Η ζωγράφος του Ρεθέμνου
Έφυγε μαζί με το 1980 η αγαπημένη μας θεία, συμπολίτισσα, ζωγράφος,
Αθηνά Ψύρρη, παραμονή Πρωτοχρονιάς στην Αθήνα και κηδεύθηκε στο
Ρέθυμνο τη γενέτειρά της την ημέρα της Πρωτοχρονιάς. Η εκλiπούσα
έζησε τους τελευταίους 3 μήνες της ζωής στην Αθήνα, την πόλη που
πέρασε τα περισσότερα και τα ωραιότερα χρόνια της ζωής της στο σπίτι
της στην συνοικία Κυπριάδου, όπου υπάρχει και το καλλιτεχνικό
εργαστήριό της.
Η Αθηνά Ψύρρη γεννήθηκε στο Ρέθυμνο της Κρήτης σε
μία περίοδο ανθήσεως των Γραμμάτων και των Τεχνών στην πόλη μας
και πήρε τα πρώτα στοιχεία της ζωγραφικής από την ζωγράφο και
καθηγήτρια ζωγραφικής εκείνης της εποχής την Αθηνά Καφφάτου. Άμα
τέλειωσε τις σπουδές της στο Ρέθυμνο η Αθηνά συνέχισε στην Αθήνα,
ήλθε όμως η περίοδος της κατοχής και αναγκάστηκε να διακόψει και να
επανέλθει στο Ρέθυμνο, όπου και πέρασε την περίοδο της κατοχής
συνεχίζοντας να ζωγραφίζει. Αργότερα μετά το θάνατο του πατέρα της
το 1947 επέστρεψε στην Αθήνα, όπου και παρηκολούθησε μαθήματα
στην Ανωτάτη σχολή Καλών Τεχνών του Πολυτεχνείου Αθηνών, υπό
τους καθηγητές Ηλιάδη και Γεωργιάδη, τον Αργυρό και άλλους. Μετά
από λίγα χρόνια άνοιξαν διάπλατα οι πόρτες των καλλιτεχνικών
εκθέσεων για την Αθηνά στην Ελλάδα και μετά το 1963 και διεθνώς,
όπου και έχουν διατεθεί έργα της στις μεγαλύτερες πρωτεύουσες του
κόσμου, Παρίσι – Λονδίνο – Νέα Υόρκη – Ρώμη – Μαδρίτη – Βέρνη –
Λωζάνη – Ζυρίχη – Γενέβη – Βιέννη – Βερολίνο – Άμστερνταμ –
Μιλάνο – Βενετία κ.λ.π.
Οι τιμητικές διακρίσεις και τα βραβεία είναι πάμπολλες και δεν υπάρχει
χώρος για να τα παραθέσω, είναι μέλος της Ακαδημίας Καλών Τεχνών
του Μιλάνου, καθώς επίσης και της Βενετίας στην Ιταλία. Είναι μέλος
του καλλιτεχνικού επιμελητηρίου από των παλαιοτέρων και έχει
συμμετάσχει σε όλες τις πανελλήνιες εκθέσεις μεταπολεμικώς του
υπουργείου πολιτισμού και επιστημών. Όλα αυτά όσον αφορά εις την
εργασία της που υπήρξε τόσον επιτυχής και προσοδοφόρος, αλλά εκείνο
που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι η ανάμνηση της Αθηνάς ως
ανθρώπου και χαρακτήρος. Εγώ την γνώρισα περισσότερο το 1960, όπου
και πήγα να ζήσω μαζί της όταν τελείωσα το γυμνάσιο, πήγα για
ανώτερες σπουδές στην Αθήνα. Μέναμε τότε, όπως και μέχρι τώρα, σε
ένα ευρύχωρο σπίτι στην Κυπριάδου, με κήπο και εκεί είχε και το ατελιέ
της, όπου ώρες ολόκληρες στεκότανε πίσω από το καβαλέτο και
ζωγράφιζε. Ο αδελφός της ο Μιχάλης την βοηθούσε σε οτιδήποτε ήθελε,
όταν πέθανε το 1970 στενοχωρήθηκε τόσο που πέρασε σχεδόν ένας
χρόνος για να ζωγραφίση, μετά άρχισε πάλι με τον ίδιο ζήλο. Η
καλοσύνη της ήτανε παροιμιώδης, καθώς και η απλοχεριά της γι’ αυτό
και κατείχε και εκλεκτή θέση μεταξύ των Ρεθυμνίων που ζουν στην
Αθήνα.
Η Αθηνά Ψύρρη πέθανε αλλά η ανάμνησή της και τα έργα της θα
μείνουν για πάντα.
Α είναι ελαφρό το χώμα που την σκέπασε.
Ν.Β.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 1980)