ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΙΣ
Πέμπτη 13 Μαρτίου 1947
Ολόκληρος ο υπο του τέως Πρωθυπουρού κ. Εμμ. Τσουδερού εκφωνηθείς επικήδειος λόγος
ΑΘΗΝΑΙ, 8 Μαρτίου (εκτάκτου ανταποκριτού μας).
Σήμερον το απόγευμα ετελέσθη από του Ναού του Αγίου Διονυσίου Αεροπαγίτου, η κηδεία του αλησμόνητου συμπολίτου μας Στυλιανού Μ. Δημητρακάκη.
Άπειρον πλήθος διακριμένων Αθηναίων, Κρητών παρηκολούθησε την επικήδειον ακολουθίαν. Ο Αντιπρόεδρος της κυβερνήσεως κ. Βενιζέλος, ο Αρχηγός του Δημοκρατικού Προοδευτικού, οι Κρήτες Βουλευταί αντιπρόσωποι του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, αντιπρόσωποι των Νέων Επιστημόνων Κρήτης, κα άλλοι πολλοί! Πολλοί στέφανοι κατετέθησαν εν οις του Κόμματος Δημοκρατικού Προοδευτικού του οποίου ήτο εκλεκτόν μέλος.
Εξεφωνήθησαν επικήδειοι λόγοι από τον κ. Μπαμπάκου εκ μέρους του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, από τον κ. Ευστράτιον Φωτάκην πρώην βουλευτήν και Γερουσιαστήν και από τον κ. Ε. Ι. Τσουδερόν πρώην Πρωθυπουργόν.
Ο κ. Τσουδερός είπε τα ακόλουθα:
Αγαπητέ φίλε και πολύτιμε συνεργάτα Στέλιο Δημητρακάκη:
Παρά τη βαθιά λύπη που καταθλίβει την καρδιά μου και την ασυγκράτητη συγκίνηση που εμποδίζει την ελευθέρα λειτουργία της σκέψεως δια να μπορώ να εκφράσω καλά με λόγια την έκταση της αρετής σου και μέγεθος της γενναίας ψυχής σου, αισθάνομαι ακαταμάχητη την επιταγή από το καθήκον που εχω για ένα άνδρα σαν και σένα να είπω οσα μπορέσω δια να σε δείξω ως παράδειγμα και δια να σου απευθύνω τον ύστατο χαιρετισμό.
Γνωριζόμεθα αλλα δεν είμεθα φίλοι ως το 1940. Η απόστασις της ηλικίας και αι διαφορετικαί επαγγελματικαί απασχολήσεις δεν έδωσα ως τότε την ευκαιρίαν να συνδεθούμεν στενότερα. Μια κακοτυχία δική μου, ο περιορισμός μου από την Δικτατορία σ’ένα Αθηναίκό Περίχωρο έδωσε αφορμή να γίνομε φίλοι. Ήλθες τότε με γενναιότητα να μ’ επισκεφθείς και να μ’ ενθαρρύνεις, αψηφίζοντας τα γύρω μου αστυνομικά μέτρα, εν ω αλλοι έως τότε φίλοι των καλών ημερών δεν τολμούσαν να το κάμουν. Αυτό είναι δείγμα γερού χαρακτήρα που δεν τρέχει προς την ευκολίαν της λάμψεως αλλά προς τη δυσκολίαν του αγώνος. Φύσις δημοκρατική και φιλελευθέρα έδειξες ότι δεν εκάμπτεσο πρό της τυραννίας ούτε ήθελες να μείνης απαρατήρητος από το άγριο βλέμμα της. Και πράγματι ο τότε Υπουργός της Ασφάλειας σε παρετήρησε, όταν από το δελτίο παρακολουθήσεώς μου έμαθε την επίσκεψιν και ειρωνικά πρόσθεσε ότι έτσι εξασφαλίζεις θέσιν εις Κυβέρνησίν μου. Ναι, του απήντησες ειρωνικώτερα αλλα και προφητικά και μάλιστα θα είμαι ο διάδοχός σου. Πράγματι ολίγον αργότερα αυτό και έγινε. Η μοίρα δίδει χαρίσματα προβλεπτικά εις τους εκλεκτούς της.
Ετσι τον Απρίλιο του 41 ξεκινούσαμε μαζί δια την μάχην της Κρήτης την οποίαν ελάμπρυνες με την γενναία όρασή σου.
Τέκνον πατρός αγωνιστού και απόγονος ηρωικής οικογενείας, που εις τας Κρητικάς επαναστάσεις επροτοστάτει, έδειξες τότε όλα τα προσόντα της καταγωγής σου. Ακούραστος εις την οργάνωσιν του αγώνος, τολμηρός μετά ψυχραιμίας εις την ώρα του αγώνος διεκρίθης κατά το διάστημα της περιφήμου μάχης της Κρήτης ως αγωνιστής και αρχηγός αγωνιζομένων. Εν τω μέσω των αγρίων βομβαρδισμών του εισβολέως δεν εδίσταξες να περιτρέχεις απροφύλακτα την πόλιν των Χανίων και τα περίχωρα δια να διανέμεις όπλα, δια να ενθαρρύνεις δια να οδηγείς. Και διαν το αυτοκίνητον σου συντρίβετο από τα εχθρικά βλήματα, έκανες το καθήκον σου πεζός και έδειξες το παράδειγμα του πρώτου μεταξύ των πρώτων γενναίων, και εδικαίωσες τον τίτλον τον οποίον ο Βασιλεύς της Κυβέρνησίς σου είχον δώσει του γενικού αντιπροσώπου των κατά την διεξαγωγήν της μάχης. Ημείς είχαμεν αποκοπή από σας από την πρώτην ημέραν της εχθρικής επιθέσεως εξάλλου η Συμμαχική Διοίκησης είχε αξιώσει ν’ απομακρυνθώμεν δια να περιέλθη η εξουσία εις τους στρατιωτικούς Συ μας αντιπροσώπευσες πλησίον αυτών επαξίως.
Η δράσιν σου εν Κρήτη απέσπασε τον θαυμασμόν του συμμαχικού Στρατηγείου.
Στην έκθεση του Φλάϊμπεργκ εκφράζεται ανεπιφύλακτος έπαινος οι αυτήν. Έμεινες εκεί μέχρι τέλους και τελευταίος επιβιβάσθης ενός εκ των διασωθέντων πλοίων με απομηνάρια του Συμμαχικού και Ελληνικού Στρατού δια να έλθης εις την Αίγυπτον όπου δικαιότατα σου απενεμήθη το Αριστείον Ανδρείας.
Εκεί πλέον ως Υπουργός των Στρατιωτικών υπήρξες πράγματι οργανωτικός μαζί με τον Αρχιστράτηγον Τζανακάκην, και σ’ ένα χρόνο που διετήρησες το αξίωμα αυτό είχε συντελεσθή παρα τας ποικίλας δυσχερείας, η οργάνωσης μιας πλήρους ταξιαρχία καθ’ όλα ετοιμοπόλεμου και είχες αρχίσει την οργάνωσιν της δευτέρας πριν αναχώρησης από το Υπουργείον Στρατιωτικών. Η πανταχόθεν προσέλευσης Ελλήνων εθελεντών σου έδιδε το έμψυχον υλικόν δια την δημιουργίαν του Στρατού, που έδρασε εις το Αλαλαμέϊν και αλλαχού και το οποίον αργότερα εφθείρε ο φθόνος , διαίρεσις και προπαγάνδα φανερών και αφανών εχθρών της πατρίδος.
Όταν γραφή αμερόληπτα η ιστορία της ανασυντάξεως των Εθνικών Δυνάμεων εις την Μ. Ανατολήν ειμαι βέβαιος ότι τ’ όνομα σου θα καταλάβη την θέσιν που σου ανήκει, ως οργανωτικού αλλά και ως πολιτικού που με την δεξιότητα και καλωσύνην υπερεπήδα τας δυσχερείας των περιστάσεων δια να φθάσει εις το αποτέλεσμα της συγκροτήσεως του Στρατού.
Αυτά τα λίγα μπορώ να είπω σήμερον δια τον πολιτικόν Δημητρακάκιν αλλά θα ήτο παράλειψις εάν δεν έλεγα, ότι και η μετέπειτα πολιτεία σου ως υπουργού της Δικαιοσύνης και βραδύτερα της εργασίας, σε απέδειξε άνδρα ικανόν δια τας δυσχερείς εκείνα περιστάσεις που δεν εδίστασε να πετάξη μέχρι Αμερικής, εν τω μέσω πολλών πολεμικών κινδύνων δια να φροντίση διαζητήματα μεγάλου ενδιαφέροντος όπως ήτο ο επισιτισμός και η πολεμική δραστηριότης των Ελλήνων του Εξωτερικό. Εν τω μέσω μιας τόσο ποικίλης εργασίας εις την οποίαν ήτο φυσικόν να διασταυρώνονται και να συγκρούωνται συμφέροντα και αντιθέσεις, κατόρθωνες να τας διαπλέης και να κερδίζεις το κοινόν αίσθημα της αγάπης και της εκτιμήσεως. Ησο ο άνθρωπος της καλοσύνης. Υπερανω όμως ολων ήτο η ευθύτης σου προς συνεργάτας και η συνέχεια της φιλίας σου, η οποία δεν έσβησε με την στροφήν της τύχης. Και τότε δεν εκάμφθης από συμφέροντα και από υπολογισμούς. Αυτη ητο η μεγάλη αρετή σου και είσουν σπανιον παράδειγμα νέου που χάριν της συνεχείας της φιλίας και της πολιτικής αγνοούσες τους συμβιβασμούς και τας υποχωρήσεις δια να φθάσεις. Δεν εβιάζεσο, εγνώριζες ότι η αξία επιβάλλεται. Γνωρίζω ότι μετέπειτα σου προσεφέρθησαν αξιώματα αλλα δεν τα εδέχθης δια να μην πιστευθή ότι έσπαζες την συνέχειάν σου.
Φίλε μου Στέλιο, ήσο ο άνθρωπος που εις τη ζωή άνηκες εις τον ανώτερον πνευματικόν κόσμον. Εκεί που διάβηκες ξαφνικά και αθόρυβα αφήνοντας πίσω σου θλίψιν και κενόν. Στην γη που σε καλύπτει θα φυτρώσουν τα λουλούδια της ευδαιμονίας τα οποία συμβολίζουν τον άνθρωπο που επετέλεσε εις τον μάταιον αυτόν κόσμον το καθήκον του και τα λουλούδια της αγάπης που θα διαιωνίζουν την καλοσύνην σου και με την αφοσίωσίν σου προς συγγενείς και φίλους.
Ο θεός ας σ’ αναπαύσει μεταξύ των δικαίων.