Έκθεση Ιωάννου Α. Αλεβυζάκη
Ιερέως κατοίκου Αλώνων Ρεθύμνης
δια την περίοδον της Κατοχής υπό του Γερμανού 1941-1943
Κατά την 20ην Μαΐου 1941 ων εφημέριος εν τω χωρίω Μούνδρος της Επαρχίας Νομού Ρεθύμνης, καθ’ ον χρόνον κατήρχοντο οι κατακτηταί αλεπυπτωτισταί εν Ρεθύμνω (χωρίον Περβόλια) και αφού έψαλον τον εσπερινόν εν τω Ιερώ Ναω Κων/νου και Ελένης του ως άνω χωρίου Μούνδρου, μοί έιπον ο ψάλτης Στάθης Μανταδάκης: Παπά, εγώ φεύγω από την Εκκλησίαν εν οιαδήποτε ώρα είδω κίνδυνον εάν έλθουν εν τω χωρίω οι Γερμανοί. Εγώ απάντησα αυτώ λέγων, εάν έλθουν οι Γερμανοί αύριον και δεν τους εμποδίσουν οι εορτάζοντες Άγιος Κων/νος και Ελένη, θα πάμεν για μάρτυρες υπέρ πίστεως – πατρίδος, και κατά την 21 εψάλη η θεία λειτουργία εν τω Ιερώ Ναώ.
Κατά την 29 Μαΐου ί έτους η Κρήτη κατελήφθη εξ΄ ολοκλήρου υπό των Γερμανών. Κατά την 15 Αυγούστου ί έτους το Συμμαχικόν Στρατηγείον Μέσης Ανατολής απέστειλεν εις την Κρήτην δι’ υποβρύχιον τον Βρετανόν πλοίαρχον Πούλ και τον Βρετανόν λοχαγόν Αλέξανδρον Φίλλτιγκ με ψευδώνυμον Αλέκον, τον Έλληνα Καθηγητήν μαθηματικών με ψευδώνυμον Μανώλη, οίτινες μετέβησαν εις την Ι. Μονήν Αρκαδίου, δια να συσκευθούν και υποδείξουν Γενικόν Αρχηγόν αντιστάσεως εν Κρήτη. Διαφωνούντων των Άγγλων – Ελλήνων δια την υπόδειξιν του Αρχηγού μεταξύ του Ν. Ασκούτση και Χρήστου Τζιφάκη, κατέληξεν εν τέλει και ανέλαβε την αρχηγείαν ο Χρ. Τζιφάκης φέρων βαθμόν απόστρατου Συν/ρχη.
Κατά την 12 Σεπτεμβρίου ι έτους 1941, εις την οικίαν του Ανδρέα Παπαδάκη εις την θέσιν Βουρβουρέ, συνήλθε το συμβούλιον της Α’ αντιστάσεως εν Κρήτη, υπό την προεδρείαν του Άγγλου πλοιάρχου Πούλ και ενέκρινε παμψηφεί τον απόστρατον Ανδρέα Παπαδάκην Αντισυνταγματάρχην ως κατάλληλον σύνδεσμον μετά του Στρατηγείου της Μ.Ανατολής, εκεί δε και ετοποθετήθη ο Ασύρματος μεταδίδων τας κινήσεις των Γερμανικών στρατευμάτων εν Κρήτη. Ο δε Ανδρέας Παπαδάκης επρότεινεν ως κατάλληλον συνδρομητήν του Αγώνος τον εξ’ Αλώνων Ιερέαν Ιωάννην Αλεβυζάκην, όστις και προθύμως ανέλαβε να βοηθήσει τον Αγώνα τούτον έχων υπ’ όψιν του ότι και οι κάτοικοι του χωρίου είχαν τον αυτόν πόθον, ’’αμείνεσθε περί Πάτρις» και αγωγγίστως προσέφερον έκαστος εκ των ενόντων εν τω οίκω του το πάν υπέρ του Αγώνος.
Παραμείνας ο Ασύρματος επί εξάμηνον εις Βουρβουρέ, επροδόθη υπό αγνώστου και εξηναγκάσθη ο επί κεφαλής Α.Παπαδάκης και μετέφερε τούτον εις το χωρίον Αλώνας την 5η Μαΐου 1942 τοποθετήσας τουτον εις την τοποθεσίαν Φτερολάκι επί ένα μήνα με Ασυρματιστήν τον εκ Πατρών με ψευδώνυμον Μανώλη. Επειδή η τοποθεσία αυτή ήτο ακατάλληλος δια την λειτουργίαν του Ασυρμάτου, μεταφέρθη ούτος εις την τοποθεσίαν Σπάθη καθ΄ ην εποχήν ήτο η κρισιμωτέρα περίοδος του συμμαχικού Αγώνος, καθ’ ότι ο Γερμανός Στρατηγός Ραίμελ προέλαυνε προς κατάληψην της Αιγύπτου. Κατά τας κρισίμους εκείνας στιγμάς ο λοχαγός Φίλλτιγκ, ο Αντ/ρχης Ανδρ. Παπαδάκης ως και ο Ασυρματιστής ειργάσθησαν υπερανθρώπως ημέραν και νύκτα με την συμμετοχήν του Ι. Αλεβυζάκη Ιερέως και Π. Κωσταντουδάκη οίτινες εφοδίαζαν τον Ασύρματον με ό,τι υλικά ηδύναντο ως και εφόδια διά το προσωπικόν του.
Κατά τας αρχάς Αυγούστου ί. έτους το Στρατηγείον Μέσης Ανατολής διέταξεν όπως η οικογένεια του Ανδρέα Παπαδάκη μη υποφέρη κακουχίας εις τα βουνά και τα δάση, δια υποβρυχείου μεταφέρθησαν εις Μ. Ανατολήν κατά την 12 Αυγούστου 1942 εκ της παραλίας Σούδας Σελίων, με οικογένειαν δε του Παπαδάκη ανεχώρησε και ο επί κεφαλής Βρετανός Αξιωματικός Αλέξανδρος Φίλλτιγκ με ψευδώνυμον Αλέκος, ο δε Ασύρματος μετά του Ασυρματιστού καθηγητού με ψευδώνυμον Μανώλης, ανεχώρησαν και μετέβησαν εις το χωρίον Βαφέ Αποκορώνου υπό ηγεσίαν του απόστρατου Ανθ/γού Περικλή Βάνδουλα και του εκ Βρυσών Αποκορώνου Φοιτητού της Ιατρικής Ανδρέα Πολέντα, λειτουργήσας ο Ασύρματος κανονικά εις το άνω χωρίον Βαφέ επί τρίμηνον, κατά τας αρχάς Οκτωβρίου ί. έτους, αφίχθη εις το χωρίον Αλώνες εκ του Στρατηγείου Μ.Α. ο Ταγματάρχης Πάτρικ Λή Φέρμορ με ψευδώνυμον Μιχάλης, τοποθετήσας τον Ασύρματον πάλιν εις το χωρίον Αλώνες εις θέσιν Γρύπου.
Αλλά κατά τας κρισίμους εκείνας στιγμάς οι Γερμανοί εκυριάρχουν της Ανατολικής Μεσογείου. Το συμμαχικόν Στρατηγείον Μ.Α. ήτο εις δυσάρεστον θέσιν να εφοδιάζει τους Βρετανούς Αξιωματικούς υλικά δια τον Ασύρματον ως και τρόφιμα δια τους άνδρας. Εις το σημείον δε αυτό, το χωρίον Αλώνες επροθυμοποιήθη να εφοδιάζει το κατά δύναμιν τον Ασύρματον με υλικά, ως και την διατροφήν του προσωπικού του, χωρίς να λαμβάνει υπ’ όψιν αντίποινα των Γερμανών. Κατά την 15 Νοέμβρη 1942 ο Ασύρματος που λειτουργούσε εις τον Βαφέ Αποκορώνου, του οποίου επόπτης ήτο ο Ληφέρμορ με έδραν το χωρίον Αλώνες, επροδόθη υπό αγνώστων, συνελήφθησαν ο Ασυρματιστής με ψευδώνυμον Μανώλης και ο επί κεφαλής Ανδρέας Πολέντας, διαφυγούντος του Βάντουλα, οι δε έταιροι δύο μετεφέρθησαν εις Αγυιάν και εξετελέσθησαν με μεγάλα μαρτύρια υπό των Γερμανών.
Εις το σημείον τούτο, οι κάτοικοι του χωρίου Αλώνες δεν ετρομοκρατήθησαν εκ των γεγονότων του Βαφέ, αλλά εξακολουθούν να εργάζονται πυρετωδώς δια την υποστήριξιν του Ασυρμάτου. Δυστυχώς, όμως, οι προδόται υπήρχαν και κατά τους παλαιούς χρόνους και τοιούτον συνέβη και εις το χωρίον μας και κατά την 3η Ιανουαρίου το μυστικόν του Ασυρμάτου όπου ελειτουργούσεν στο χωρίον μας υπό αγνώστων επροδόθη, ήτο δε επικεφαλής ο Ληφέρμορ μεταδίδων όλας τας κινήσεις των Γερμανών εις το Στρατηγείον της Μέσης Ανατολής καθώς και των υποπομπών που αναχωρούσαν εκ της πολεμικής Βάσεως Σούδας Χανίων και τας οποίας εβομβάρδιζεν η RAF μέσω του Ασυρμάτου όπου ελειτουργούσεν εις Αλώνες. Κατά την προδοσίαν της 3ης Ιανουαρίου του 1943 συνελήφθησαν πάντες οι κάτοικοι Αλώνων, άνδρες – γυναίκες, υπό των Γερμανικών στρατευμάτων και εκακοποιήθησαν από τον Σούμπερ. Ευτυχώς, όμως, θεία χάριτι ο Ασύρματος δεν ανακαλύφθη καίτοι επλησίασαν εις αυτόν περί 50 μέτρα οι Γερμανοί.
Μετά την κακοποίησιν των κατοίκων άλλους άφησαν ελεύθερους, άλλους συνέλαβαν, μεταξύ δε των συλληφθέντων ήτο και ο Ιωσήφ Ι. Αλεβυζάκης και ο Π. Κωσταντουδάκης, τους οποίους είχεν ορίσει ο Λήφερμορ ως αντιπροσώπους του, καθ’ εις ώρας ούτος απουσίαζεν εκ του χωρίου. (Μετά του Ιωσήφ Ι. Αλεβυζάκη συνελήφθη και ο Ευθύμιος Νουφράκης, όστις απέθανεν εις στρατόπεδον συγκεντρώσεως στη Γερμανία). Εκ των δύο τούτων συλληφθέντων ο μέν Ι. Αλεβυζάκης μετεφέρθη εις τας φυλακάς Αγυιάς και εξετελέσθη κατά την 5ην Ιουνίου 1943, ο δε Π. Κωσταντουδάκης απομονωθείς εις τας φυλακάς Ρεθύμνης και βασανισθείς, ως εκ θαύματος εσώθη. Ο δε Ιερεύς Ι. Αλεβυζάκης έχων διανυκτερεύσει εις το χωρίον Βιιλανδρέδο μετά του αδελφού του Ευαγγέλου και αφιχθείς εις το χωρίον του Αλώνες την πρωίαν της 3-1-1943 εύρε τούτο περικυκλωμένο υπό των Γερμανικών Στρατευμάτων και συλληφθείς και ούτος οδηγήθη εις το χωρίον ένθα είδον πλήρες από Γερμ. οπλίτας – Αξιωματικούς.
Ελθών ο Σούμπερ εζήτησεν από τον Ιερέαν Αλεβυζάκην τον αριθμόν και τα ονόματα των παιδιών του, ο Ιερεύς έδωσε ταύτα, λέγει αυτόν ο Σούμπερ ακόμη μία φοράν τα ονόματα των οποίων γίνεται επανάληψη των ονομάτων, τον ρωτά το Σούμπερ: «Γιώργη, πού;» Ο Ιερεύς απαντά: «Γιώργης, Αθήνα, Σχολείον»… Μου κάνει την ερώτησιν: «Ξεύρεις, Ανδρέα Παπαδάκη Συν/ρχη.» Του απαντώ: «ειξεύρω πριν πόλεμο έφυγε και από πού; Δεν ηξεύρω τίποτα περί τούτου.» Τότε εξήλθεν έξωθε της οικίας του Ιερέως ένθα ήσαν και άλλοι αξιωματικοί και έκαναν συνδιάλεξιν Γερμανιστί.
Αφού εζήτησαν τους κρατουμένους δια να εξακριβώσουν πού ο Ασύρματος βρίσκεται ως και οι Άγγλοι που τροφοδοτεί ο Παπάς, οι δε απαντούν αυτώ: «Ούτε ασύρματον είδομεν ούτε Άγγλους γνωρίζομεν πώς είναι ούτοι». Μετά το τέλος εκάστου εξεταζομένου κατ’ ιδίαν, έρριπτον έναν πυροβολισμόν, αφού ηδύναντο να αποσπάσουν απ’ αυτόν τον ποθούμενον: «Είδες, τους άλλους εξετελέσαμεν, διότι δεν μας είπε την αλήθεια, το ίδιο θα πάθεις και σύ εάν δεν μας πεις πού είναι ο ασύρματος και οι Άγγλοι που τροφοδοτεί ο παπάς». Αφού δεν ηδυνήθησαν να εξακριβώσουν τίποτα από τους εξετασθέντας, έκαναν συμβούλιον και απεφάσισαν να αναχωρήσουν πάντες, αλλ’ έγιναν τρεις κατανομές είχον γάρ την κύκλωσιν τελέσει δυνάμεις εκ Ρουστίκων – Αργυρουπόλεως – Σπηλείου και έλαβον μεθ’ εαυτόν τους κρατουμένους πάντας, πλην του Ιερέως φρονούντες ότι θα εύρισκον τούτον παρόντα οίκοι, εν οιαδήποτε στιγμή τον ανεζήτουν …
Άμα ανεχώρησαν ούτοι εκ του χωρίου, επληροφορήθην ότι και την ημέραν της απουσίας μου εκ του χωρίου μου είχαν έλθει από αγγελιοφόρον της Μυστικής κατασκοπίας επιστολή επ’ ονόματι, αλλά μη ων εκεί παρελήφθη αυτή από τον δευτερότοκον υιόν μου Ιωσήφ και ευρέθη αυτή εις την τσέπην του καθ’ ήν ώραν επροσπάθησν να διαφύγουν του κυκλωτικού χώρου των Γερμανών, αλλ’ εις μάτην, συνελήφθησαν.
Μόλις άφησαν το χωρίον και ανεχώρησαν, εγώ αισθανόμενος ότι η διαμονή μου εκ τω οίκω μου εστί πολύ επικίνδυνος καθ’ ότι θα επανέλθουν αναζητούντες με, έκανα την απόφαση και εγκατέλειψα το χωρίον και τα παιδιά μου και μετέβην εις Καλλικράτην Σφακίων την 4/1/43. Εκεί συναντήθην μετά του Λήφερμορ και τον εξ Ασή Γωνιάς Πέτρακα και παρέμενον εις διάφορα σπήλαια μέχρι τις 2 Φεβρουαρίου οπότε είχον αποχωρήσει οι Γερμανοί και μείνας επί 4 ημέρας εις τα δάση τη προστάξη του Λήφερμορ αποφάσισα και τα εγκατέλειψα και μετέβην εις Μ. Ανατολήν ένθα και κατετάγην εις τα τάξεις των Ενόπλων Ελληνικών Δυνάμεων ως Ιερεύς, θυσιάζων τα πάντα αγωνιζόμενος υπέρ πίστεως και πατρίδος με βαθμόν λοχαγού.
Επιστρέψας εις Κρήτην κατά την 20 Δεκεμβρίου του 1944 παρέμενον εις το Φρουραρχείον Ρεθύμνης μέχρις ότου απελύθη. Έμεινα όμως κατά πάντα ενθουσιώδης καθ’ ότι: 1) νενικήκαμεν τον εχθρόν και 2) ότι οι ομοχώριοι δεν έπαυσαν προσφέροντες που όλα ήτο αυτοίς δυνατόν υπέρ του Αγώνος. Αυτή εστίν η δράση ημων ως Ιερέως Ορθοδόξου μεθ’ όλων των κατοίκων του χωρίου μου Αλώνες, και όστις αμφιβάλλει ας με διαψεύσει δια του τύπου.
Ι. Αλεβυζάκης, Ιερεύς