια που αξίζει ιδιαίτερης αναφοράς είναι ο Μιχάλης Καραδάκης Ο Καράς όπως ήθελε ο ίδιος να αναφέρεται για να θυμάται τη σφακιανή του καταγωγή.
Ο γνωστός Ρεθεμνιώτης που σπούδασε αρχιτεκτονική στην Ιταλία ,αλλά έγινε πιο γνωστός από τις περίφημες δερμάτινες κατασκευές. Ένα άτομο από αυτά που μπορούν να σε κάνουν να ξεχάσεις κάθε καημό κι ας είναι τα ίδια στις «μαύρες» τους
ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΡΑΣ
Ο Μιχάλης αποδεδειγμένα θα πρέπει να θεωρηθεί από τους θεμέλιους λίθους της ανασύστασης του Καρναβαλιού στη σημερινή του λαμπρή οργάνωση
Και μάλιστα ο ίδιος ο Κώστας Καννάς το είχε αναφέρει ,όταν υποχρεώθηκε να πάρει θέση και να τονίσει την προσφορά του Καρά σε μια σύσκεψη στο δήμο ,όπου ο τότε δήμαρχος πίκρανε το Μιχάλη που ως γνωστόν «δεν χαρίζει κάστανα» γιαυτό και είναι αξιαγάπητος παντού.
Με τους «Τρομοκράτες» του λοιπόν ,ομάδα που έχει «νονά» την καλή μας συνάδελφο Μαρία Πετράκη, ο Μιχάλης έβαλε ένα από τα θεμέλια της σωστής αναδιοργάνωσης του Καρναβαλιού.
Γνωρίζοντας πολύ καλά τη «συνταγή» του κεφιού δεν μπορούσε να μη δώσει σωστές κατευθύνσεις
Κι αυτό έκανε όταν η αγαπητή μας Πέπη Μπιρλιράκη ασχολήθηκε ενεργά σαν δημοτικός παράγοντας με το Καρναβάλι και ζήτησε τις απόψεις του. Άκουσε με προσοχή τις θέσεις του Μιχάλη και την ανάγκη να συμμετέχει ο κόσμος που έρχεται να δει τη διοργάνωση κι έτσι φθάσαμε στο γνωστό επιτυχημένο θεσμό.
Νομίζω ότι η κ. Μπιρλιράκη θα πρέπει να πιστωθεί από μια ακόμα αρετή που καλό θα είναι να αποκτήσουν κι άλλοι παράγοντες Ξέροντας να ακούει και να συζητά προτάσεις, έχει επιτύχει αυτά που κάποτε θα πρέπει να της αναγνωριστούν Και πάνω από όλα η επιτυχία του Καρναβαλιού που συναγωνίζεται πια τις μεγαλύτερες διοργανώσεις πανελλαδικά .
Το καλό πρέπει να λέγεται την κατάλληλη στιγμή Και δεν στοιχίζει τίποτα να αναγνωρίζουμε και στους άλλους καλές πλευρές που ωφελούν τον τόπο Κάποτε πρέπει και αυτό να γίνει συνείδηση
Εύα Λαδιά